Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Ideën III (1876)

Informatie terzijde

Titelpagina van Ideën III
Afbeelding van Ideën IIIToon afbeelding van titelpagina van Ideën III

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.97 MB)

ebook (3.34 MB)

XML (1.06 MB)

tekstbestand






Genre

proza

Subgenre

aforismen
verhalen


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Ideën III

(1876)– Multatuli–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

859.

Tot-nog-toe handelde men anders. Hòe, weet ik eigenlyk niet. Er wordt gegeven: hooger onderwys, middelbaar, lager, en nog iets lager onderwys, meen ik, en misschien na dat alles, nog 'n beetje lager. Ik ken 't aantal trappen niet, en dit zal ook nogal groot zyn, veel grooter althans dan 't aantal officieel erkende benamingen. Hoe àl die gradatien worden uit-elkander gehouden, is me almede onbekend.

In eenige kringen doceert men de wysheden die op us, a, um uitgaan. Anderen komen slechts tot le père, du père. Op zekeren trap van 't veredelings-gebouw ontmoeten we krygswetenschap en vormleer. Elders tuin-gymnastie. Wat hooger of lager logeert de roem van 't voorgeslacht, liefst op rym. Ginds nemen de jaartallen 'n niet bescheiden plaats in. Differentiaal en integraal zitten verscholen in 'n hoekje. Algebra en meetkunde staan vry hoog, maar worden over-schouder aangezien door diplomatie, die zich voor 'n allerfatsoenlykste

[pagina 273]
[p. 273]

studie houdt. Natuurkunde is aan 't parvenieeren. Zeer ontevreden met vroegeren rang, blykt ze nog geenszins ingenomen met haar tegenwoordig standpunt, en hoopt op beter. Anderen echter vinden 't aanmatigend dat ze reeds muziek naar de kroon steekt, en zelfs het dansen. De theologie... ik ben er!

Want, om te doen begrypen waarom ik niet kan wys-worden uit het splitsen van al die veredelingsvakken, vraag ik hoe 't komt dat theologie omnibus is? Waarom is de Maatschappy zuiniger met fransche-taal, algebra en gymnastie, dan met de kennisse Gods? In godkunde gaat de boer niet voor den steeling uit den weg. In bybel of kerkleer is-i thuis als de beste...

 

‘Allen moeten gelykelyk zalig worden’ zal men antwoorden.

 

Niet alzoo gelykelyk door onderwys veredeld?

Waarom kent de geringe man paulus wel, en tacitus niet? Waarom is 't grieksch 'n geleerdheid, en 't evangelion banaliteit tot het vulgaire toe? Door 'n zonderlinge verkrachting van beteekenis, zyn de heilige zaken allergemeenst geworden, en wat men profaan noemt, wordt weggestopt als 'n heiligheid.

Zonder 't minste gevaar voor de Nederlandsche Bank, mag de proletarier z'n Credo opzeggen in 't latyn, maar we vreezen oproer van 'n arma virumque cano in onfatsoenlyke monden. De millionair verbleekt niet, wanneer de boer, zóó van de ploeg, de Openbaring van joannes - die zwaar te vatten is! - allerduidelykst verklaart. Maar hy zou z'n geld in Engeland of Siberie gaan beleggen, zoodra de stumpert aan 't emendeeren ging van den gemakkelyken eutropius.

Vanwaar dit onderscheid?

De lezer heeft recht tot de klacht dat ik vragen geef instee van antwoord. 't Is waarlyk myn schuld niet. Als bewys van goeden wil, waag ik de gissing dat... theologie goedkooper is dan fransch, dansen of latyn. Zóó zal 't wezen!


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken