Het schilder-boeck

Van het Landtschap.
Het achtste Capittel.

1  Schilder-jeught, die langh hebt verhaemt gheseten,^*
Verwert in de Conste met stadigh blocken,
Dat ghy staersichtich schier stomp hebt versleten
V sinnen, leer-lustigh om meer te weten,
Houdt op, t'is voor ditmael ghenoech ghetrocken
Den ploegh, van den arbeydt wilt u ontjocken
In tijts, want rust hoeft oock den stercken Mannen,
Den bogh' en mach altijt niet zijn ghespannen.
2  Soo haest ghy Hesper van verren siet brenghen,
Voor den Vader van Morpheus den dromer,
Den swarten mantel, wilt terstont ghehenghen,
V ooghen met Lethes vocht te besprenghen,
Nu in den bloem-rijcken, cort-nachtschen Somer,

* De Schilder-jeught behoort sich ooc tot Lantschap te ghewennen, en daerom somtijts, alst gelegen is, vroech buyten der Stadt te gaen, om te sien de natuere, en met eenen hun te vermaken met wat te teyckenen.

[fol. 34v]

 

maetlijck gh'avontmaelt hebbende, laet vromer^*

 

Maken door soeten slaep, en weder lustich,

 

V vermoeyt onthoudt, en sinnen onrustich.

 

3  En comt, laet ons al vroech met t'Poort ontsluyten

 

T'samen wat tijdt corten, om s'gheests verlichten,

 

En gaen sien de schoonheyt, die daer is buyten,

 

Daer ghebeckte wilde Musijckers fluyten,

 

Daer sullen wy bespieden veel ghesichten,

 

Die ons al dienen om Landtschap te stichten

 

Op vlas-waedt, oft Noorweeghsch' hard' eycke plancken,

 

Comt, ghy sult (hop' ick) de reys' u bedancken.

 

4  Merckt alvooren, uyt haer bedde saffranich^*

 

Des ouden Titons Bruydt ginder opstijghen,

 

Die ons de dagh-fackels comst is vermanich,

 

En ghewasschen in't ghewat Oceanich,^*

 

Vier schillede Peerden op comen hijghen,^*

 

En siet, wat bloey-roosighe soomen crijghen,

 

Die purper wolckskens, hoe schoon is behanghen

 

T'claer huys van Eurus, om Phoebum t'ontfanghen.

 

5  Ay siet doch eens, hoe schildert men daer boven,

 

Wat meerder schoonheyt, van verwen verscheyden,^*

 

En soo veel mengsels: ay machmen gheloven,

 

Dat ghesmolten Goudt soo blinckt in den Oven,

 

Ghelijck die wolckskens, die hen daer verspreyden,

 

De verrre blaeuw Berghen hun oock bereyden

 

Te draghen t'veldt-teecken der nieuwer Sonnen,^*

 

Die met ghesteentte raders comt gheronnen.

 

6  Siet ter ander sijd' heeft alree de Morghen-

 

stondt overcleedt met schoon asuerich laken

 

T'groot verhemelt', en daer onder verborghen

 

De Lampen, die s'nachts verclaringh besorghen,

 

Oock t'dagh-brenghers aenschijn, vierich in't blaken,

 

Die Telluris hayr vlechten comen maken,^*

 

Heeft vochtich bedouwt, en van dees groen Weerelt

 

T'grasich ghenopt cleedt druppelich bepeerelt.

 

7  Siet daer alree den gheel-vierighen ronden

 

Sonnen cloot gheresen, als den versnelden,

 

Bin dat wy soo elderwaert ghekeert stonden,

 

Siet ginder voor ons die Iaghers met Honden

 

Loopen door die groen overdouwde velden:

 

Ay siet dien gheslaghen douw ons vermelden,

 

En met een groender groente hun beclappen,

 

Alwaer sy henen zijn, aen t'spoor der stappen.

 

8  Siet al t'verre Landtschap ghedaente voeren^*

 

Der Locht, en schier al in de Locht verflouwen,

 

Staende Berghen schijnen wolcken die roeren,

 

Weersijdich op't steeck, als plaveyde vloeren,

* Des Somers vroech slapen gaen en opstaen wordt gheraden, en te gaen hooren der Vogelen sangh.

* Titons Bruyt, is Aurora, de Morgenstont.

* Ghewat, is een afgaende wateringhe, om beesten te wateren.

* Schillede, is bont.

* De ghedaente des Morgenstonts acht te nemen.

* Tellus, is d'Aerde: t'Hayr, de cruyden en grasen, die bedruppelt zijn van den douwe.

* Is te mercken, hoe men siet, sonderling tegen de Son, de velden blaeu-groen van den douw, en men bekent de stappen daer in van Iaghers oft honden, die daer door zijn gheloopen.

* T'verre lantschap te laten verliesen in de locht, oft soet te verwercken.

[fol. 35r]

 

In't veldt, sloten, voren, wat wy aenschouwen,

 

Oock achterwaert al inloopen en nouwen,

 

Dit acht te nemen laet u niet verdrieten,

 

Want t'doet u achter-gronden seer verschieten.

 

9  Op vercorten en verminderen letten,^*

 

Ghelijck men in't leven siet, ick bespreke,

 

Al ist geen metselrie, die nauwe Wetten

 

Behoeft, soo moet ghy doch weten te setten

 

Op den Orisont recht u oogh' oft steke,^*

 

Dat is, op des waters opperste streke,

 

Al watter onder is sietmen dan boven,

 

En t'ander sietmen van onder verschoven.

 

10  Achter niet te flauw en meuchdy't beschicken,

 

Soo mildt in't diepen niet zijn, als in't hooghen,

 

Bedenckende t'blaeu-lijvich Lochts verdicken,

 

Dat daer tusschen t'ghesichte comt bestricken,

 

En gantsch bedommelt t'scherp begrijpich pooghen,

 

Spaerlijck salmen somtijts hier oft daer tooghen,^*

 

Als of de Sonne de wolcken doorstraelde,

 

En voort soo op Steden, en Berghen daelde.

 

11  Daer neffens salmen oock bedimsternissen,

 

Somtijts gheheel, somtijts half maer de Steden

 

Beschaduwt van wolcken, noch salmen gissen,

 

T'spieghelijck water niet te laten missen

 

T'Hemels aenschijns verwen, naer d'oude zeden,^*

 

Ghedeelde Lochten, somtijts daer beneden

 

Van boven aerdich in te doen verdwijnen,

 

Staet wel, en somtijts oock het Sonneschijnen.

 

12  Doch t'hardtwindich weder hier uytghesondert,

 

Als beroert zijn Zee, en Beken fonteynich:

 

Nu maeckt my t'bedencken somtijts verwondert,

 

Hoe soo gheblixemt hebben en ghedondert

 

Appellis verwen, wesende soo weynich,

 

Daer wyder nu hebben seer veel en reynich,

 

Bequamer t'uytbeelden soo vreemde dinghen,

 

Hoe comt ons lust tot naevolgh oock niet dringhen?

 

13  Laet somtijts dan rasende golven vochtich

 

naebootsen, beroert door Eolus boden,

 

Swarte donders wercken, leelijck ghedrochtich,^*

 

En cromme blixems, door een doncker-lochtich

 

Stormich onweder, comende ghevloden

 

Wt de handt van den oppersten der Goden,

 

Dat de sterflijcke Siel-draghende dieren

 

Al schijnen te vreesen door sulck bestieren.

 

14  Met verwe moetmen oock wesen beproevich,^*

 

Te maken snee, haghel, en reghen-vlaghen,

 

Hijssel, rijm, en smoorende misten droevich,

* Op de vercortinge behoeft ghemerckt.

* Den Orisont is, daer Hemel en water scheyden, oft somtijts daer aerde en locht scheyden.

* Van overschaduwen Berghen oft Steden met den wolcken, en den wolcken in't water te laten sien.

* Appelles schilderde maer met vier verwen, soo Plinius seght, en maecte blixem, donder, en sulcke ander dinghen: wy die soo veel verwen hebben, mosten oock lust hebben de natuere in alles te volghen.

* Van onweders, Zee-stormen, donder en blixem te schilderen.

* Van winteren, snee, haghel, doncker weder, en misten te schilderen.

[fol. 35v]

 

Al welcke dinghen sullen zijn behoevich,

 

T'uytbeelden swaermoedighe winter-daghen,

 

Als somtijts t'ghesichte niet en can draghen,

 

Te sien thorens, huysen, in Steden, Dorpen,

 

Verder als men eenen steen soude worpen.

 

15  Verweten werdt ons van eenighe Volcken,^*

 

Dat wy nemmermeer en maken schoon weder,

 

maer de Locht altijt buyich en vol wolcken,

 

Vergonnend' Apollo schier een cleen holken,

 

Waer door hy mocht slaen zijn ghesichte neder,

 

T'zijnder Moeder-waert, al waer hy t'onvreder,

 

En dat te vergeefs, zijn verliefde blomen,

 

Draeyen, om zijn schoon aenschijn te becomen.

 

16  Om dan te verhoeden al dees misvalten,

 

Laet ons nu de Locht van wolcken ontlijven,^*

 

En somtijts gheheel suyverlijck verstalten,

 

En op't schoonst over asuyren oft smalten,

 

maer met schoon ghereetschap, om schoon te blijven,

 

En hoe leegher hoe lichter soet verdrijven,

 

Op dat naest d'Aerdtsch' Elementighe swaerheyt

 

Zy altijts ghevoeght d'aldermeeste claerheyt.

 

17  Willen wy daer de gheel Sonne vertoonen,

 

Rondtom licht lackich, en wat purperachtich,^*

 

Sullen wy die al vloeyende becroonen,

 

maer ons moet altijts ontbreken soo schoonen

 

Blinckende stoffe, wy en zijns niet machtich,

 

Ons Const is hier ydel, hoe groots, hoe prachtich,

 

Hier mochten wy self met ons werck wel schimpen,

 

Dat onse Fackels soo claer niet en glimpen.

 

18  Of wy en wisten (nae t'Poeets ghebriefte)

 

Boven te doen, aen den waghen vierpeerdich,

 

Oock Promethei heymelijcke diefte:

 

Doch sorghende straffe, t'onser beliefte,

 

Laet ons nu dalen tot der leeghten eerdich,

 

Voortvarend' tot der Landtschap-gronden veerdich,^*

 

Welcke men pleeght op doecken, oft panneelen,

 

Wel veel in drien oft in vieren te deelen.

 

19  Alvooren onsen voor-grondt sal betamen

 

Altijts hardt te zijn, om d'ander doen vlieden,^*

 

En oock voor aen yet groots te brenghen ramen,

 

Als Brueghel, en sulcke van grooter namen,

 

Die men van Landtschap den pallem mach bieden:

 

Want in't werck van dese weerdighe Lieden

 

Zijn veel voor aen gheweldighe boom-stammen,

 

Laet ons om sulcx nae te volghen oock vlammen.

 

20  Nu moet ick nootlijck een dinghen vermonden,

 

T'welck crachtich onsen welstandt sal verstercken,

* Den Schilders wort verweten, dat sy nemmermeer schoon weder en schilderen, maer de Locht altijt met wolcken.

* Te maken heel suyver blaeuw Lochten, onder lichter verliesende.

* De Sonne te schilderen, maer datmen haer schoonheyt niet can naevolghen.

* Van de gronden der Lantschappen te deelen.

* Harde voorgronden, en daer yet groots op.

[fol. 36r]

 

Dats datmen van vooren aen al de gronden,^*

 

Vast sal maken aen malcander ghebonden,

 

Soo wy de baren in Neptuni percken

 

Al in malcander te wentelen mercken,

 

Soo salmen al slanghende laten loopen

 

De gronden, en hoop achter hoop niet hoopen.

 

21  Als wy onse gronden dus vast beknopen,^*

 

En soo van d'een in d'ander laten strijcken,

 

Ghelijck ofter swierende aders cropen,

 

Van goet verschieten werdt niet te mishopen,

 

Want crachtich moeten d'achter-uyten wijcken,

 

Wy sullen mijden Berghen, Heuvels, Dijcken,^*

 

Hardt bruyn teghen soet licht te stooten laten,

 

maer comen dat met half verwe te baten.

 

22  Op den voor-grondt geen Huysen salmen stichten,

 

Ten waer men wat storyachtichs had vooren,

 

Met half Landtschap en beelden uyt te richten,^*

 

naer eysch salment doen, maer andersins swichten,

 

Swaermoedighen standt, en plaetse versmooren,

 

In stede van dien salmen, naer t'behooren,

 

Doch niet t'overvloedich, zijn gronden passen,

 

Met eenighe schoon cruyden te bewassen.

 

23  Veel verscheydenheyt, soo van verw' als wesen,

 

Sullen wy naervolghen, wijs en bevroedich,

 

Want dat brengt een groote schoonheyt ghepresen:

 

Doch moeten wy vermijden neffens desen,^*

 

In Steden, Huysen, Berghen, onbehoedich,

 

Oft ander dinghen, te zijn t'overvloedich,

 

Want al te veel, neemt veel welstants ghenietens,

 

Al en ist maer oock al te veel verschietens.

 

24  D'Italisch' om te schilderen Landouwen^*

 

Weynich, maer constich, schier sonder ghenooten

 

Wesend', en laten meestmaels maer aenschouwen

 

Een verschietend' insien, en seer vast bouwen

 

Gronden en Steden, jae wat sy ontblooten,

 

Boven Tinturet, den bysonder grooten

 

Titiaen, wiens hout-print hier zy ons lesse,

 

Och wat wy sien van dien Schilder van Bresse.

 

25  Neffens dese mocht ik noch rommen trootsich

 

Op de welverwigh' en constighe stellingh

 

Der stucken, en printen van Brueghel bootsich,

 

Daer hy, als in de hoornigh' Alpes rootsich,

 

Ons leert te maken, sonder groote quellingh,^*

 

Het diep afsien in een swijmende dellingh,

 

Steyle clippen, wolck-cussende Pijnboomen,

 

Verre verschietens, en ruysschende stroomen.

 

26  Van verhevender heuvel-gronden schralich

* Van de gronden aen malcander te hanghen.

* Als de gronden wel aen een hanghen, sal t'Landtschap wel verschieten.

* Niet te hardt gronden, oft anders tegen licht te laten steken.

* Groote huysen op voorgronden wil niet wel staen, maer eenighe schoon cruyden, doch niet t'overvloedich.

* Te veel Berghen, Steden, Huysen, oft verschiet, misstaet.

* D'Italianen, die weynich, doch fraey Landtschapmakers zijn, maken veel maer een verschietende insien, en zijn fraey van vaste gronden en ghebouwen.

* De Landtschappen en printen van Brueghel tot exempelen.

[fol. 36v]

 

Laet u geen schoon blaeuverwich groen ontsmeecken,^*

 

Ghelijck als van neder Beem-gronden dalich,

 

Al waer Cynthius met zijn pijlen stralich

 

Iae selfs onder het Kreefts, Leeuws, oft maeghts teecken,

 

Seer weynich oft gantsch niet en can verbleecken,

 

In die vochte plaetsen, noch doen vercleente

 

Zijn schoone groen-verw', als Medisch ghesteente.

 

27  maer in des vroylijcken Lenten saysoene,

 

Op d'edel ghesteentighe verwe ciersels

 

Behoeftmen te letten, en vlijt te doene,

 

Dat Esmaraldich oft Saphyrich groene^*

 

Plaveysel te maken met zijn schakiersels,

 

Oock midden daer door slingherende swiersels

 

Der morrende Beeckskens Cristalijn-glasich,

 

Vloeyende tusschen groene sponden grasich.

 

28  Met teer biesen, riet, en sweerdighe lisschen^*

 

Sullen wy dan wedersijdich beplanten

 

Dese cromloopende laven der Visschen,

 

En de staende Poelen oock soo verfrisschen,

 

Dat daer in spieghelen de ruyghe canten,

 

Als den sachtsten van Eolus ghesanten

 

En zijn lieve vriendin op der Hinniden^*

 

Schoon tapeten tobbelen en verblijden.

 

29  Vloedt-stroomen met hun uytloopende hoecken

 

Salmen in dees meersschen oock laten swerven,

 

Doende t'water altijt de leeghte soecken,

 

Daer beneven bouwend' (om Const vercloecken)

 

Se Steden, streckende naer hoogher erven,^*

 

Met Sloten op Clippen, quaet om bederven:

 

Nu wat hoogher climmende, laet ons wacker

 

In percken deelen den ghestreckten Acker.

 

30  Aen d'een sijde Ceres met blonde aren,^*

 

Ter ander noch t'veldt vol onrijpe haver,

 

Daer Eurus om tijtverdrijf in comt varen,

 

Van den Acker een Zee vol groene baren

 

Makend', met een sacht ruysichtich ghedaver,

 

Hier bloeyen Vitsen, daer Boeckweyd', en claver,

 

Roo en blaeuw bloemen in Cooren en Terwe,^*

 

En t'gheneerich vlas met Hemelsche verwe.

 

31  Oock gheploeghd' Ackers, met vooren doorsleghen,

 

Oft somtijts velden met ghemaeyde vruchten,

 

Nu Beemden en Ackers zijnde te deghen,

 

Met grachten, haghen, en draeyende weghen:

 

Dan en weet ick niet, wat seldtsamer cluchten^*

 

Van Herders hutten, en Boeren ghehuchten,

 

In klip-kuylen, hol-boomen, en op staken

 

Wy stichten sullen, met wanden en daken.

* Van t'onderscheyden bergen en dalen met der verwe.

* Beeckskens draeyende door de weyden.

* Van de wateren en de canten oft oevers te vercieren met lisschen en groenheyt.

* Hinniden zijn Goddinnen der weyden, oft marassighe beemden, soo Thomas Porcacchi tuygt.

* T'water altijt in de leeghte, Sloten op den Clippen.

* Velden met hen vruchten, daer den windt in speelt.

* Somtijts geploeghde Ackers, en wegen, doch mostmen sien waer de wegen beginnen en eynden.

* Van vreemde Boer-huysen, en Herderhutten.

[fol. 37r]

 

32  Niet met schoon roo teghelen, eer met rosschen^*

 

Van aerde, riet, en stroo, lappen en breken,

 

Oock vreemd'lijck beplaesteren, en bemosschen,

 

En achter uyt ons blaeuw-verwighe bosschen,

 

Op gronden van assche, wit aenghestreken,

 

En op droogh blauw ghesleghen dats' afsteken,

 

En aerdich ghetrocken Boom-stamkens lichte,

 

Inwaert loopend', achter malcander dichte.

 

33  De minste Boomkens salmen maer bestippen,^*

 

Doch eer wy tot de voor-boomen ons rasschen,

 

Laet ons wat beclimmen de steyle klippen,

 

Welcke de drijf-wolcken met vochte lippen

 

Bespaersen, en d'opperste cruynen wasschen,

 

In't ghemeen hun verw' is ghenoech licht' asschen,

 

Somtijts hun cale hoornen steken boven

 

Wt midden een dicht denne-woudt verschoven.

 

34  Iae die grouwlijcke steenen, die der Switsen

 

Landt vervullen, en t'Fransch van t'Welsch afdeelen,

 

Welck Noordwindts doelen zijn, vol witte flitsen,

 

Van deser somtijts staen eenighe spitsen,

 

Ghelijck op wolcken, en onder Casteelen:^*

 

Wort hier Echo, en bootst naer, o Pinceelen,

 

Oock t'waters ghedruysch, dat af comt ghebortelt,

 

Al rasende tusschen steenen ghemortelt.

 

35  Merckt hoe daer de steenen, als ysen keghels,

 

Aen de rootsen in dien waterval hanghen,

 

Al groene bemoscht, en los sonder reghels,

 

De vloedt als droncke, door dolende weghels,

 

Al hobbel tobbel doet soo cromme ganghen,

 

Alst beneden is: nu bootsende Slanghen,

 

Siet, hoe wassen hier dees Mastighe Boomen,

 

En hoe vreemt ligghen die, wie soudt ghedroomen?

 

36  Nu zijn wy ghecomen, om drucx verstroyen,^*

 

Tot t'schaduwich rijck der Hamadryaden,

 

Dats tot de Boomen, die al t'werck vermoyen,

 

Als sy wel ghedaen zijn, jae gantsch vervroyen,

 

Oft anders ontcieren, dus waer te raden,

 

Een aerdigh' en fraeye manier van bladen,^*

 

Op eenen goeden slach, hem aen te wennen,

 

Want hier in leyt de cracht, dit moetmen kennen.

 

37  Al soudemen soecken op veel manieren,

 

nae t'leven, oft handelingh aenghename,^*

 

Ghestadelijck op grondighe papieren,

 

Met sap al wasschende bladers te swieren,

 

Hopend' ofmer al metter tijdt toe quame:

 

Doch, ten schijnt niet alst bemuysde lichame

 

Leersaem Const: want bladen, hayr, locht, en laken,

* Geen schoon Vermillioen oft Menie hardt daken te maken, maer alles ghelijck het leven.

* Clippen en alles zijn eyghen verwe te gheven.

* Van rootsen, steengronden, en watervallen.

* Van Boomen, en doncker Bosschen.

* Te soeken eenen schoonen slach van bladen.

* Bladen, hayr, locht, en laken, quaet te leeren, wesende een gheestich dinghen.

[fol. 37v]

 

Dat is al gheest, en den gheest leert het maken.

 

38  Verscheyden bladers machmen wel ghebruycken,^*

 

Bysonder op verscheyden verwen vlammen,

 

Geel, groen eyck-loof, bleeck bladt van wilge struycken,

 

De Boom-toppen salmen niet gantsch toeluycken^*

 

Rondt, als warense gheschoren op cammen,

 

En over alle de sijden der stammen

 

Salmen oock laten uyt wassen de tacken,

 

Onder cloeckst, maer latens' opwaerder swacken.

 

39  Aerdighe Boom-stammen moetmen oock vinden^*

 

Die onder grof, en boven dun opsteylen,

 

Wit cale bercken, Kasboomen, en Linden,

 

Somtijts onderscheyden, en oock bewinden

 

Berimpeld' eycken schorss', en groen beveylen,

 

En oock de rechte stammen, nut om seylen

 

Aen te spannen, daer den windt in mach snuyven,

 

Dees al becleyden met hun groene luyven.

 

40  T'wel aenlegghen der Boomen vordert seere,^*

 

T'zy tot flauw Bosschen, oft groot in de hooghte,

 

Som geelder, som groender, maken dat keere

 

T'loof van onder over, maer niet te teere

 

Cleyn bladen en maeckt, om vermijden drooghte,

 

En al makende t'loof, doet oock u pooghte,

 

Dees met telgherkens te doorloopen ranckich,

 

Som op som nederwaerts gheboghen swanckich.

 

41  T'waer goet, waert ghy u storyken voorweter,^*

 

Schriftich, oft Poetich, naer u benoeghen,

 

Om u Landtschap daer naer te schicken beter,

 

maer boven al en weest doch gheen vergheter,

 

Cleyn Beelden by groote Boomen te voeghen,^*

 

V cleyn Weerelt ghemaeckt, stelt hier te ploeghen,

 

Daer te maeyen, ginder t'voer op den Waghen,

 

Elders visschen, varen, vlieghen, en jaghen.

 

42  Hier latet Boersch Meyskens handen ontstijven,^*

 

De Melck-fonteynkens langs de groene kusten,

 

Daer Tytire met t'Pijpken vreucht bedrijven,

 

By Amaryllis, zijn liefste der Wijven,

 

Onder den Bueckeboom sittend' in rusten,

 

En met soet gheluydt zijn cudde verlusten,

 

Iae maeckt u Landt, Stadt, en Water behandelt,

 

V Huysen bewoont, u weghen bewandelt.

 

43  Hier past wel van Ludius te verhalen,^*

 

Ten tijde s'Keysers Augusti in't leven,

 

Die eerst op Mueren buyten oft in salen

 

Ghevonden heeft constich en wel te malen,^*

 

Boeren Huysen, Hoeven, Wijngaerden, dreven,

 

Oock dichte Bosschen, en Heuvels verheven,

* Verscheyden bladers, en verwen der Boomen.

* Boom-toppen niet ront gheschoren.

* Van den stammen, en tacken.

* Van den Boomen wel aen te legghen.

* Dat goet is, zijn Historie te voorweten.

* Cleyn Beelden by groote Boomen.

* Van den bootskens in't Landtschap.

* Hier t'exempel van Ludius. Plin. lib. 35. cap. 10.

* Leeft hier van in zijn leven.

[fol. 38r]

 

Vyvers, Beken, vloeden, Havens, en stranden,

 

Wat men wilde, maeckten zijn abel handen.

 

44  Hier stelde hy volck, die om hun vermeyden,^*

 

Kueyerend' en wandelend' henen traden,

 

Ander die om tijdt verliesen toe leyden,

 

Hun op het water uyt vreucht te verspreyden,

 

In d'Aerdtsche Landtschappen, waghens gheladen,

 

En Esels steld' hy in velden en paden,

 

Neffens de huysen, en hoven der Boeren,

 

En ander dinghen, die t'Landtwerk aenroeren.

 

45  Somtijts steld' hyer, om Visschen te vanghen,

 

Met Anghelroeden, en bedrieghlijck' asen,

 

Ander die met vlieghen bluschten verlanghen,

 

En metter Iacht snelle Hasen te vanghen,

 

Herten, en Swijnen, jae die den Wijn lasen,

 

Alsulcke dinghen zijnen sin ghenasen,

 

Te stellen in Landtschap, met cloeck bestieren,

 

Const-lustighen gheest doet wonder versieren.^*

 

46  De stucken van hem, in verwonderinghe

 

Meest zijnde by den volcke te dien tijden,

 

Was, dat hy hadde ghemaeckt sonderlinghe,

 

Soo in een broeckachtighe nederinghe,

 

Een deel Hoeven, daer de weghen besijden

 

Waren slijckich, quaet om gaen sonder glijden,

 

Dit had hy uytghebeeldt, goet om aenschouwen,

 

En daer ghemaeckt gliend' en vallende vrouwen.

 

47  Eenigh' had hy ghemaeckt op toesicht gaende,

 

Bevende uyt vreese van neder horten,

 

En eenighe crom al hellende staende,

 

Als off' op hooft oft schouwers ware laende

 

Eenich groot last: Iae eynd'lijck om te corten,

 

Hy wist op zijn werck over al te storten

 

Thien duysent aerdichedekens van binnen,

 

Soo veel laet icker u nu oock besinnen.

 

 

 

Eynde van het Landtschap.

* Exempel om den Landtschappen met Beeldekens te vercieren.

* Schoon vercieringhe van slijckighe wegen, en volck die glijden om te vallen.