De twistappel

XL

Gaspard was eindelijk vertrokken naar 't gesticht. 't Verwijtend, scheurend ‘tante-moeder’ was niet meer herhaald. Integendeel, van denzelfden namiddag, toen zij de deur van zijn gevang opende, was hij in eene vlaag van kinderlijk berouw op haar toegesneld, had hij - tot hare diepe ontroering - neergeknield en vergiffenis gevraagd.

[p. 187]

Dat hij het gedaan had zonder dwang, heel uit eigen beweging drong haar tranen van bemoediging af, en zij had hem aan haar hart gedrukt en haar goeden, eenigen jongen genoemd.

's Avonds waren zij samen papa te gemoet gegaan, want elke verdere toepassing van straf was buiten quaestie gesteld. Dicht gearmd stonden ze aan den trein in onverstoorbaar-schijnende eenheid van gevoel. Door eene onuitgesproken overeenkomst tusschen beiden werd er van het geval geen gewaag aan den vader gemaakt.... en toch, en toch, er was iets gewijzigd in hun lateren omgang, eene verlegenheid zweefde over hun verkeer, iets vervreemds, iets nimmermeer volledig goed te maken....

Het woord dat breekt is machteloos om de scherven weer aaneen te voegen, zonder dat de lijmlijn zichtbaar blijft.

Totdat er eene plaatsvervangster haar intrede had gedaan en zoo lang er hoop in het verschiet schemerde, hield Kathelijntje zich stil en schuil; toen trad ze openlijk vijandig op.

De menschen luisterden met gretigheid. ‘Kathelijntje ontbindt hare duivels,’ zeiden zij en dat was oorzaak voor de toehoorders om haar gezelschap op te zoeken.

En het was jammer, dat Tonia onuitgevorscht alles aan Fernande overbracht, want het ergerde deze en vergalde meer dan eens het bewustzijn harer ontvoogding en haar vrijen handel in huis.

[p. 188]

Een nieuwe berooving - na die haars vaders - wachtte op Fernande. Bijna onmiddellijk na de uitvaart, kreeg zijne weduwe een gunstig aanbod om aan een jong paar de fabriek en de zaken over te laten. Het huis hoorde er bij, en alles moest met flinke haast van de hand gaan, dat was eene der uitdrukkelijke voorwaarden.

Kon eene vrouw alleen iets zoo belangrijks bestieren? Zou een tweede gelegenheid zich voordoen? Zou het overigens niet al te treurig wezen, in de vereenzaming en de donkere kortheid der dagen, uitstel te zoeken en daar heel den nakenden winter te vertoeven?

Na raad en berekening en raming van deskundigen, werd een spoedig besluit genomen en met een groot gekozen deel van haar huisraad - het rommel werd aan de deur verkocht - trok mevrouw Duquenne met hare meid naar de stad.

Fernande bleef alleen achter.

Daar de kleine vacantie zoo lang had geduurd was er door den bestuurder van Gaspard's college besloten, dat de groote vacantie heel laat aanvangen, en heel kort wezen zou.

Er bestond nog eene andere reden, overwegend, tot het nemen van dien maatregel: het gesticht droeg den naam van ‘Institut de Marie’. Dit jaar zou het vijftigjarig bestaan plechtig gevierd worden door een oproep tot aanwezigheid aan al de vroegere leerlingen; en om aan de plechtigheid meer luister bij te zetten zou eene solemneele processie uitgaan.

[p. 189]

Dit feest was bepaald vastgesteld op 8 September - Maria Geboorte - een gunstig gekozen dag daartoe.

Groote toebereidselen werden aldaar gemaakt, schreef Gaspard, die aangeduid was met drie andere leerlingen om de zilveren wierookvaten te zwaaien voor den baldakijn van Monseigneur den bisschap van Doornik, die het Hoogwaardig - eene bijzondere pauselijke toelatingsgunst in een ommegang van dien aard – dragen zou. Eerst den 15^den September ving de vacantie aan.

Met jubelend hart vernam Fernande het nieuws. De toon van den brief droeg 't zichtbaar merk van de atmosfeer, waarin de knaap ademde: geestdrift voor den eeredienst en zijn uitingen, ten minste zij geloofde zulks. Te meer verheugde 't haar, daar een groote twijfel in haar hart had wortel gevat: het verwaarloozen van Gaspard om een kruis aan tafel te slaan, zoodra ze er hem niet - ongezien van zijn vader - door een vermanend gebaar aan herinnerde; een zeer misplaatste glimlach soms op zijn gelaat, als er van bovennatuurlijke verschijningen of miraculeuse genezigen spraak was. Maar het ergste, het bijna onverantwoordelijke bewijs van zijne lauwheid of zijn geloofsverzwakking was: dat hij voor zijn vertrek, bij 't wasschen zeker, zijn schapulier had afgelegd en laten liggen had!

Met ontzetting had Fernande dien beschermenden, vergeten talisman gevonden en opgenomen!

Nu zou alles weder goed worden en hij in 't rechte spoor den weg der deugd bewandelen.

[p. 190]

Mathijs had bij de lezing van dien brief geen woord geuit en haar dien toegereikt; maar zij kende hem zoo grondig: een lichte plooi had zijn voorhoofd gefronst en een verbittering kneep zijn lippen dicht.

Het speet haar zoo! maar zij vermande zich: het mocht haar niet spijten: De religie stond op het spel.

Met ongeduld verwachtte zij 't verhaal, dat zij van Gaspard met nadruk had geeischt, over den uitslag der feestelijkheid. Hadde zij maar gedurfd, zij zou haar man verlof hebben gevraagd om er zelve heen te gaan, om als boetelinge - wat zij wist dat velen doen zouden - barvoets de processie te volgen. Zij die zooveel meer durfde, durfde dàt niet doen.

In stede van een brief van Gaspard aan haar, kwam er den 10^den September een brief voor Mathijs, van den Principaal, een korte, verontwaardigde brief, met verzoek aan den vader zijn zoon zoo spoedig mogelijk te komen halen, zijn zoon, die schandaal verwekt, kerkelijke voorwerpen ontheiligd, en de hand op een gewijde des Heeren gelegd had.

Wat was dat nu? Wat had dat te beduiden?

De vader beefde van gramschap en ontsteltenis, doch wist niet over wie noch over wat. Indien Fernande het doodsbericht van Gaspard ontvangen had, zou hare stomme verslagenheid niet grooter zijn geweest.

‘Gauw, gauw!’ Mathijs liet zijne zaken in den steek en vertrok naar X. met een kleine in der haast bereide reisvalies.