Ideën I

280a.

(In de vorige uitgaaf als Noot gedrukt.) Wat is er te verwachten van 'n volk dat sedert eeuwen door die godzalige dominees werd in slaap gewiegd, verstompt, verdierlykt, gekretiniseerd, bedorven? Zin voor ernstige waarheid werd ten-allen-tyde door Drutni-sprookjes vermoord. (895)

Tot overmaat van ramp maken zich heden-ten-dage de ‘modernen’ van den uitgeputten patient meester, en met helsche gevatheid gebruik van de doorbrekende behoefte aan wat licht, om nu op hun beurt 'n ander soort van vervalschte waren aan den man te brengen. (453) ‘De slaapdrank verveelt u... zie-

[p. 182]

daar dan rottekruit: traktement, invloed en fatsoen als-voren.’

Als-voren? Waarachtig niet! Ze leggen hooger rekening voor. Boven en behalve de oude emolumenten van 't bedriegersvak, willen ze nu tevens gehonoreerd worden als voorgangers in koolzuur, elektriciteit, staats-ekonomie, nyverheid, budjetverstand, hoofdartikel-voorlichtery, sociaal-kwestietrafiek, onderwys-gebeuzel, parlement-geleuter, en - more majorum nog altyd - niet het minst in bellettrie. Verssies en novelletjes maken zy ook. En dat ze bovendien heel aardig beunhazen in 't kunstrechteren, spreekt vanzelf.

M'n vriend de Geyter te Antwerpen maakte voor eenige jaren de opmerking dat onze litteratuur voor 'n groot deel in handen van dominees was. Ik zeide iets dergelyks op blz. 96 van m'n ‘Pruissen en Nederland.’ - N'en déplaise aan zekeren heer Alexius van Staden, die 't - ik weet niet meer in welk tydschrift - ontkende, houd ik staande dat de Geyter en ik gelyk hadden.

Hadden. Men kon immers, twintig, dertig jaar geleden, niet in 'n Muzen-almanak spuwen zonder 'n dominee te raken, een vermaak dat dan ook die dingen allergeschiktst maakte tot kwispedoor.

- Dat is... grof!

- O, ja! Even als Jezus voel ik te fyn om niet grof te zyn tegen de bedervers van m'n broeders.

De Geyter en ik hadden gelyk. En als we heden onze klacht herhalen, hebben we gelyk, maar... ànders nog! Ik kom hierop terug in 932, vlgg. waarnaar ik verwys. ^#

# 1879. De heer Cd Busken Huet heeft onlangs de goedheid gehad met beminnelyke openhartigheid te vertellen wat 'n gewezen dominee toekomt. Zie Specialiteiten, 2e druk, blz. 199.