De twistappel

XVIII

Fernande verliet den Twistappel eenigen tijd daarna. Zij was als duizelig van het onvoorzien beleefde. Heel haar toekomst omgekeerd als bij tooverslag. Het kwam haar voor, dat ze zwijmelde en het haar aan te zien was, welke wonderbare dingen er ophanden waren. Instinct bestierde hare stappen langs den eenzamen Kildebarm, in zijne naakte winterverlatenheid. Zij keek naar de boomen, naar 't donker water, sluimerend op den diepen grond. Druppels vielen, nauw hoorbaar ‘kloekkloek’ van uit de hooge takken, zilveren starren vormend in het nat, modder deed haar den voet soms terzijde zetten op het vochtig gras. Zij wist en zij bespeurde alles. Al die levensbeelden prentten zich op dit oogenblik onvergetelijk in haar geest en toch wijdde zij hun

[p. 75]

geen gedachte, heel in beslag genomen door de ontzaglijkheid van haar onverwacht besluit. Zij ging Mathijs huwen, ‘huwen, huwen,’ herhaalde ze bij zich zelve, nog heel en gansch onder de bevreemding.

Van verliefdheid geene quaestie; maar het kind zou gered worden, Gaspard zou haar kind voortaan zijn. Moederweelde doortrilde zalig haar hart. Moederangst sidderde in haar voor zijn behoud.

Traag was ze voortgeschreden langs den bochtigen, uitgeholden beekrand. Daar zag ze den schoorsteen rooken van de fabriek haars vaders, zag ze de gebouwen staan, heele reeksen met kleine afdakjes, alle naar de zelfde richting afhellend en een besef der werkelijkheid ontstond, een overweldiging van te doorworstelen moeielijkheden. Hoe zou hij 't opnemen? - wat zou hare moeder zeggen, hoeveel zou er te doorhouden, te overwinnen zijn? En de wereld, de strenge, gruwzame wereld? Het is zonderling, dat onze beduchtheid voor haar oordeel zich meestal verpersoonlijkt. Terwijl wij gansch onverschillig blijven voor 't geen de groote massa denkt, treden figuren vooraan, soms van den achtergrond, met gevreesde blaam, met pijnigend misprijzen. Met wat recht vragen zij ons rekenschap van laten of van doen? Ons gemoed komt in opstand tegen den schrik, dien ze ons aanjagen en aan hun obsessie ontworstelen wij ons niet. Behalve den grooten natuurlijken schroom voor haar vader, die met een gevoel van lamheid in haar beenen hing, duchtte Fernande Kathelijntje bovenal,

[p. 76]

de te verdrijven heerscheres, de te onttroonen huiskoningin. En hare eigene meid, Tonia, met drieste opmerkingen en, misschien, misplaatste scherts.... boos was ze op zichzelve, omdat ze zich met zulke in alles ondergeschikte schepselen bezig hield.

Moedig trad ze binnen.

‘Ha! ha!’ zei haar vader, die rechtstaande in de eetzaal naast den stoel, waarop hare moeder zat, met een in den schoot gezonken handwerk, een druk gesprek met deze scheen te hebben gehad, ‘ha, ha!’ haar ontwarend, ‘eindelijk!’ Zijn toon was lang niet vredelievend noch verzoeningsgezind.

‘Fernande! wat denkt ge toch,’ sprak mevrouw Duquenne ter bezwering van grooter uitvallen wellicht, zelve een aanhef van verwijt wagend.

‘Mama, ik kon toch het kind niet laten sterven,’ ontschuldigde zij zich heel zacht, als eene misdadigster voor hare rechters staande.

‘Ge zijt thuis en ge blijft thuis, hoor!’ sprak haar vader met gekropte stem en ingehouden verbolgenheid, blijkbaar vast besloten zijn oppergezag te doen gelden.

Fernande zuchtte, hoogrood, daarna wit wordend: ‘Mathijs stemt toe om ons den kleine te laten,’ begon ze schroomvallig.

De beide aangezichten helderden op in triomfglans. Helaas, zij moest dien dra door eene erge mededeeling weer beschaduwen.

‘Voor korten tijd,’ hernam ze aarzelend.

[p. 77]

‘Hoe?’

‘Wat?’ riepen zij teleurgesteld uit.

‘Papa en mama, hij heeft mij gevraagd om zijne vrouw te worden en ik heb ja gezegd. Ik bid u om uw toestemming’. De bekentenis was er uit, Fernande verademde, maar beefde zichtbaar, handensteunend op de leuning van een zetel.

Welk eene bom, welk een ontploffing van verbaasde gramschap!

‘Zottin, zottin!’ verweet hij haar.

En hare moeder zei: ‘Dat kan niet mogelijk wezen, Fernande, zijt ge nu van uw verstand?’

‘Uit liefde voor het kind,’ antwoordde zij.

Boos grinnikte haar vader: ‘Eerst uit het klooster loopen, schande brengen over ons, en nu tot spot van allen trouwen willen en met een schoonbroeder dan nog! 't Is mooi, hé, mama, 't is veel genot dat wij beleven aan die dochter!’ 't Was wreed van hem haar aan 't mislukken van haar eerst gekozen levensplan te herinneren. Fier richtte zij het hoofd op, doch sprak bescheiden:

‘Vader ik ben meerderjarig en u eerbied verschuldigd; maar geene macht op aarde zal mij afhouden van te doen, wat ik voor mijn plicht reken. Geloof mij vrij,’ en vastberaden zag ze hem aan, ‘indien ik aarzelde en het ouderlijk huis uit gemakzucht verkoor boven toewijding en opoffering, zouden uw woorden mij versterken in mijn haast om heen te gaan.’

[p. 78]

‘Ga, ga,’ viel hij uit, een anderen toon aanslaande, ‘hoe eer hoe liever’ en hij verliet de kamer de deur achter zich toetrekkend.