Ideën VI

1148.

Hoe dit zy, sommige kroniekschryvers beweren dat de oude puistige Paltsgravin 'n groot gedeelte van 't prestige in hofkringen, dat haar inderdaad niet kon worden ontzegd, te danken had aan de handigheid waarmee ze wist omtegaan met den joujou de Normandie. Volgens Stuart Mill was zy de uitvindster van den zoo beroemden horizontaalworp, en 't is niet geheel-en-al onmogelyk dat zy ook in 't bezit was van 't geheim om 't belangwekkend speeltuig loodrecht omhoog te werpen, en zeer langzaam te laten dalen langs de door 'n onnaspeurlyke oorzaak gespannen koord. Maar deze byzonderheid vereischt bevestiging. Stuart Mill heeft de wreedheid gehad te sterven voor-i den Hollanders heeft voorgezegd wat ze hiervan te denken hebben, en alle kans op licht is dus afgesneden.

Dat ook de zeer hooge geboorte van de Paltsgravin meewerkte aan den invloed dien zy uitoefende op alle Europesche hoven - op één na, want de edelste zaak heeft haar tegenstanders! - mag waar zyn, maar toch... haar virtuoziteit op den joujou was en bleef hoofdzaak.

En ten-rechte! Want men wordt geboren zonder dat men 't helpen kan - dit was zelfs met de Paltsgravin eenigermate het geval geweest - terwyl er tot het wel besturen van 'n paar palmhouten schyfjes aan 'n koord, natuurgaaf en oefening noodig is. Vorsten en prinsen weten dit wel, en maken er dikwyls gebruik van. Me dunkt ik hoor 'n koning zeggen:

Ma toute bonne, vous qui avez la main si légère, ne pourriez vous pas me faire l'amitié de flanquer à la porte les trente mille hommes que mon diable d'... allié vient de loger dans ma capitale?

Of:

Ach, du meine liebe Cousine, wie du göttlich chouchouirst! Auf und nieder... nieder und auf! Wenn du einmal unsern sehr verehrten Vetter mit Usurpationsminen, Kaiserliche Majestät, so am Kördelchen hieltest und chouchouirtest?

Nu spreekt 'n prinsje:

- Auf Ehre, Durchlaucht sind zum küssen adorable! Nur der Respekt widerhält mich... auf Ehre! Clotho, ich beehre mich Ihr Sclave zu sein. Lachesis, Ihrer geschichtlenkenden Hand empfehle ich mein Schicksal! Schaffe mir den Erbprinzen vom

[p. 162]

Halse, o Athropos!Schicke den... unbescheiden-frühergeborenen nach Italien, ins Pfefferland, in den Krieg, in... Cytherëischen Vergnügungen, womit eine so gescheute Parke wie Durchlaucht, Lebenskördelchen abschneidet... zum Entzücken, verehrungswürdigste Parke Durchlaucht!

Zoo spraken welopgevoede prinsjes van dien tyd. Laf was het, en heel mythologisch, o ja! De mythologie is weg, maar de lafheid is hier-en-daar gebleven. Er bestaan inderdaad tegenwoordig hooggeboren personaadjes die niet de minste konversatie houden over schikgodinnen, en toch de moeite van 't aanhooren niet waard zyn. Meer nog. Zelfs sommige laaggeborenen veroorlooven zich zoo'n leegte. Ik heb kooplieden gekend, jazelfs werkluî, die praten konden als 'n... prins nà den bloei van de salon-mythologie. Maar we zyn nu met vorstjes bezig. Alzoo:

Een prinsesje spreekt:

- Liebe mütterliche Cousine... aber nein, so geschickt wie du... nie da gewesen! Mit dèm Händchen könntest du mir ganz bequem ein halbdutzend fette Provinzchen aus dem Deutschen Reichsmaraste zur Morgengabe zusammen fischen, Cousine!

'n Sterveling van lager soort:

- Königlich-Kaiserliche Hoheit, ich sehe, staune und... schweige! Wenn Königlich-Kaiserliche Hoheit nur beliebten... Gottes Erdreich wurde sick pflichtschuldigst freuen wenn Königlich-Kaiserliche Hoheit geruhten es gnädiglich balanziren zu wollen auf Königlich-Kaiserliche Hoheit's göttlichen Fingern! Ich schweige gehorsamst, doch... dass eine Ober-geheim-küchen-ceremonienmeisterstelle vazirt, ist unterthänigste Wahrheit.

Enz. Enz.

Al deze menschen logen 'n beetje. Maar hun praatjes waren minder dom dan 'n oppervlakkige beoordeelaar meenen zou. Want ze bereikten dikwyls hun doel. Die laatste aanbidder, byv. kreeg inderdaad 'n aanstelling by 'n königlich-kaiserliche hofkeuken. Wat wil men meer?

Overdreven verwondering over den invloed van de Prinses, zou 'n blyk van onkunde wezen. Want al reike nu de historische kennis van den lezer niet toe om hem te doen raden welke persoonlykheid ik bedoel - men weet reeds dat ze roode puistjes in 't gezicht had, en ik voeg er nu by dat ze gewoon was te slapen tusschen lakens van hollandsch linnen: dit is iets! - welnu, al kent men haar niet, toch mag ik

[p. 163]

verwachten dat ieder wete hoe macht, aanzien en invloed gewoonlyk gegrond zyn op kleinigheden. Misschien zou er eenige verwondering te-pas gekomen zyn wanneer ik m'n Paltsgravin had voorgesteld als verdienstelyk, of als bekwaam in belangryker zaken dan 't op-en-neerwippen van 'n joujou. Haarzelf lieten zulke kwestien volkomen onverschillig.

Een ruiter naderde haar koets.

- Eh bieng, zjefalier, n'est-ze pas qu'il fait affreussemang chaud dang ze pays?

- Wie K.K. Hoheit befehlen.

- Ch'étouve!

- Zu dienen.

- Und wo steckt denn unsere kleine wilde Katze? Ist sie hinten? Ist sie vor? Wo ist sie?

De ‘chevalier’ werd door 'n toedringende volksmenigte van de koets gescheiden. Dit beviel hem wel. Vooreerst was-i uit de oude school, en hy durfde zich niet wagen aan 't duitsche hoffransch van de Palatine, waaraan-i admirablemang wèl deed. Ten-tweede bezat-i te veel routine van nieuwer school, om gaarne te antwoorden op de vraag naar de ‘wilde kat.’ Dit katje namelyk was 'n zeer superlatief-K.K. Hoheit. De halfbakken hoveling mocht dus niet te snel verstaan wie er bedoeld werd, en durfde zich evenmin schuldig maken aan niet-verstaan. Een groep welwillende zangers kwam z'n verschrikte diplomatie te-hulp:

‘Amour à la plus belle,
Honneur au plus vaillant...

Ja, ja, lezer, er is 'n tyd geweest, dat de kracht van hollandsche jenever - amsterdamsche proef - zich openbaarde in fransche romances. Of onze straatzangers dat refrein precies uitspraken en zongen naar de bedoeling van den auteur, van de auteur, liever...

De Paltsgravin scheen dit te ontkennen. Met haar joujou riep zy 'n zeer elegant jongmensch van 'n jaar of achttien tot zich, dien zy in haar nabyheid ontdekte. De jonge ruiter groette ganz rittermässig met z'n karwats terug, en drong door de menigte heen.

- Ecoutez, mein Prinz? Das Pöbel singt la changsong de la Reine! Oh, mong Dié, quelle pronongziaziong!

- Vous avez l'oreille si délicate, ma Cousine!

- Ang férité! Aber, Prinz, sagen Sie mir 'nmal, wo ist denn

[p. 164]

Ihre Prinzessin Schwester, mein Waldkätzchen?

- Ma foi, il y a plus d'une heure que je ne l'ai vue! Elle s'amuse peut-être là-bas, au village d'Awercric. Qui sait si elle n'a pas passé l'eau. Vous savez, Palatine, qu'elle n'a pas l'habitude de se gêner...

Nu ja, dit wist de Paltsgravin. Dit wist ieder die ooit de eer had het prinsesje van naby gade te slaan, en de lezer zal er ook iets van te zien krygen, parole d'honneur!

Honneur au plus vaillant! schreeuwde nu weer 'n troep al te opgetogen Nederlanders, en onze Paltsgravin reed op-nieuw 'n oogenblik onverzeld. Van-tyd tot-tyd harkte zy met haar speeltuig dezen of genen ‘kavalier’ naar zich toe, en knoopte dan 'n gesprek aan, dat echter telkens door de volte werd afgebroken.

Om de lokaalkleur te handhaven, gelieve de lezer by uitspraak van 't woord: ‘kavalier’ te rymen op: ‘duitsche manier’ in welk geval 't niet ‘ruiter’ beteekent, maar 'n ‘heer van den hove’ 'n hoffähiger gentleman, ja misschien zelfs by-uitsluiting: 'n edelman. Niet zonder deernis met de miskende rechten van de etymologie, moet ik betuigen dat er by de zaak volstrekt geen paard noodig was, al zy 't dan dat in dit geval de ‘kavaliere’ werkelyk tevens ruiters waren. Nu ik toch aan 't uitleggen ben... 't woord: ‘harken’ is van my. Ik nam de vryheid daarmee alleraardigst te zinspelen op den befaamden horizontaalworp met den joujou.