Ideën I

280.

Verder behandel ik 't ding niet. 't Walgt me. Van begin tot eind is 't één gewawel in de tale Kanaäns, vol onzin, blyken van onkunde, leugen en godslastering, d.i. schending der lieve wetten van de Natuur.

Ik erken echter dat ook professorale onwetendheid in de wetten der Natuur ligt, zoowel als myn zucht om te protesteeren tegen zulke kwakzalvery.

Neen, verder behandel ik 't prul niet, dat evenwel hoogstbelangryk is als graadmeter van de laagte waarop onze maatschappy staat. Ook is die verdere behandeling niet noodig. Ieder kan weten wat er te wachten is van iemand die met hooggeleerd gezag voorschryft, geen ouwelui ‘jeugdig’ te noemen, en dat men geen oprichten moet bevelen aan personen die overeind staan.

Welnu, 'k had erger zotternyen kunnen aanvoeren ten-bewyze hoe ‘verrot’ onze Staat is, ook op 't gebied van kennis en wetenschap. Maar ik koos ditmaal den hoog-eerwaardigen hoog-geleerden Muurling by-voorkeur, om dat voorbericht. 't Gebeurt namelyk meermalen, wanneer ik personen aanval - in publieke hoedanigheid immer - dat men de rechtmatigheid van den aanval erkent...

Niemand, byv. zal party trekken voor den ellendigen Duymaer van Twist.

...gewoonlyk geeft men de betrokken persoon en pâture, maar men tracht de algemeenheid van 't kwaad te ontkennen.

En ook hier zal menigeen, denk ik, die korte exekutie van

[p. 181]

den hoog-eerwaarden, hoog-geleerden Muurling met genoegen bygewoond hebben. Welnu, ik zeg: we hebben met dien Muurling niets te maken. Misschien is die man zoo dom niet. Niet dommer althans dan de eerste de beste. Wellicht moeten we hem nog pryzen voor de goedheid zich zoo te hebben neergebogen om te voldoen aan zùlke behoeften.

We hebben hier noch met Muurling noch met welke persoon ook te doen, we hebben te doen metde zeer geleerde dominees in 't godzalig Nederland.

1⁰ Muurling's werkjen is geschreven ten behoeve van predikanten.

2⁰ 't Is als proef onderzocht in 'n vergadering van predikanten. Eilieve, hoe kon dat? Om te weten of Muurling's manier van inzegenen goed is, zou men rezultaten moeten afwachten. Ik gaf er veel voor om eens precies te weten hoe Muurling's ouwelui zyn ingezegend, om de fouten van die methode te vergelyken met den uitslag die hun zoon zulke formulieren doet begaan.

3⁰ De inzegenings-methode is proefhoudend bevonden in 'n vergadering van predikanten, die 't hebben laten drukken in 't verslag dier Vergadering.

4⁰ Er hadden ‘veelvuldige aanvragen’ plaats. Die aanvragen moeten zyn uitgegaan van andere predikanten. Natuurlyk. Want de leden der vergadering die 't formulier geproefd had en smakelyk bevonden, bezaten 't ding in hun verslag.

Uit dit alles nu blykt: dat de predikantEN in Nederland behoefte hebben aan zùlke lessen.

En ik konstateer dat dit geschiedde in 't jaar huns heeren 1861. Zie den datum van 't Voorbericht.

Nogeens: die zeergeleerden zullen 't Volk vertellen, wat het huwelyk is. Wat de ziel is. Wat onsterfelykheid is. Wie, wat, en hoe God is? Wat men doen en laten moet om wys en gelukkig te worden... in één woord: wat goed is!