VIII. Hooftstuc.
De derde gemeene Onderscheiding der Vormen.
Ten derden. De Vormen zijn nae de Stem-gaeten 1 Eenstemmende, 2 Tweestemmende of Ruisclinkende.
Men zoudeze eigentlijker, Een-stemgaetige ende Twee-stemgaetige moogen noemen. Doch dewijle de andere naemen beeter luiden, en ooc niet onbequaem en zijn, als van haer werc of Daet genoomen, hebbe die best geacht.
De Eenstemmende zijn die maer een Stemgat en hebben. Of die maer eenderlei Stem seffens veroorzaeken connen.
En zijn nae de tweederlei Stemgaeten, tweederlei 1 Clinkende, 2 Ruisende.
De Clinkvormen zijn diens eenige Stemgat een Klinkgat is.
Niet ongevoechelijc connen deeze Clinkgaetige gezeit worden. Van deezen aert zijn de Vormen daermen a, e, i, o, u, r, l, n, m, d, b, en meer andere, meede vormt.
De Ruisvormen zijn diens eenige Stemgat een Ruisgat is.
Eigentlijkst zoudenze Ruisgaetige genoemt worden nae haer Ruisgat. Maer naedemael de daet dieze voortbrengen, zijnde het Ruisen, merkelijker bekent can worden als de oorzaec: hebbe die nae't bekentste om cortheits wille, gelijc ooc inde andere gedaen is, alzoo genoemt. Voorbeelden deezer, zijn de Vormen van h, alsse alleen uit geruis bestaet, en van ch, s, f. Onder deeze zijn ooc te trecken de Vormen van k, t en p, die vande andere daer in verschillen, dat haer Ruisgat gestopt is, ende alzoo de Daet van ruisen niet voort en brengen, dan voor of nae de Stopping of Sluiting.
De Tweestemmende Vormen of Ruisclinkvormen zijn die twee stemgaeten hebben: namelijc, een Klinkgat, en een Ruisgat.
Hier onder behooren de Vormen van g, z ende v.
Auteursrechtelijk beschermd