De twistappel

XLII

In angst verbeidde hen Fernande.

Mathijs kwam alleen, des avonds laat.

Hij was bedroefd, hij was misnoegd, hij was boos:

Op wie, op wat? Dat wist zij niet, dat zei hij niet; maar zij zag wel dat zijn vaderhart bloedde onder het leed en de vernedering.

Schuchter vroeg ze wat er gebeurd was, zoodra hij alleen aan tafel zat en de voorgezette spijzen wegschoof.

Toen zag hij op naar haar met een blik, die haar ijzen deed en ineenkrimpen en, voor de eerste maal

[p. 199]

sinds hun te zamen leven, antwoordde hij norsch: Gaspard was rechtstreeks naar een wereldlijk gesticht geleid, hij zou niet in vacantie komen, geen enkelen dag. Hij was onttrokken aan het slavenjuk van de verkwezeling. Met vrijzinnige grondbeginselen zou hij voortaan grootgebracht worden. ‘Ik ben de vader,’ zei hij, ‘en weet wat mij te doen staat; van mijn recht zie ik niet meer af: te lang heb ik dingen geduld, die niet strooken met mijn opvoedingsplan, ik zal eens zien, wie hier de baas is, en wie 't nog wagen zal mij te dwarsboomen....’

‘Maar,’ onderbrak Fernande beteuterd en onthutst, ‘maar zeg dan toch wat....’

‘Laat mij met vrede,’ sprak hij barsch; hij was heel bleek, zijne oogen trok hij wijd open, zijne lippen schenen dunner geworden en een trilling liep er over, ‘zwijg, doe mij niet razend worden door uwe kalme onverschilligheid en uwen fleemtoon,’ en hij kraakte zijne tanden op elkander.

Hare onverschilligheid! als haar hart bonsde van ontsteltenis, haar fleemtoon, als zij hem door zachtheid tot bedaren wilde brengen!

‘Doe mij niet razend worden!’

Alsof hij het niet was - razend - met bruisend bloed en wit van toorn! En eensklaps werd ze bang voor het hachelijk schouwspel der toomlooze woede van een gewoonlijk bezadigde. Zij vreesde, dat hij de hand aan haar zou slaan, de vuist, die hij balde, dat hij die op haar aangezicht zou laten neerkomen; zij

[p. 200]

vreesde voor haar veiligheid en voor haar leven met den onberedeneerden schrik van het dier, dat in de macht is van den mensch.

Instinctmatig deed zij een paar stappen van hem af, verschool zich achter de tafel, die tafel vasthoudend, met de twee handen op die tafel steunend.

‘Sla mij niet, sla mij niet!’ smeekte ze als een kind.

Mathijs schoot in een schaterlach, een lach van eindeloos wee, zoo teugelloos als zijne uitbarsting van gramschap was geweest.

En zij herkreeg het zelfbezit en het besef der eigenwaarde plotseling terug.

Zij drukte hare hand op haar hart, daar deed het zeer, daar prikte haar de doorn zijner onrechtvaardigheid, daar gutste 't bloed uit verschgeslagen wond....

Kort, hortend, als hamerslagen, stiet hij klanken uit in 't paroxysme van zijn toorn, eerst onverstaanbaar, onbeheerschbaar ruw en woest, bevreemdend, onherkenbaar, schrikverwekkend voor hem zelf. Toen kwamen woorden van bepaald verwijt, toen somde hij in uitbundigbulderende uitbarsting al zijn verkropte grieven op, toen schold hij haar voor roofster van zijn vaderlijk gezag, voor overtreedster van zijn wil en zijn gebod; het schuim stond op zijn mond, met zijne vuist sloeg hij herhaaldelijk op het tafelblad....

En Fernande stond pal onder dien stortvloed van beschuldigingen: ‘Heere, verleen mij de kracht om die beproeving te doorworstelen!’

[p. 201]

De kleur was van haar aangezicht verdwenen, haar mond, zoo paars als die van een doode, opende zich volijverig reeds voor 't wederwoord der zelfverdediging, maar de voorschriften der heilige Theresia, zoo vaak in rustige uren overlezen en doordacht, oefenden hun heerschappij over hare gekrenkte eigenliefde: ‘Spreek nooit een woord tot uwe verschooning, redetwist nooit, waarover het ook wezen moge en van wat men u ook beschuldige....’

Het was zoo hard, zoo wreed-beleedigend en toch ze zweeg, met geweld de opborrelende antwoorden terugdringend in hare keel. Bij elke nieuwe opgeworpen betichting, snijdend als een geslepen mes door 't rauwe vleesch, smoorde Fernande een gil, maar toen hij, ten uiterste gebracht door hare lijdzame houding, bulderde:

‘Gij waart altijd het verdriet van mijn leven, gij hebt den ondergang van Gaspard bewerkt,’ toen slaakte zij een luiden schreeuw, hare handen lieten los en wankelend, als doodgestoken, zeeg ze neer ten gronde....