Schets der elektriciteit-kunde

Tiende hoofdstuk.
Over de aantrekking der geëlectrizeerde lichaamen.

§ 50

Geëlectrizeerde lichamen, welke beiden geene gelyk soortige electrike kracht bezitten, trekken elkander aan.

Zyde linten, welke door wryving verschillende krachten aanneemen, kleeven aan elkander. - Flierpit - balletjes aan een positiven of negativen conductor hangende naderen tot elkander.

§ 51.

De rede, waarom geëlectrizeerde lichaamen, welke geene gelyksoortige electrike kracht bezitten, elkander aantrekken, is van zelve door de eerste hoofdeigenschap der electrike stof verklaard. Immers wordt de electrike stof van een positif geëlectrizeerd lichaam, en dus het lichaam zelve waar in zy begreepen is, aangetrokken door een negatif geëlectrizeerd lichaam, terwyl ook tevens de electrike stof van het positif geëlectrizeerde lichaam de zelfstandigheid van het negatif geëlectrizeerde lichaam aantrekt.

[p. 18]

§ 52.

Geëlectrizeerde lichaamen trekken ook ongeëlectrizeerde lichaamen aan.

Een gewreve glazen buis of lakstaaf trekt draaden, veeren, of andere lichte stoffen aan, die verscheide duimen van haar af zyn. Het zelfde ziet men aan een geëlectrizeerden conductor.

§ 53.

De rede waarom niet geëlectrizeerde lichaamen, by geëlectrizeerde lichaamen geplaatst, van dezelven aangetrokken worden, is dus te verklaaren.

Ieder lichaam, by een geëlectrizeerd lichaam geplaatst, neemt de tegenovergestelde electrike kracht aan van het lichaam, by welke het geplaatst is (§ 47). Dus indien het geëlectrizeerde lichaam positif geëlectrizeerd is, en derhalven het tegenovergestelde gedeelte van het bygeplaatste lichaam negatif worde, zo wordt het bygeplaatste lichaam door de electrike stof van het positif geëlectrizeerde lichaam aangetrokken. Doch indien het geëlectrizeerde lichaam negatif geëlectrizeerd zy, en dus het bygeplaatste lichaam aan zynen tegenovergestelden kant positif worde, zo trekt het geelectrizeerde lichaam zelve de stof van het bygeplaatste aan dien kant positif geworden lichaam aan, en vermits het bygeplaatste lichaam zyn eigen stof ook aantrekke, zo wordt het zelve uit dien hoofde, te gelyk met zyne electrike stof, naa het negatif geëlectrizeerde lichaam getrokken.

§ 54.

Ongeëlectrizeerde lichaamen worden niet eerder door een geelectrizeerd lichaam aangetrokken, dan na dat het geëlectrizeerde lichaam een tegenovergestelde kracht in dezelven heeft doen ontstaan.

Dit ziet men bewezen, als men de lichtende lichaamtjes, die men ter aantrekking aan een geëlectrizeerd lichaam aanbiedt, op een droog glas, of eenig ander der beste electrike lichaamen legt: want als dan worden zy niet aangetrokken; het geen aan geen andere rede kan worden toegeschreven, dan dat die lichaamtjes nu geen stof aan het steunzel, waar op zy liggen, kunnende overgeven, of daar van ontfangen, dus geen tegenovergestelde kracht kunnen aanneemen.

§ 55.

Zo dra het aangetrokken lichaam het geëlectrizeerde lichaam raakt, neemt het van zelve dezelfde electrike kracht

[p. 19]

Hier uit verstaat men verscheide vermakelyke verschynzelen, als b.v. het electrike klokkenspel; de electrike dans; de electrike dwarlwind; het electrike planetarium; en meer anderen.