Besluit der dichtlievende uitspanningen, met verscheidene byvoegzelen
(1762)–Jan Jacob Mauricius–
Auteursrechtvrij
[pagina 96]
| |
Brief over de orakel-tooneel-stukken.
OP 't Interlocutoir is 't Vonnis reeds geveld.Ga naar voetnoot(a)
Interlocution is in de plaats gesteld.
Ook met de Orakels is 'te vinden,Ga naar voetnoot(b)
Dat wy ons kunst-verschil vereffenen, als Vrinden.
* * *
Wanneer een Stuk te Rome, Athene, of Thebe speelt,
En personadiën, die Heid'nen zyn, verbeeldt,
| |
[pagina 97]
| |
Begryp ik zonder teegenkakelen,
Dat die vertooners blind geloof slaan aan Orakelen.
Als Agamemnon dan met zoo veel teêrheid klaagt,
En weent, om dat zyn kind ten offer wordt gevraagd
Begryp ik zyn verdriet, en zie 't met mededoogen.
Ik denk, de goede Vorst wordt van zyn' Paap bedroogen.
Ook als Erifile, groothartig en verwoed,
Diane's outer verft met edel maagdebloed,
Beken ik, dat haar' deugd en fierheid my verwondert.
Maar dat Diane 's toorn verzoend wordt door die dood,
En dat het daar op aanstonds dondert,
De wind zich heft, en blaast de ontslaagen' Griexe vloot
Naar 't Trooische strand toe! dat de speelers dit gelooven,
Kan weezen, doch voor my, 't gaat myn verstand te boven
* * *
Dat Theseus in oploopendheid,
Door zyn' trouwlooze Vrouw misleid,
Zyn' zoon vervloekt, en zyn' Beschermgod met den drytand
Voorbaarig aanroept om zyn' bystand,
Is moogelyk: Maar dat de God hem vat by 't woord,
Zyn' zinnelooze beê verhoort,
De Zee beroert, en zendt een' draak, als drie paar draaken,
Die met zyn' hoofens en zyn' opgespalkte kaaken
| |
[pagina 98]
| |
't Gespan op hol brengt van den vroomen Hypoliet,
Dat (met verlof) geloof ik niet.
* * *
In de Opera kan zich een dichter vry bedienen
Van toveryen, van vliegwerken en Machinen,
Maar zo gy naar de kunst met schrik of deerenis
In een geregeld spel, s' aanschouwers hart wilt roeren,
Zoo draag wel zorg om niets op uw toneel te voeren,
Dan 't geen hy in zyn' smaak gelooft, dat moog'lyk is.
Ook heeft elk volk voor zich zyn' eigen' landshistorie,
Versierd met wond'ren, elk om 't schoonste, uit yd'le glorie.
Dit wordt de kind'ren met de pappot ingeprent,
En eer het oordeel werkt, is 't oor daar aan gewend.
Doch hoort men 't zelfde van een ander volk vertellen,
Dan voelt de reeden, hoe de minste onwaarheid stuit.
Dan kan men strax het vonnis vellen.
En 't bygeloof wordt uitgefluit.
Dus is 't natuurlyk, dat een stuk ons kan mishaagen,
Schoon 't by de Areopaag den prys heeft weggedraagen.
In Griekenland vroeg elk 't Orakel strax om raad,
En zelfs was 't in den kryg een kunstgreep van den Staat.
* * *
| |
[pagina 99]
| |
Zo echter een Poeët uit fabelen der ouden
('k Wil hem die vryheid niet onthouden)
Zyn' stof wil kiezen voor 't tooneel,
Hy volg de fabel dan, zoo als ze legt, geheel.
Kan uw aanschouwer zonder gruuwen
Den bloedeisch van Diaan verduuwen,
Zo is zyn oor en hart reeds tot de rest bereid.
Maak verder dan geen' zwaarigheid,
Om haar op 't outer in de vlam te laaten daalen,
En in een' fraaie wolk haar' nieuwe Priesterin
(Geloof ik 't een, 'k geloof ook 't aâr) naar Tauris haalen.
Dus redt gy de eer der Jachtgodin.
De onnozelheid ontkomt: en gy bespaart de Goden
Deschandvlek, dat ze een' maagd, die niets misdaan heeft, dooden.
* * *
Als ik gelooven kan, dat op een' vaders woord
Neptuin de zee doet monsters braaken,
En den onnooslen zoon vermoordt,
Zoo breek niet af ten halve, en volg de fabel voort.
'k Geloof dan ook, dat hy hem weêr kan leevend maaken.
Breng ons den jonden held weêr op 't toneel, en raap
Zyn' leden by malkaâr, gelapt door Eskulaap.
| |
[pagina 100]
| |
Een grondwet van 't toneel, die ons de meesters Ieeren,
Is, dat de deugd moet triomfeeren,
Ten minsten, dat wanneer 't den booswicht lukt in 't quaad,
Des Hemels straf hem weet te vinden, vroeg of laat.
Waar zal men met dien regel blyven,
Wanneer men Goden zelf godloosheid ziet bedryven!
1759. |
|