Ideën IV

975.

Ernstig, lezer, meent ge inderdaad dat het behandelen van de publieke zaak op de wyze zooals dit naar aanleiding onzer Kieswet tegenwoordig geschiedt, 'n goeden invloed heeft, of zelfs hebben kàn, op ons Staatsbestuur?

Dan noodig ik u ernstig uit tot twee opmerkingen. De eerste betreft 'n Verkiezing. De andere: de Verkiezingen.

Laat ons stellen dat er stryd is tusschen X en Y. Alle man is in de weer. ‘Als X gekozen wordt, zal er dat en dit gebeuren, zeggen de Ymenschen. Kiest dus myn kandidaat.’

‘Als ge Y kiest, staat u dit en dat voor de deur, verzekeren de bewonderaars van die andere letter, houdt u dus aan den alleenzaligmakenden X.’

Y wint.

Waar blyven nu de beloofde ditten, en de datten waarmee gedreigd werd? Xmenschen, wat hebt ge verloren? Ylieden, waar is uw overwinning?

Of... X wint.

Ik doe dezelfde vragen in omgekeerde richting.

[p. 211]

Om den lezer op den weg te helpen, raad ik hem aan, eens te letten op de keuskoorts van 'n dame die 'n kleed koopt:

Ze weifelt, zucht, besluit... ziet om, en... weifelt weder.
Nu bidt ze God om moed, eer elke kracht haar faalt.
En, door hoop gesterkt, die van den Hemel daalt...

kiest ze 't rooie... of 't blauwe... of 't gele... neen, toch 't groene, of... wat anders. Maar zie, zoodra 't nieuwe kleed goed en wel zitting heeft genomen, voelt ze zich geen grein gelukkiger, noch dan hare vriendin die zich haar Volksvertegenwoordigers liet afsnyden van 'n anderen lap, noch dan zyzelf zou geweest zyn, als ze ‘toch maar dat paarsje had gekozen.’ Ze voelt zich vooral hierom niet gelukkiger, wyl de heele embarras de choix glad uit haar geheugen gegaan is.

De andere opmerking waartoe ik den lezer wensch optewekken, betreft den uitslag der kiezery - dat is: van dat fameuze ‘opgewekt publiek leven’ - in 't algemeen.

Me dunkt dat er wat gekozen is sedert '48! 't Aantal stofjes dat overhoop werd gehaald in de distriktswinkeltjes, kan niet meer geteld worden. 't Werd de dame die kiezen moest, groen en geel voor oogen. En - nu ga ik verder dan in de eerste opmerking, die slechts van negatieve beteekenis was - hoe heeft ze zich nu ten-slotte in de Kamer gestoken? Zóó, dat de - óók door haarzelf gekozen! - kamenier, om 't kiezende mensch wat moed intespreken, haar verzekeren moet dat ze met al haar tachtig gekozen japonnen dit laatste jaar niet heelemaal naakt heeft geloopen