Logo DBNL
Vijf versies van 'Vera' (1962)

Vijf versies van 'Vera'

(1962)–H. Marsman–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

16

aant.13De familie von Kehrling werd door den oorlog volkomen geruïneerd. De loome ver-14fijning van een oud weensch geslacht vertakte in Ilse zich tot een treurenden twijg. 15 Een bijna slepende gratie vermoeide haar breekbare passen, die zich in de latere jaren 16 nog slechts zelden versnelden in een dans. Zij verfoeide de helsche barbarismen van 17 jazzband en charleston, zooals zij dit noemde, en huiverend dacht zij aan de ver-18woestingen, die het oude, haar oude Europa bedreigden en aanvraten door den storm-19loop der Scythen, zooals zij de Russen classicistisch bleef noemen; en voor zoover zij er 20 soms eens toe kwam kennis te nemen van de gedachten en daden der groote wereld-21figuren: Wilson, Ford, Clemenceau, Dostojewski en Einstein, verwierp zij deze onmid-22dellijk uit een physieke aversie, die reeds de vaagste toenadering in haar verwekte; dit 23 waren de nouveaux riches van den geest, van de macht. Cultuur was

tekstkritische noten

aant.1voor haar het eenig discrimen, een ondefinieerbaar, maar essentieel fluïdum, dat het 2 deel kon zijn van een godsdienst, een tuinman, een dichter, een stad, een époque, een 3 souper. De neergang der europeesche beschaving begon voor haar niet reeds bij de 4 door velen geïncrimineerde Renaissance, maar pas toen de wereld het schaalgevoel, het 5 besef voor de hiërarchie der waarden verloor. Zij las daarom noch Knut Hamsun, noch 6 de Russen, noch de Amerikanen; zij vertoefde liever in Weenen dan in Milaan, maar 7 ten slotte nog liever in Milaan dan in Londen. Zij betreurde het innig, dat Mussolini 8 het jonge Italië drilde naar Pruisisch model en dat de oude, violette en wijnroode gloed 9 van het machtige Spanje was gestorven in sintels en asch. Maar in Madrid en Rome 10 althans had zij ook paupers nog door hun straten zien schrijden met de grandezza en 11 de zorgelooze laatdunkendheid van Caesaren. Berlijn noemde zij das Gefängnis en vele 12 tranen ontsprongen haar toen zij las, dat Rilke gestorven was. Zij was fervent-katho-13liek, voor zoover hevigheid mogelijk was bij zooveel herfst en weemoed. Neen, felheid 14 was er in haar vrijwel niet meer, ook lichamelijk niet: zwemmen en paardrijden had 15 zij kort na haar dertigste jaar reeds gestaakt en in een van haar brieven schreef zij: 16 - het is goed, dat ik weet en dat de wereld nog weten kan, voor zoover haar besef niet 17 nog dieper verduisterd is dan het onze, dat Christus jong is en eeuwig. Want als men 18 moest afgaan op de geestkracht, die wij, zijn volgelingen en Kerk, nog bewaarden, zou 19 het oordeel beschamend, maar zeer onjuist, moeten zijn. Ja, wir sind alt und müde 20 geworden, mein Lieber..... ik benijd de modernen om hun jeugd, ik bewonder zelfs 21 de brute, ruige vitaliteit van mannen als Stalin en Feng en in de literatuur van Dos 22 Passos en Döblin voor zoover ik die ken, maar ik ben bang, zeer bang, dat die kracht 23 snel verbruikt wezen zal. Niet alléén omdat zij niet katholiek is, en dus de middelen 24 mist om jong en krachtig te blijven, maar vooral omdat

tekstkritische noten

aant.1hare dragers snelheid en heftigheid, vrees ik, verwarren met kracht. Kracht is lang-2zaam en taai. Desnoods schijnbaar kwijnend, en smal en buigzaam, maar ten slotte 3 onbreekbaar. Maar misschien houd ik nu een oratio pro domo en voor wie, nu het 4 oude huis van Europa zoo vervallen en leeg is; - en waartegen?: de barbaren zullen 5 mijn zwakke stem niet verstaan. -


Vorige Volgende