Ideën III

667.

Het ne sutor ultra crepidam kan nu-en-dan den komponist, den beeldhouwer, den schilder baten. Voor den redenaar is deze - dikwyls verkeerd toegepaste - kunstwet, 'n doode letter. Hy zou evenveel ne... ultra's moeten roepen, als er individuen onder z'n gehoor zyn, en kan zich verzekerd houden, 'n betrekkelyken vyand te hebben in elke specialiteit. Er zyn er, die zich op 't schoenmaken toeleggen om 't recht te koopen tot sandalen-kritiek, en tot de opgeblazenheid die daarvan 't gevolg is.

Doch al bestond deze laatste neiging niet, al wilde de varensgezel zich tot de winden bepalen, en de landman tot z'n ploegstier, dan is de redenaar zelf die 't met Waarheid goed meent, aan háár verplicht, optewekken tot 't wegwerpen van de beroepsleest, op 't gevaar af dat men die hèm naar 't hoofd gooie. We zeiden reeds dat hy aan allen het

[p. 95]

evangelie van 't mensch-zyn moet verkondigen. Telkens komt 't voor, dat dezelfde persoon die gister, op 't nànut, zoo gemoedelyk klaagde over z'n mooivindende onwetendheid, hem morgen komt lastig-vallen met onbekookte ‘vragen om inlichting’ die vaak ruwen aanval verbergen, of niet eens verbergen. Indien de spreker vooruit weten kon of de man die 'ns eenmaal in z'n leven, pour se donner un genre misschien, tusschen rozynen en assurantie in, naar waarheid komt zoeken, oprecht is op dat ééne oogenblik althans, zou 'r veel gewonnen zyn. Maar dit weet hy niet. Met 'n patelin vertoon van heilbegeerigheid dringt zich de audientie-vrager - dikwyls afgezonden door anderen die 'm gebruiken als projektiel - by den publiekspreker in, en meestal niet dan na lang tobben met de ware of voorgewende hersenstramheid van den vermeenden jonger, komt de vermoeide apostel tot de zekerheid dat-i tyd en stemming ten-offer bracht aan 'n boosaardigen kwelgeest. Myn ervaring op dit punt is bitter, en ik vraag alweer: of zulke ondervinding gunstig werkt op 't wèl verkondigen van waarheid?