Volledige werken. Deel 22. Brieven en dokumenten uit de jaren 1882-1883

[p. 7]

Voorwoord

[p. 9]

Dit tweeëntwintigste deel van de Volledige Werken bevat de Brieven en Dokumenten van een (kleine) tweeëntwintig maanden uit het leven van Multatuli - van 15 maart 1882 tot 1 januari 1884 - een periode waarin voor het laatst in Nederland grote beroering rond zijn persoon ontstaat op grond van de pogingen hem met een nationaal Huldeblijk een (financieel) onbezorgde levensavond te verzekeren. We kunnen aan de hand van de uitgebreide korrespondentie tussen de leden van het aanbevelingscomité en de kommentaren in de pers, nauwkeurig volgen hoe de inzamelingsaktie zich, aanvankelijk aarzelend, ontplooit, een tijdlang dreigt te mislukken en tenslotte toch een aanvaardbaar resultaat oplevert. De bezorgers van deze reeks moesten met betrekking tot het Huldeblijk selektief te werk gaan als gevolg van het overweldigende materiaal - alleen de interessantste initiatieven en de kenmerkendste reakties zijn opgenomen -; er bleek opnieuw dat het haast ondoenlijk is nauwkeurig te schatten hoeveel ruimte nog nodig zal zijn om de papieren neerslag van de resterende drie en een half jaar plaats te bieden. Zo doken bijv. pas recentelijk tientallen brieven uit deze periode op in het archief van Frank van der Goes. Ook naspeuringen in de betreffende jaargangen van tal van periodieken leveren telkens onvoorspelbare hoeveelheden persreakties en ingezonden brieven op.

Zoals een enkele recensent in zijn bespreking van deel XXI al suggereerde, laat het zich nu aanzien dat na het huidige deel nog twee delen, XXIII en XXIV, zullen volgen waarin de Brieven en Dokumenten tot de zomer van 1887 zullen zijn opgenomen en bovendien de inmiddels boven water gekomen bescheiden en gegevens die redakteur Garmt Stuiveling destijds nog niet ter beschikking stonden: het zg. ‘bezemwagen’-deel van deze reeks. De huidige redakteuren doen dan ook een dringend beroep op allen die geïnteresseerd zijn in deze unieke dundruk-delen, om

[p. 10]

ons of de uitgever te attenderen op dokumenten of brieven in de eigen omgeving die totnogtoe over het hoofd zijn gezien. Het zal immers niet lang meer duren of het moment is gepasseerd waarop mogelijk belangrijke vondsten en archiefstukken nog in de resterende delen kunnen worden opgenomen.

Opnieuw is het hier de plaats al degenen en alle instellingen te bedanken die de aanstaande afronding van deze reeks met raad of financiële ondersteuning tot dusver hebben mogelijk gemaakt: mevrouw Alma van Donk voor haar toewijding en speurzin bij het uittypen der manuskripten en het ministerie van WVC en de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek voor de subsidiëring van het redaktionele werk en de uitgave daarvan.

Amsterdam, Alphen aan den Rijn

mei 1991

Hans van den Bergh

Berry P.M. Dongelmans