Critisch proza

22

De strijd dien wij voeren tegen de humanitairen en andere horizontalen is niet allereerst of uitsluitend aesthetisch en zeker niet

[p. 566]

formalistisch - het is een strijd voor den vorm als scheppend levensbeginsel. Formalisme bemoeit zich met prosodische schema's - maar een formele critiek zoekt naar de creatieve, levenwekkende kracht. Natuurlijk: een groot fel leven moet de materie zijn, maar alleen een groot en fel vermogen transformeert die ruwe, chaotische oerstof tot een reële, cosmische orde. Om zijn levenskracht vereer en verweer ik den vorm en niets haat ik feller dan zijn phariseïschen spotvorm, het formalisme.

Vorm geven wil zeggen vergoddelijken. Daarom is het ontgoochelend dat juist een deel der jonge katholieken zich aansloot bij de verkeerde modernen; zij allereerst hadden, levend uit en naar een vormend beginsel, in een gemeenschap van hiërarchische orde, zich met alle macht en concentratie, mediterend, strijdend en creërend moeten richten tegen de horizontale vervlakking der vormverkrachters; slechts een enkele heeft dat gedaan.