Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Het schilder-boeck (1969)

Informatie terzijde

Titelpagina van Het schilder-boeck
Afbeelding van Het schilder-boeckToon afbeelding van titelpagina van Het schilder-boeck

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (6.74 MB)

XML (3.51 MB)

tekstbestand






Genre

proza

Subgenre

non-fictie/biografie
non-fictie/naslagwerken (alg.)
non-fictie/kunstgeschiedenis


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Het schilder-boeck

(1969)–Karel van Mander–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Van wel schilderen, oft Coloreren.
Het twaelfde Capittel.

 
1  Indien het teyckenen by den LichameGa naar voetnoot*
 
Te ghelijcken is, in manier van spreken,
 
Met zijn verscheyden leden ten betame,
 
Soo en sal t'schilderen niet onbequame
 
By den Gheest oft de Siele zijn gheleken:
 
Want door verwen worden de doode streken
 
Der teyckeninghen te roeren en leven,
 
En de rechte verweckinghe ghegheven.
 
2  Iae het teyckenen is als t'Aerdtsche beeldeGa naar voetnoot*
 
Van Prometheus, het welcke Minerven
 
Goddinne der Consten niet en verveelde,
 
T'schilderen als t'Hemel-vyer, dat hy steelde,
 
En daer hy mede, tot zijns selfs verderven,
 
Zijn werck beweginghe dede verwerven,
 
En werdt also een Pandora met spoede,
 
Te weten, t'overschot van allen goede.
 
3  Niet onghelijck, maer recht op de maniere,Ga naar voetnoot*
 
Dat Poeten hun versen en ghedichten,
 
Al singhend', om t'ghehoor fraey van bestiere,
 
Houwelijcken eendrachtich met der Liere,
 
Oft ander speel-tuygh, moeten wy beslichten,
 
Dat wy, om verlustighen de ghesichten,
 
Oock de Teyckeningh en t'Schilderen paren,
 
Ghelijck men de stemmen doet met der snaren.
 
4  Ick en derf u niet prijsen noch versmaden,Ga naar voetnoot*
 
Dat eenighe wel gheoeffent expeerdich,
 
En vast in handelinghe cloeck beraden,
 
(Niet licht'lijck verdolend' in cromme paden,
 
maer om hun Const zijn Meesters name weerdich,
 
Gaen toe, en uyt der handt teyckenen veerdich
 
Op hun penneelen, t'ghene nae behooren
 
In hun Ide' is gheschildert te vooren.
 
5  En vallender aen stracx, sonder veel quellen,
 
Met pinceel en verw', en sinnen vrymoedich,
 
En dus schilderende dees werck-ghesellen,
 
Hun dinghen veerdich in doot-verwen stellen,
 
Herdootverwen oock te somtijden spoedich,Ga naar voetnoot*
 
Om stellen beter: dus die overvloedich
 
In't inventeren zijn, doen als de stoute,
 
En verbeteren hier en daer een foute.
 
6  Iae vorderen alsoo hun werck met luste,
[Folio 47r]
[fol. 47r]
 
Hun voornemen uytvoerende met eeren,
 
Dit mach wel voeghen de Schildersch' Augusten,
 
Die in Consten toenemen sonder rusten,
 
En in stout schilderen t'rijcke vermeeren:Ga naar voetnoot*
 
Doch al canmen aldus vrymoedich leeren
 
Met de verwe handelen sonder schricken,
 
Wilt het nochtans met yeder soo niet schicken.
 
7  Ander zijnder, die met veel moeyten swaerlijck
 
Wt schetsen oft teyckeninghen met hoopen
 
Hun dinghen te samen rapen eenpaerlijck,Ga naar voetnoot*
 
En teyckenen daer nae suyver en claerlijck,
 
Volcoomlijck wat sy in den sin beknoopen,
 
Op t'primuersel, met een verwe, die loopen
 
Can, dunne ghetempert, oft treckent netlijck
 
Met Potlloot, en vraghent reyn onbesmetlijck.
 
8  Iae alle dinghen seer vast en ghewislijck,
 
Soo wel binnewerck als omtreck by maten,
 
Sonder een trecksken te falen vergislijck,
 
Dit en gaet niet qualijck, noch vry niet mislijck,Ga naar voetnoot*
 
maer comt in't schilderen grootlijcx te baten,
 
En op dat het allesins wel mocht laten,
 
En niet versterven, hun verwen sy mede
 
Wel ghetempert gheven yeder haer stede.
 
9  maer d'Italianen, hoe sy hun sakenGa naar voetnoot*
 
Voornemen, t'zy op mueren, oft penneelen,
 
Wt versierde schetsen, met neerstich waken,
 
Sy wel ghestudeert hun cartoenen maken,
 
Alsoo groot als hun werck in alle deelen,
 
En calcherent met stecken van pinceelen,
 
Oft met eenich punt, dat daer toe mach voeghen,
 
Gaen sy't van trecke te trecke doorploeghen.
 
10  Op dat het ghewislijck, sonder beswijcken,
 
In't werck soude comen, en wel ghelucken:
 
Om in Oly-verwe, sy't eerst bestrijcken
 
Van achter met crijt, of yet desghelijcken:
 
maer op den muer noch weeck zijnde sy't drucken
 
Door (als gheseyt is) te weten, om stucken
 
In Fresco maken, met gheleerde handen,
 
Welck geen ghebruyck en is hier in ons Landen.
 
11  Nochtans den Florentijn, die soo wel houwenGa naar voetnoot*
 
Als verwen const, doe sy des Vaticanen
 
Oordeel in Oly hem wilden doen bouwen,
 
Welck hem niet en luste, want niet dan Vrouwen
 
Ambacht oft werck gherekent was soodanen
 
Wijse van schilderen, naer zijn vermanen,
 
Dan in Fresco wercken heeft hy ghepresen
 
Een constich, en Mannelijck doen te wesen.
[Folio 47v]
[fol. 47v]
 
12  maer dat het hier gheen ghebruyck is bedeghen,
 
Als t'ghen' Angelus hier toeschrijft de Wijven,
 
Het Fresco soude hier in Hollandt teghen
 
De harde Locht, Windt, Sneeu, Haghel, en ReghenGa naar voetnoot*
 
Qualijck houden, door Boreas bedrijven,
 
Wtwendich, jae selfs inwendich niet blijven
 
Oock seer langhe misschien schoon in ghedueren,
 
Om de groote vochticheyt deser mueren.
 
13  Ten anderen, can tot gheen oorboor strecken
 
Dit Calck, datmen brandt van soutte Zee-schelpen,
 
Want het slaet uyt met schimmelighe vlecken,
 
T'moste steen-calck wesen van ander plecken,Ga naar voetnoot*
 
Als Doornicks, oft ander, soo mochtet helpen
 
Teghen onweder en vorst, quaet om stelpen,
 
Bestander, en zijn in't schilderen lijvich,
 
En alsoo niet uytslaen, alst droogh is stijvich.
 
14  maer dit nu oversleghen, de cartoenenGa naar voetnoot*
 
Te maken soo groot als u wercks bevanghen,
 
Is nut en dienstich, met een cloeck vercoenen
 
Gheordineert, en het sal u versoenen
 
In arbeydt, want ghy sult hem voor u hanghen,
 
Om niet te verloopen in vreemde ganghen,
 
Noch den aerdt te verliesen, maer u pooghen,
 
nae t'voorbeeldt alles te diepen en hooghen.
 
15  Want ghehooght en ghediept hoeft wel op grondenGa naar voetnoot*
 
V cartoen schilderich aerdt te ghenieten,
 
Datter gants gheen ghebreck en zy bevonden
 
Aen afsteken, diepen, verheffen, ronden,
 
Soeticheyt, vloeyen, verdrijven, verschieten:
 
Ghy en moet u den arbeydt oock verdrieten
 
Niet lichtelijck laten, maer stadich haken,
 
Door vlijt ter hooghster welstandt te gheraken.
 
16  Ons moderne Voorders voor henen plochten,Ga naar voetnoot*
 
Hun penneelen dicker als wy te witten,
 
En schaefdens' alsoo glat als sy wel mochten,
 
Ghebruyckten oock cartoenen, die sy brochten
 
Op dit effen schoon wit, en ginghen sitten
 
Dit doortrecken soo met eenich besmitten,
 
Van achter ghewreven, en trockent moykens
 
Daer nae met swarte krijkens oft potloykens.
 
17  maer t'fraeyste was dit, dat sommighe namen
 
Eenich sme-kool swart, al fijntgens ghewrevenGa naar voetnoot*
 
Met water, jae trocken, en diepten t'samen
 
Hun dinghen seer vlijtich naer het betamen:
 
Dan hebbenser aerdich over ghegheven
 
Een dunne primuersel, alwaer men even
 
Wel alles mocht doorsien, ghestelt voordachtich:
[Folio 48r]
[fol. 48r]
 
End' het primuersel was carnatiachtich.
 
18  Als dit nu droogh was, saghen sy hun dinghen
 
Schier daer half gheschildert voor ooghen claerlijck,
 
Waer op sy alles net aenlegghen ginghen,Ga naar voetnoot*
 
En ten eersten op doen, met sonderlinghen
 
Arbeydt en vlijt, en de verwe niet swaerlijck
 
Daer op verladende, maer dun en spaerlijck,
 
Seer edelijck gheleyt, gloeyend' en reyntgens,Ga naar voetnoot*
 
Met wit hayrkens aerdich ghetrocken cleyntgens.Ga naar voetnoot*
 
19  O seldtsame Durer, Duytschlandts beroemen,
 
Te Franckfoort in't Clooster daer sietmen blijcken
 
Dees suyver edelheyt, weerdich te noemen:Ga naar voetnoot*
 
Iae Brueghel en Lucas al dese bloemen,
 
Te recht Plus ultra schreven in de rijcken
 
Der Schilders, voormaels met een vast bedijcken,
 
Datse niemant licht en soud' achterhalen,
 
Met Ioannes, voor al den principalen.
 
20  Op dees edelheyt dees t'samen wel pasten,
 
En leyden hun verwen schoon, net en blijde,
 
Ginghen de penneelen soo niet belasten,
 
Als nu, dat men schier blindelijck mach tasten
 
En bevoelen al t'werck aen elcker sijde:
 
Want de verwen ligghen wel t'onsen tijde,Ga naar voetnoot*
 
Soo oneffen en rouw, men mochtse meenen
 
Schier te zijn half rondt, in ghehouwen steenen.
 
21  Netticheyt is prijsich, die den ghesichteGa naar voetnoot*
 
Soet voedtsel ghevende doet langhe merren,
 
Bysonder als haer aenclevend' is dichte
 
Oock aerdt, gheest, en cloeckeyt, en datse lichte
 
Haren welstandt niet en weyghert van verren,
 
Niet meer als van by, sulck dinghen verwerren
 
Doet aen hem, en door ooghen onversadich,
 
T'herte vast cleven met lusten ghestadich.
 
22  Van Tizianus den grooten wy mercken,
 
Wt Vasari schriften ons wel profijtich,Ga naar voetnoot*
 
Hoe hy in de bloeme zijns Ieuchts verstercken
 
Plocht uyt te voeren zijn constighe wercken,
 
Met onghelooflijcke netticheyt vlijtich:
 
De welcke niet te berispen verwijtich
 
En waren, maer behaeghden wel een yder,
 
T'zy ofmender verre van stondt oft byder.
 
23  maer ten lesten met vlecken en rouw' streken,Ga naar voetnoot*
 
Ginck hy zijn wercken al anders beleyden,
 
Welck natuerlijck wel stondt, als men gheweken
 
Wat verre daer van was, maer niet bekeken
 
Van by en wou wesen, het welck verscheyden
 
Meesters willende volghen in't arbeyden,
[Folio 48v]
[fol. 48v]
 
En hebbender niet van ghemaeckt te deghe,
 
Dan een deel leelijck goets ghebracht te weghe.
 
24  Sy meenden den wel gheoeffenden slachtenGa naar voetnoot*
 
En hebben miswanich hun self bedroghen,
 
Om dat sy zijn werck sonder arbeydt dachten
 
Te wesen ghedaen, daer d'uyterste crachten
 
Der Consten met moeyt' in waren gheploghen:
 
Want men siet zijn dinghen overghetoghen
 
En bedeckt met verwen verscheyden reysen,
 
Meer moeyt isser in als men soude peysen.
 
25  maer dees maniere van doen uyt bysonder
 
Goet oordeel en verstandt van Tizianen,
 
Is schoon en bevallijck gheacht te wonder:
 
Want (seyt Vasary) den arbeydt daer onderGa naar voetnoot*
 
Groote Const bedeckt is, en dat soodanen
 
Schildery te leven men schier mocht wanen,
 
En als gheseyt is, dat zijn dinghen schijnen
 
Lichtveerdich, die doch zijn ghedaen met pijnen.
 
26  Hier heb ick, o edel Schilder scholieren,
 
V voor ooghen willen beelden en stellen
 
Tweederley, doch welstandighe manieren,Ga naar voetnoot*
 
Op dat ghy met lust u sinnen mocht stieren
 
Tot het gheen' uwen gheest meest sal versnellen:
 
maer soude doch raden u eerst te quellen,Ga naar voetnoot*
 
En u te wennen, met vlijtighe sinnen,
 
Een suyver manier, end' een net beginnen.
 
27  Wilt moedt dan rapen met gheestich verblijden,Ga naar voetnoot*
 
Met stalen gheduldt u ghemoedt bevesten:
 
Ghy schildert net oft rouw, wilt altijt mijden
 
V werck met cantighe hooghsels besnijden,
 
Soo sy voormaels deden, welck niet ten besten
 
En stondt, maer ghebruyckt, soo men nu ten lesten
 
De welstandichste manier' heeft ghevonden,
 
Want d'Ouders wercken en wilden niet ronden.
 
28  maer t'stondt al te plat soo cantich een dinghen,Ga naar voetnoot*
 
Dus wilt u ter beste wijse toe strecken:
 
By ghelijck'nis, een Colomne bestringhen
 
Suldy, en haer dickt' op dry deelen bringhen,Ga naar voetnoot*
 
Van eender wijdde tusch de buyte trecken
 
Twee punten, en op t'eerste punt verwecken
 
Suldy u claer hooghsel, en op het tweedde
 
V bruynste diepsel, op zijn rechte breedde.
 
29  Laet tusschen beyden uwen grondt verliesen,Ga naar voetnoot*
 
maer t'hooghsels omtreck in diepsel by maten,
 
Den anderen mach een weerschijn verkiesen.
 
Nu aengaende t'verwen, laet niet vervriesen
 
V blos, noch soo cout oft purperich laten:
[Folio 49r]
[fol. 49r]
 
Want sulck een lacke wittigh' incarnaten,Ga naar voetnoot*
 
Carnaty en can niet lijfverwigh bloeyen,
 
maer vermillioen doet al vleeschigher gloeyen.
 
30  Om wel doen gloeyen hebt u speculaty,
 
maeckt dat u diepsels over een wel commen
 
Allesins nae den eysch met u carnaty,
 
De welcke verscheyden heeft goede graty:
 
Aen Kinders, maeghden, en jeuchdighe Blommen,Ga naar voetnoot*
 
Op de verscheydenheyt der Ouderdommen,
 
En Volck, die daeghlijcx in Sons hitte braden,
 
Wel acht te nemen en sal u niet schaden.
 
31  Aen Boeren, Herders, en aen die daer varenGa naar voetnoot*
 
Door wilde golven, met stormen bestreden,
 
Daer salmen den ghelen oker niet sparen
 
Onder t'vermillioen, want als of sy waren
 
Schier half ghebraden sien hun bloote leden,
 
Ofmense sagh' ondeckt in sulcke steden,
 
Daerse daeghlijcx bevrijdt zijn van der hitten,
 
Daer trocke de carnaty meer ten witten.
 
32  In't schaduwen moet ghy u wijslijck draghen,
 
Om geensins van t'natuerlijcke te wijcken:
 
De ghemeen ooghe soeckt oock te behaghen,Ga naar voetnoot*
 
Somtijden versiert weerschijnende daghen,
 
Doet u diepsels vry vleeschachtich ghelijcken,
 
En u hooghsel enckel carnaty blijcken:Ga naar voetnoot*
 
Hooght so niet met wit Mans naecten noch Vrouwen,
 
Geen puer wit in't leven blijckt in't aenschouwen.
 
33  Om dat veel alsoo becladden hun naecktenGa naar voetnoot*
 
Met wit in't hooghen, en daer in soo dwalen,
 
Op dat sy voorder sulcx niet meer en maeckten,
 
Warender eenighe Schrijvers, die haeckten,
 
Dat het Loot-wit soo duyr waer te betalen,
 
Als edel schoon steenen, die men moet halen
 
In verre Landen, van costlijcker mijnen,
 
Oft also dier als schoon Oltremarijnen.
 
34  Om nu wel van t'hooghen den sin bespooren,
 
Sal ick ons verhalen uyt Goltzy spreken,
 
Hoe Titianus (t'is weerdich om hooren)
 
In eenen Kerstnacht met den hoofde vooren
 
maeckt' eenen Herder, comende ghestreken,
 
Al waer op't voorhooft, om wel doen uytsteken,
 
Een eenich hooghsel maer en is verschenen,
 
Daer al de reste vliet bedommelt henen.
 
35  Dus zijn d'Italianen al bedachter
 
In't verwen als wy zijn, hoe wy ons pooghen,Ga naar voetnoot*
 
Hun dinghen staen veel poeslijcker en sachter,
 
Als d'ons' en doen, oock wy ghemeenlijck achter
[Folio 49v]
[fol. 49v]
 
En vooren al even licht willen hooghen,
 
Niet alleen siet ons dinghen uyt den drooghen,
 
maer als w'ons best vleesch te schilderen meenen,
 
Soo isset al visch, oft beelden van steenen.
 
36  Dus moeten wy toesien, dat ons wat milder
 
De Pinceelen moghen zijn jonstich coene,
 
Op dat oock t'wel verwen by ons verwilder:
 
Iae wy moeten bedencken, hoe den SchilderGa naar voetnoot*
 
Wel soo veelderley verwen heeft van doene,
 
Om een troenge te schild'ren, als men groene,
 
Blaeuw, gheel, en van alles behoeft nootsakich,
 
Om maken een Landtschap schoon en vermakich.
 
37  maer sacht moet het zijn al in een verdreven,
 
Op dat het niet en stae te hardt, en vleckte,Ga naar voetnoot*
 
maer aerdich, ghelijck gheblasen verheven,
 
naevolghend' altijt voor het best, in't leven
 
T'patroon, dat oyt menich goet Schilder weckte:
 
En blijft dan niet, als moetwillighe Secte,
 
Aen u valsch' opiny te vast ghebonden,
 
maer overspeelt hier vry, ten zijn geen zonden.
 
38  In quade maniere blijft niet volheerdich,Ga naar voetnoot*
 
Ghy hebtse niet ghetrouwt, ten is geen schande
 
Haer voor een beter te wisselen veerdich,
 
Veranderen in't goed' is prijsens weerdich,
 
Men gheraeckt allencx ten rechten verstande:
 
Het lamp-swart om naeckten bant uyt den lande,Ga naar voetnoot*
 
Laet u in't ghebruyck neffens umbre werden,
 
Aspalten, Ceulsch' eerden, en terreverden.
 
39  Het lamp-swart in diepsels meuchdy wel derven
 
In naeckten, jae of doen uyt u memory:
 
Het wil (seght Vasary) te hardt versterven:Ga naar voetnoot*
 
Want Raphel vermaert in al s'Weerelts erven,
 
In zijn leste werck te Peter Montory,
 
De Transfiguraty, tot zijnder glory,
 
De verwen souden versch ghedaen ghelijcken,
 
Waert dat hy had willen het lamp-swart wijcken.
 
40  T'bederft die verwen daer't onder oft mede
 
Vermengt is metter tijdt, ter ander sijde
 
Maket een grijsheyt, en geen gloeyenthede,
 
Welck geen vleeschicheyt by en brengt ter stede:
 
Om dat de Son, schijnende t'allen tijde,Ga naar voetnoot*
 
Een roo bloeyentheyt den vleesche gheeft blijde,
 
Daerom eenigh', om dit te weghe brenghen,
 
De Carnaty met Masticot vermenghen.
 
41  Doch hoewel sommighe dit soo beslichtenGa naar voetnoot*
 
Een yeghelijck volghe de beste paden:
 
Ick meen, den Masticot meuchdy wel swichten,
[Folio 50r]
[fol. 50r]
 
En ghebruycken hier toe seer schoonen lichten
 
Oker, als voorseyt is, t'is meer gheraden,
 
Dan zijn Carnaty te gaen overladen
 
Met dees swaer verwe, verstervich in't hooghen,
 
En quaet te verwercken, door t'haestich drooghen.Ga naar voetnoot*
 
42  Meny en Spaens groen wilt oock vry versaken,
 
En Orpimenten, giftich van natueren,
 
V Pinceelen rad' ick wel schoon te maken,
 
Oft eyghen te houden, om schoon blaeuw Laken
 
Oft Lochten, en indient u mach ghebeuren,
 
Wilt u van langher handt van schoon coleuren
 
Passen te voorsien, en by houden leeren,
 
Als die de Const houdt in weerden en eeren.
 
43  De smalten behoeven wel in te schieten,Ga naar voetnoot*
 
Hierom eenighe prickelen met naelden
 
Dicht hun penneelen, om sulcx te ghenieten,
 
Sommighe bliesen cladtpapier, en lieten
 
Die daer op ligghen, waer mede sy haelden
 
D'oly daer uyt, en eenigh' ander maelden
 
Met Heulsaeds oly, ander van ghelijcken
 
Ghebruycken Oly, ghemaeckt met practijcken.
 
 
 
Eynde van't wel Schilderen, oft Coloreren.

voetnoot*
Teyckenen by t'lichaem, en schilderen by den gheest gheleken.
voetnoot*
Teyckenen by t'rouwe beeldt Promethei gheleken, en schilderen by t'Hemel-vyer.
voetnoot*
Teyckenen by t'Speeltuyghs gheluyt, en schilderen by den sangh vergeleken.
voetnoot*
Stracx eerst op penneel te stellen, Meesters werck.
voetnoot*
Verbeteren met herdootverwen.
voetnoot*
Ten eersten schier sonder teyckenen schilderen, wil hem met yeder niet schicken.
voetnoot*
Met veel moeyten yet by een brenghen, en dan net teyckenen, is vorderlijck in't schilderen.
voetnoot*
Elcke verwe van eerst op haer plaets legghen, om niet versterven.
voetnoot*
Italianen maken cartoenen, dat zijn papieren soo groot als t'werck, net gheteyckent, dat sy dan doortrecken.
voetnoot*
Hier is ghemeent Michel Agnolo, die noemde de Oly-verwe Vrouwen werck, en Fresco Mannen werck.
voetnoot*
Fresco hier ongebruycklijck, om des Landts vochticheyt, en onghetempert weder.
voetnoot*
Fresco moet op steen-calck wesen.
voetnoot*
Den Cartoen is vorderlijck.
voetnoot*
Cartoenen mosten hun hooghsels oock hebben.
voetnoot*
De moderne witteden hun penneelen te dick, gebruycten oock cartons.
voetnoot*
Trocken hun dinghen op het wit, en primuerden daer olyachtich over.
voetnoot*
Deden hun dinghen veel ten eersten op.
voetnoot*
Durers werc te Francfoort tot exempel.
voetnoot*
Durers werc te Francfoort tot exempel.
voetnoot*
Brueghel, Lucas, en Ioannes van Eyck exempelen, van ten eersten suyver op te doen.
voetnoot*
Van de rouwicheyt eenigher in desen tijdt.
voetnoot*
Nette dingen, die noch de gheesticheyt behouden, zijn prijselijck, en houden den aenschouwer lange speculerende.
voetnoot*
Exempel Tizianus, zijn dingen stonden eerst wel van by, en van verre.
voetnoot*
Tiziaen, veranderde zijn handelinghe, datse van verre alleen woude ghesien wesen.
voetnoot*
Veel hebben Tiziaen meenen volghen, en zijn verdwaelt.
voetnoot*
Tizianen dinghen, die met arbeydt ghedaen zijn, schijnen sonder arbeydt ghedaen.
voetnoot*
Van twee een te kiesen, is gheraden.
voetnoot*
Netticheyt voor eerst aen te wennen.
voetnoot*
Moedt te grijpen, en hoe men schildert, cantighe hooghsels te mijden, want ten wil niet ronden.
voetnoot*
De moderne oude dingen staen veel plat.
voetnoot*
Maniere van hooghen en diepen, Exempel een Colomne.
voetnoot*
Van grondt, oft mezza tinta.
voetnoot*
Van't gloeyen der carnatie.
voetnoot*
Op't leven sal men acht nemen, in't carnatie coloreren.
voetnoot*
Elck te coloreren, nae hy veel in de locht oft uyt is.
voetnoot*
De ghemeen ooghe wil oock vernoeght zijn.
voetnoot*
Vleeschachtige diepselen.
voetnoot*
Om te wit hooghen vermijden, waer ghewenscht t'Loot-wit so duyr, als edel steenen oft Oltremarijnen.
voetnoot*
Nederlanders plegen niet wel te coloreren.
voetnoot*
Een Schilder heeft wel soo veel verwen van doen in een troenge, als in't landtschap.
voetnoot*
Van soet verdrijven.
voetnoot*
Aen quade maniere niet ghebonden te blijven.
voetnoot*
Lamp-swart in naeckten te mijden.
voetnoot*
Lamp-swart doet versterven, Exempel de tafel an Raphael te Roomen, tot Sinte Pieter Montory.
voetnoot*
Vleeschich coloreren.
voetnoot*
Masticot in carnatie te mijden.
voetnoot*
Meny, Spaens groen, en Orpimenten te mijden.
voetnoot*
Smalten willen ingeschoten wesen, om minder versterven.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken