599.
Om 't even! Hy tracht zich te verstalen, en dringt, schynbaar niet
gekwetst, door. Ik sla nu de kleine verdrietelykheden van stoffelyken aard
over, waarop ik reeds doelde, onder opmerking evenwel dat ze allernadeeligst
werken op de hoofdzaak. 't Zy zoo. We weten nu eenmaal dat we hier te doen
hebben met de behandeling van elokwentie met hindernissen. Hoofdzaak is dit
evenwel niet. 't Komt er heel weinig op aan, of 'r ‘mooi’ gesproken
wordt. Ik hecht hieraan niet de minste waarde, noch voor myzelf noch in
anderen. Integendeel, ik houd niet van mooispreken. De vraag is: of de
waarheid gebaat wordt met 'n aan haar gewyde eerdienst, in zùlke
omstandigheden?
By 't spreken voor-de-vuist zal de smartelyke indruk dien de spreker
opving, hem 't helderzien beletten. Hy had nog geen tyd dien indruk te regelen,
te vernietigen, te verdooven, of te overwinnen, al naar 't in 't belang van 'n
juiste opvatting noodig blyken zou. Hy is patient - lyder - in-stede van
voorganger. Hy die de nuchtere taal der waarheid spreken zou, ondergaat zelf de
beneveling die 't gevolg is van pas geleden smart. Hy die anderen den rechten
weg zou aanwyzen, loopt zelf gevaar aftedwalen op de bywegen van toorn en
bitterheid, of al ware 't slechts van weemoed.
Maar, meent ge, deze bezwaren vervallen, indien men slechts een
te-huis geschreven rede voorleest?
O neen! In de eerste plaats werkt reeds 't voorzien van de
zoo vaak ondergane krenkingen, storend by 't samenstellen van 'n
voordracht op schrift. Maar er is meer. Zelfs in oogenblikken waarin de
schryver zich 'n sympathiek auditorium voorstelt, heeft het bewustzyn
dat 't geschrevene zal moeten worden voorgedragen, 'n nadeeligen invloed
op 't streven naar waarheid.
Men bedenke dat somwylen de eischen van frazenbouw, van uiterlyke
welsprekendheid, van... redenary in één woord, niet zonder
moeite, en soms volstrekt niet, in overeenstemming zyn te brengen met de
roeping van den denker. Stel u eens voor - om 'n voorbeeld te kiezen, dat juist
door z'n overdrevenheid geschikt is m'n bedoeling duidelyk te maken - dat 'n
wiskundige 'n waarheid had ontdekt van stipt-
Auteursrechtvrij