Vijf versies van 'Vera'

Regelnummers proza verbergen

[p. 84]

tekstkritische noten

Vera
IV

24

aant.4De telefoon ratelt. De zon schijnt jong en verblindend door de Leipzigerstrasse, recht 5 in de richting van den Potsdamerplatz. Vera staat, telefoneerend, voor een venster vier 6 hoog kijkt in de diepte die dreunt. Onafgebroken jaagt het verkeer door de blinkende 7 straatgeul, langs het trillende asfalt. Tegenover haar: vensters, tot op den grond. Naar 8 links en naar rechts lange, krimpende rijen verschemerende vensters, tot in het vers-9chiet. Twee glaswanden scheiden haar van het atelier, dat onder haar toezicht staat, 10 twee vensters scheiden haar van de buitenlucht. De zon stroomt tusschen de huizen in 11 een witte rivier; het stuk uitspansel, dat zij ziet, is sidderend blauw. Deze cel is overdag 12 haar wereld. - Zij legt de telefoon op de haak en teekent verder. Ze ontwerpt een 13 nieuw type zomerhoed, strandhoed, groot met een golvende rand, voor het seizoen op 14 de eilanden Rügen, Norderney, Sylt. Scherp en ingespannen denkt ze en teekent ze: 15 stapels ontwerpen fladderen over haar tafel tusschen tien, twintig zeer kalme, zeer 16 verzorgde, bijna tergend beheerschte telefoongesprekken. De laatste Parijsche modellen 17 ontzenuwen haast haar inventie, juist omdat zij bewijzen, dat op het stuk van cultuur 18 en van mode, inventie geen beslissende factor is: iedere revolutie is barbarisme, alleen 19 een nuance van de bestaande traditie heeft charme en, desnoods vluchtige, levensvat-20baarheid. Ongetwijfeld beheerscht Parijs (de stad zonder mannen) de wereld niet meer 21 zoo monopolistisch als vroeger en zeer persoonlijk, zeer autonoom is de Weensche en 22 de Berlijnsche mode... Telefoon! De zon schuift weg achter wolken. De Leipziger-23strasse wordt zwart. Ja, hallo - waar zou Theo nu zijn?

c	1-2	VERA en IV ] doorgestreept
	3	24 ] 18
	6	hoog kijkt ] hoog en kijkt
	20	(de stad zonder mannen) OPM: wat is dit voor een subtiliteit?
	21	is ] zijn
	22	de [Berlijnsche] ] de omlijnd met in de marge correctieteken: laten vervallen
e	12-14	scheiden haar van het atelier, dat onder haar toezicht staat, twee vensters scheiden haar van de buitenlucht ] scheiden haar van de buitenlucht
	17	de haak ] den haak
	18	golvende ] golvenden
f	6	staat, telefoneerend, voor ] staat telefoneerend voor
	17	Ze ontwerpt ] Zij ontwerpt
	18	strandhoed, met ] strandhoed met

[p. 85]

[p. 86]

tekstkritische noten

aant.1- Zentrum 666, ja, hier Frau Walter - de zon zet de vensters in brand: wit, wit, wit 2 tot in het verste verschiet naar den Potsdamerplatz.

3Het is goed, hier te staan, midden in deze stad. Zij is er vreemd van gaan houden, 4 misschien voor een deel omdat zij erin is gaan heerschen: zij is sinds een jaar modiste 5 geworden, ontwerpster van hoeden. Haar wraakzucht, haar heerschzucht vooral heeft 6 deze uitweg gezocht als reflex op de hoon waarmee deze stad, van den eersten dag op 7 het Polizie-Präsidium af, haar heeft bekeken om haar vreemde boersche dracht. Haar 8 smaak en inventie en wilskracht wierpen zich, na de sombere dooltocht door huur-9kamers, dancings, bordeelen op een vak waarin zij een mogelijkheid tot expressie zag 10 en tot een dragelijk bestaan en dat haar tevens de kans bood zich te doen gelden en 11 het aspect van de stad, die haar verlaagd en geschonden had, mee te bepalen, te stem-12pelen, te creëeren en te veranderen volgens hààr inzicht. En zij houdt van haar vak: 13 het is inspannend en bewegelijk, het vergt kennis van menschen en een uiterst vertakt 14 gevoel voor de psyche der maatschappij: zij moet weten welke nuancen nog mogelijk 15 zijn, welke samenstellingen en contrasten.

16Deze cel is haar werkplaats en ministerie: zij teekent mede de voortdurend wisselende 17 lijnen van het gezicht van Berlijn, zij regeert mee deze stad. Met een harde, vast-18houdende wilskracht heeft zij zich ontwikkeld tot een der markantste ontwerpsters 19 der westersche landen en koppig is zij omhoog geklommen tot deze cel, vier vensters 20 hoog in de Leipzigerstrasze, in het hart van Berlijn: hier werkt zij, in het dreunende 21 centrum der stad, tusschen vier vensters, die soms niet van glas voor haar zijn, maar 22 van steen: zij ommuren haar in een klein vierkant, dat haar geheel isoleert: hier werkt 23 zij, denkt zij, van hieruit regeert zij mede de wereld, één van de leden van het eenige 24 wereldregiem: de mode. Zij kent en bespeelt de instincten, de smaken, de erotiek.

c	3	vreemd van gaan houden OPM: geen Hollandsch
	19	der westersche landen OPM: fraai journalistisch!
	23	van hieruit regeert zij mede de wereld OPM: al gezegd, en eens is genoeg.
	24	bespeelt OPM: o! o!
e		In de marge bovenaan zijn? - ] zijn?’
	12	de triestige ] den triestigen
f	1	In de marge bovenaan zijn?’ - ‘Zentrum ] zijn? - Zentrum
	33	werkt zij, denkt ] werkt en denkt

[p. 87]

[p. 88]

tekstkritische noten

aant.1Deze glazen cel is haar Noordpool, Dahlem de Zuidpool. - De wereld is klein. - Twee 2 maal per dag passeert zij de linie, maar waarom blijft zij niet op haar zuidelijk half-3rond? Is één huis niet genoeg, niet omvangrijk genoeg? is tien vierkante meter grond 4 niet genoeg? is één hart niet genoeg?

c	2	blijft zij niet op haar zuidelijk halfrond? OPM: Hennie, waar is je gevoel voor humor?
	4	genoeg? OPM: Ja! ja!
	5	25 OPM: 19 of beter 18a
	14	eens ] omlijnd
	17	- het is ] - Het is
f	13	Langzaam aan donkerde ] Langzaam donkerde