Max Havelaar. Deel 2. Apparaat en commentaar

[p. 489]

Bijlage II

[p. 491]

Volledig variantenapparaat hoofdstuk I

	eerste hoofdstuk 1+ [streep]          M^a [streep] Eerste Hoofdstuk.     M^b eerste hoofdstuk.     D^1-D^3 eerste hoofdstuk.^1     D^4 eerste hoofdstuk.^1+     D^4a
1	koffi < koffij     M Koffij     D^1-D^3 koffie     D^4
1	Lauriergracht, N^o 37 < Lauriergracht, N^o 37-     M^a Lauriergracht, N^o- 37     M^b Lauriergracht, N^o. 37     D^1-D^3
2	myn < mijne     M-D^3
2	niet, < niet     M-D^3
2	schryven, < schrijven     M-D^4
3	geduurd, < geduurd     M^a geduurd,     M^b
4	aantevangen < aan te vangen     D^1-D^3
4	lezer < lezers     D^2d, D^3
4	zoo-even < zoo even     M-D^3
5	dat ge < dat gij     M-D^3
5	koffi < koffij     M Koffij     D^1-D^3 koffie     D^46 wat anders < iets anders     M-D^4
6	alleen < alleen,     D^1-D^3
7	een < een'     M-D^3
7	van, < van     M^a van,     M^b
8	af, < af     M^a, D^4 af,     M^b

[p. 492]

9-10	onbeschaamdheid, < onbeschaamdheid     M^a, D^4 onbeschaamdheid,     M^b
10	u < U     M
11	spelden, < spelden,     M^a1 spelden     M^a2-D^3
11	gebeuren kan < gebeurd zijn kan     M-D^3 gebeuren kan     D^4
12	koffi < koffij     M Koffij     D^1-D^3 koffie     D^4
12-13	Lauriergracht N^o 37 < Lauriergracht, N^o- 37,     M^a Lauriergracht, N^o- 37,     M^b Lauriergracht, N^o. 37,     D^1-D^3
13	aan een principaal < aan een’ principaal     M-D^3
13	koffi < koffij     M Koffij     D^1-D^3 koffie     D^4
13	verkoopt < verkoopt,     M-D^3
14	een opgave < eene opgave     M-D^3
14	deed, < deed     M^a deed,     M^b
15	voorkwam, < voorkwam     M^a voorkwam,     M^b
15	zou < zoude     M-D^3
16	Busselinck & Waterman < Busselinck & Waterman     M^a Busselinck & Waterman     M^b
17	koffi < koffij     M Koffij     D^1-D^3 koffie     D^4
17	ge < gij     D^1-D^3
18	geen < geene     M^a1 geen     M^a2

[p. 493]

18	doe. [geen interlinie; geen alinea] < doe. [geen interlinie; alinea]     M-D^3 doe. [interlinie; alinea]     D^4
19	opgemerkt < opgemerkt     M^a opgemerkt,     M^b-D^3
19	menschen < menschen     M^a menschen,     M^b-D^3
19	zoo-iets < zoo iets     M-D^3
20	wegkomen < weg komen     M
20	jaren < jaar     M
21	treden, < treden     M-D^3
23	gewoonlyk < meestal     M-D^3
23	me < mij     M-D^3
23	voor, < voor     M^a voor,     M^b
24	moesten < moeten     M^a moesten     M^b
24	richting < rigting,     D^1-D^3
24-25	aan de meesten gegeven was < de meesten ontvingen     M-D^3
25	hun < hunne     M-D^3
26	verstand, en < verstand;     M-D^3
26	hier < daar     M-D^3
27	een < eene     M-D^3
27	Van Alphen < van Alphen     M^a van Alphen     M^b-D^3
28	terstond < dadelijk     M-D^3
28	die < de     M-D^3
28	lieve wichtjes < lieve wichtjes M-D^4
29	bewegen, < bewegen     M^a, D^4 bewegen,     M^b

[p. 494]

30	Truitje < Truitje,     M^a Truitje,     M^b-D^3
31	Gerrit < Gerrit,     M^a Gerrit,     M^b-D^3
31	zyn < zijn’     M-D^3
31	speelde? En < speelde; - en [?]     M^a1 speelde? - en     M^a2-D^3
32	+ De cyfers tusschen haakjes verwyzen naar Noten achter het werk. < [ontbreekt]          M-D^4 + De cyfers tusschen haakjes verwyzen naar Noten achter het werk.          D^4a
34	u < U     M
34	ge < gij     M^a1 ge     M^a2
34-35	weigerde, die ik u vragen zou, < weigert,          M^a1 weigert, die ik u vragen zou,     M^a2-D^3
35	banket < banket,     M-D^3
35-36	Batavus < Batavus,     M
36	u < U     M
36	Van Alphen < van Alphen     M^a van Alphen     M^b-D^3
37	gezien. Hy < gezien; hij     M-D^3
37	was al dood, geloof ik, < was, geloof ik, al dood,     M-D^3
37	vertelde < vertelde     M^a vertelde,     M^b-D^3
38	was - ik < was. Ik     M^a1 was, - ik     M^a2-D^3
38	Pauweitje Winser, < Pauweltje Winser     M^a Pauweitje Winser     M^b
39	Batavierstraat - < Batavierstraat, -     M^a Batavierstraat, -     M^b Batavierstraat,     D^1-D^3

[p. 495]

40	was. We < was, - wij     M was; - wij     D^1-D^3 was... we     D^4
40	geen < geene     M^a1 geen     M^a2
41	leugens! < leugens.     M-D^3
41	Zoo < Zóó     M-D^4
41	zusjen < zusje     M-D^3
42	een < eene     M-D^3
42	Hollanders < Hollanders     M^a Hollanders     M^b
43	Romeinen < Romeinen     M^a Romeinen     M^b
43	Batavieren < Batavieren     M^a Batavieren     M^b
44	Bey van Tunis < Bey van Tunis     M^a Bey van Tunis     M^b
45	nederlandsche < nederlandsche     M^a nederlandsche     M^b
45	Alva < Alva     M^a Alva     M^b
46-47	om Nederland < om Nederland     M^a om Nederland     M^b
47	Leugens! < Leugens.     M-D^3
47	Nederland is < Nederland is     M-D^3
47	gebleven,* < gebleven     M
48	luî < lui     M-D^3
48	hun < hunne     M-D^3
48	pasten, < pasten     M-D^3
48	ze < zij     M-D^3

[p. 496]

49	hadden. Dàt < hadden, dàt     M-D^3
49	zaak! < zaak.     M-D^3
50	weer < weêr     M-D^3
50	meisjen < meisje     M-D^4
51	dit < dàt     M-D^3
51-52	een zaligheid. Men < eene zaligheid; men     M-D^3
54	zeggen < zeggen     M^a zeggen,     M^b-D^3
54	myn < mijne     M-D^3
54	vrouw < vrouw,     M-D^3
54	een < eene     M-D^3
55	Last & C^o < Last & C^o-     M^a Last & C^o-     M^b Last & C^o.     D^1-D^3
55	koffi < koffij, M Koffij,     D^1-D^3 koffie     D^4
56	aanmerken. Ik < aanmerken; ik     M-D^3
56	zy < en zij     M-D^3
56	een < eene     M-D^3
57	liefde < liefde,     M-D^3
58	toch tusschen ons < tusschen ons toch     M-D^3
58	spraak < sprake     M-D^3
59	we < wij     M-D^4
59	zyn < waren     M-D^3
59	wy < we     D^4
59	toertje < toertje     M^a1 tourtje     M^a2

[p. 497]

59	naar den Haag gemaakt < gemaakt naar den Haag     M^a gemaakt naar den Haag     M^b-D^3
59	ze < zij     M-D^3
60	gekocht, < gekocht, -     M-D^3
60	draag < draag,     M-D^3
61	ingejaagd < in gejaagd     D^1-D^3
61	Dus: < Dus     M-D^3
63	wezen < zijn     M^a1 wezen     M^a2 zijn     M^a3-D^4
63-64	menschen < menschen,     M-D^3
65	ge < ge     M^a ge,     M^b-D^3
66	is, < is     M-D^3
66	zou < zou,     M-D^3
66	meisjen < meisje     M-D^3
67	gezegd had < gezegd had,     D^1-D^3
67	Gekheid! < Gekheid.     M-D^3
67	dit < dat     M-D^3
69-70	ulevellen < Ulevellen     M-D^4
70	deviezen < deviesen     M-D^3
70	wezen? - Frits < kunnen wezen? (Frits     M^a kunnen wezen? (Frits     M^b-D^3
70	’Uhlefeldjes‘ < ‘Uhlefeidjes’,     M-D^3
71	niet, < niet     M-D^3
71	waarom? - En vraag eens naar den prys van een stel billardballen! < waarom.)          M^a1 waarom.) en vraag eens naar den prijs van een stel billardballen!     M^a2 waarom,) en vraag eens naar den prijs van een stel billardballen!     D^1-D^3

[p. 498]

72	op-zichzelf < op zich zelven     M-D^3
72	in 't gelid* < in gelid     M-D^4
73	goed! Maar < goed, maar     M-D^3
74	Dit < Dat     M-D^3
75	't kwartier < het kwartier     M^a1 't kwartier     M^a2
75	myn < mijne     M-D^3
75	in 't gelid < in gelid     M-D^4
76	guur, < guur     M-D^3
76	drieën’ De verzenmaker < drieën,’ maar de verzenmaker     M^a1 drieën.’ De verzenmaker echter     M^a2-D^4
77	vol uur < vol uur     M-D^3
77	gebonden. Het < gebonden; het     M-D^3
78	moet voor hem < moet     M-D^3
78	een, twee uur, enz. < vier, vijf, twee, één uur     M-D^4
79	zyn. Zeven en negen is verboden door de maat. < zijn.     M-D^4
79	't < het     M^a1 't     M^a2
80	knoeien! Of < knoeijen; òf     M, D^1 knoeijen; óf     D^2-D^3
80	óf < óf     D^2-D^3
82	die < de     M-D^3
82	onwaarheid. Ga < onwaarheid; ga     M-D^3
83	den schouwburg < een’ schouwburg     M-D^3
84	't < het     M-D^4
85	't < het     M-D^3
85	bankroet < bankeroet     M^a1 bankroet     M^a2

[p. 499]

86	vermogen. Dat < vermogen; dat     M-D^3 vermogen. Dit     D^4
87	te-water < te water     M-D^3
87	woei - Frits zegt: waaide - < woei, (Frits zegt: waaide)     M^a woei, (Frits zegt: waaide)     M^b-D^3
88	terugbracht < terugbragt     M-D^2d terug-bragt     D^3 [afbrekingsteken] terug-bracht     D^4 [koppelteken]
89	wel < wel     M^a wel,     M^b-D^3
89	myzelf < mijzelf’     M mij zelf     D^1-D^3
89	er uit gehaald < er uitgehaald     D^1-D^4
90	niet. 't Is immers < niet, - want het is     M^a niet; - want het is     M^b-D^3 niet, want het is     D^4
90	duidelyk < klaar     M^a klaar,     M^b-D^3
91	wys < wijze     M-D^3
91	tweemaal < tweemalen     M-D^3
91	't < het     M-D^4
91	hoeft te vallen < vallen kan     M-D^3
91	doodarm < doodärm     M
93	al die < die     M-D^3
93	ze < die     M-D^3
93	vindt < vindt,     M-D^3
94	lust < lust     M^a lust,     M^b
94	heel < geheel     M-D^3
94	't < het     M-D^3

[p. 500]

95	zien < zien     M^a zien,     M^b
95	dat toejuichen < die toejuiching     M, D^2-D^3 die toejuiging     D^1*
95	had < heeft     M^a had     M^b
96	ieder < ieder,     M-D^3
96	't < het     M-D^4
96	myn < mijne     M
98	mag me laten < late mij     M-D^4
99	kantilje ketting < kantiljeketting     M-D^3
99	draag, < draag     M-D^3
99	een < een’     M-D^3
100	velen, < velen;     M-D^3
101	aanschouwelyk! < aanschouwelijk.     M-D^3
102	uit. Voor < uit, voor     M^a1 uit. Voor     M^a2
102-103	kinderen, meen ik, en voor menschen die niet in zaken zyn < kinderen, en menschen die niet in zaken zijn, meen ik     M^a1 kinderen en menschen die niet in zaken zijn, meen ik     M^a2-D^3
103	Zelfs < En zelfs     M-D^3
103	die tooneelmenschen < ze     M-D^3
104	hun < die     M-D^3
105	meisje wier < meisje wiens     M^a1 meisje wier     M^a2 meisje wiens     M^a3 meisje, wiens     D^1-D^3
105	bankroet < bankeroet     M^a1 bankroet M^a2
105-106	onderhouden. Heel goed < onderhouden; goed     M-D^3
106	breien < breiden     D^1-D^3

[p. 501]

106-107	borduren. Maar < borduren, maar     M^a1 borduren. Maar     M^a2
107	doet < doet,     M-D^4
109	familie < familie     M^a familie,     M^b,D^2-D^3 familie;     D^1*
109	dezen arbeid < dàt werk     M dit werk     D^1-D^3
110	meisjen < meisje     M-D^4
110	heldin. Ze < heldin, zij     M^a1 heldin. Zij     M^a2-D^3
111	ze < zij     M-D^3
111	‘o < ‘O,     M ‘O     D^1-D^3
112	een deugd < deugd     M-D^3
112	vol jaar < jaar     M-D^3
113	dit alles < dat     M-D^3
114	deugd, < deugd     M-D^3
114	den kost’? < de kost’     M^a1 den kost’?     M^a2 de kost’?     D^1-D^3
114	leugens! < leugens.     M-D^3
115	minnaar - < minnaar,     M-D^3
115-116	kopieboek, < kopijboek, -     M-D^3
116	schatryk < schatrijk,     M-D^3
116	op-eens < op eens     M-D^3
116	weer < weêr     M-D^3
117	meisjen < meisje     M-D^3
118	meent, < meent     M^a meent,     M^b

[p. 502]

118	kan < kan,     M-D^3
119	myn < mijne     M-D^3
119	bestaan, < bestaan     M^a bestaan,     M^b
121	toetejuichen < toe te juichen     D^1-D^3
122	een < eene     M-D^3
124	't < het     M-D^4
124	schoonvader < schoonvader,     M
124	Last & C^o < Last & C^o-,     M^a Last & C^o-,     M^b Last & C^o.     D^1-D^3
125	om! < om.     D^1-D^3
126	zyn < zijn’     M-D^3
127	weggaat < weggaat,     D^1-D^3
127	't < het     M-D^4
127	verdrukte vaderland < vaderland     M-D^4
128	vanzelf < van zelf     M-D^3
128	open? [geen interlinie; geen alinea] < open? [geen interlinie; alinea]     M-D^3 open? [interlinie; alinea]     D^4
128	verder, < verder,...     M-D^3 verder...     D^4
128-129	kan de persoon die in verzen spreekt, voorzien < weet eene persoon die in verzen spreekt,     M^a weet eene persoon, die in verzen spreekt,     M^b, D^1 weet een persoon, die in verzen spreekt,     D^2-D^3 weet een persoon die in verzen spreekt,     D^4
129	ander < andere     D^1-D^3
130	't < het     M-D^4
130-131	tot de prinses zegt < zegt tot de prinses     M-D^3

[p. 503]

131	mevrouw < Mevrouw     M-D^3
131	gesloten < gesloten;     M gesloten,     D^1-D^3
131	kan < kon     M, D^1
132	weten, < weten     M
132	welaan < wel-aan     D^4
134	antwoordde < antwoordde,     M^a1 antwoordde     M^a2
134	ze < zij     M-D^3
135	zy < ze     M-D^3
136	leugen, < leugen     M
136-137	aanziet, < aanziet     M
137	na 't < na het     M^a1 na 't     M^a2
137	Nog-eens < Nog eens     M-D^3
137-138	't mensch < ze     M-D^4
140	O, o, o! Ik < O, O, - ik     M O, o! - ik D^1-D^3
140	jaren < jaar     M^a1 jaren     M^a2
141	koffi < koffij,     M Koffij     D^1-D^3 koffie     D^4
141	Lauriergracht, N^o 37 < Lauriergracht N^o- 37,     M^a Lauriergracht N^o- 37,     M^b Lauriergracht, N^o. 37,     D^1, D^2d, D^3 Lauriergracht, N^o 37,     D^2
141	zoo-iets < zoo iets     M-D^3
141-142	bygewoond, < bijgewoond, -     M-D^3
142	het < dàt     M-D^2 dat     D^2d, D^3

[p. 504]

142	vreeselyk, < vreesselijk     M^a vreesselijk,     M^b, D^1 vreesselijk;     D^2, D^2d vreeselijk;     D^3
143	deugd? Is < deugd... is     M-D^3
143	't < het     M-D^4
144	wereld, < wereld,-     M-D^3
144	't < het     M^a1 't     M^a2
145	is. Want < is, want     M-D^3
145	verdienste, < verdienste     M-D^3
147	by-voorbeeld < bijvoorbeeld     M-D^3
147	Lukas < Lucas     M^a Lucas     M^b-D^3
147	onze < de     M-D^3
148	Last & C^o < Last & C^o-     M^a Last & C^o-     M^b Last & C^o.     D^1-D^3
148	gewerkt < gewerkt,     M-D^3
148	Last & Meyer < Last & Meijer     M^a Last & Meijer     M^b Last en Meijer     D^1-D^3
149	Meyers < Meijers     M^a Meijers     M^b-D^3
149	lang uit < uit,     M-D^3 uit     D^4
149	dàt < dát     D^2-D^3
150	te-kort < te kort     M-D^3 te-kort     D^4 [einde regel]
151	niet. Als < niet; als     M niet: als     D^1-D^3

[p. 505]

151	Driebergen < Driebergen     M^a Driebergen     M^b
152	huis, < huis     D^1-D^3
152	kas, < kas     D^1-D^3
152	Bank < bank     M-D^3
153	en, < en     M-D^4
154	niets, want < niets; want     D^1-D^3 niets. Want     D^4
154-155	by ons om < om bij ons     M-D^3
155	we < wij     M-D^3
155	Lukas < Lucas     M^a Lucas     M^b-D^3
156	zeer < zéér     M-D^3
156	maar < en     M-D^3
156	prins < prins     M^a prins,     M^b
157	een fee < eene fee,     M-D^3 een fee,     D^4
158	niet! Hy < niet, hij     M-D^3
158	blyft arm, en < blyft arm. En     M^a1 blyft arm, en     M^a2
158	dit < dat     M-D^3
159	helpen < helpen,     M-D^3
159	we < wij     M-D^3
159	noodig, < noodig     M^a noodig,     M^b
160	zooveel < zoo veel     M-D^4
160	omgaat < omgaat,     M-D^3

[p. 506]

160	zyn verdienste, < zijne verdienste     M^a zijne verdienste,     M^b-D^3
161	zyn ouden dag < zijn’ ouden dag     M-D^3
162	iedereen < ieder-een     D^4
162	Gods < de     M-D^3
163	wezen < zijn     M-D^3
163	kan, < kan     M^a kan,     M^b
163	geen < geene     M-D^3
164	voor de braven overbleef < overbleef voor de braven     M-D^3
164	hier-namaals < hier namaals     M-D^3
165	dat < dat;     M-D^3
165	leugens! < leugens.     M-D^3
166	hiervoor < daarvoor     M-D^3
166-167	myn zaken < mijne zaken     M-D^3
167	gaan < gaan,     M-D^3
167	dit < dat     M-D^3
167	ze < ze,     M-D^3
167	myn vrouw < mijne vrouw     M-D^3
168	zoodat < zoo dat     M
168	apteker... < apotheker; -     M-D^3
168-169	jaar-in jaar-uit < jaar in jaar uit,     M, D^1 jaar in jaar uit     D^2-D^3
169	ter-zy < ter zij     M-D^3
169	dag... < dag; -     M-D^3
169	Frits < Frits     M^a Frits     M^b

[p. 507]

170	opgroeit, < opgroeit     M-D^3
170	myn < mijne M, D^2-D^3
170	Driebergen < Driebergen     M^a Driebergen     M^b
171	ga... zie, dan < ga, - dan     M-D^3
171	heel tevreden < tevreden     M, D^3 te vreden     D^1-D^2d
171	dit < dat     M-D^3
171	alles is < is alles     M-D^3
172	pas. Voor < pas; - voor     M-D^3
172	myn < mijne     M-D^3
174	bèn < ben     M-D^3
174	myn < mijne     M-D^3
174	voor < tot     M-D^4
174-175	waarheid. Deze < waarheid; - dat     M-D^3
175	na myn < na mijne     M-D^3
175-176	myn hoofdneiging. En < mijne hoofdneiging; en     M-D^3
176	hiervan < daarvan     M-D^3
176	waart, < waart     M-D^2d
177	't < het     M-D^4
177	boek. < boek...     M
178	Een < Eene     M-D^3
178-179	my even sterk als waarheidsliefde beheerscht < bij mij even hoog als waarheidsliefde staat aangeschreven     M-D^3
179	vak. Ik < vak,... ik     MD^3
179	ben namelyk < ben     M-D^3

[p. 508]

180	koffi < koffij     M Koffij     D^1-D^3 koffie     D^4
180	Lauriergracht N^o 37 < Lauriergracht N^o- 37     M^a Lauriergracht N^o- 37     M^b Lauriergracht N^o. 37     D^1, D^2d, D^3
180	myn onkreukbare < mijne onkreukbare M-D^3
180-181	liefde voor < liefde tot     M-D^4
181	aan myn < mijnen     M-D^3
181	gy < ge     M-D^3
181	danken < danken,     D^1-D^3
182	u < U     M
182	vertellen < vertellen     M^a vertellen,     M^b-D^3
182	dit < dat     M-D^3
183	't < het     M-D^4
183	u < U     M
183	neem < neem,     M-D^3
184	beurs < beurs,     M
184	u < U     M
184	hoofdstuk. Tot < hoofdstuk... tot     M-D^3
184	weerziens < weêrziens     M-D^3
184	dus! < dus.     M-D^3
185	u < U,     M u,     D^1-D^3
185	een < eene     M-D^3
185	moeite < moeite,     M-D^3
185	te-pas < te pas     M-D^3

[p. 509]

186	komen < komen,     M-D^3
186	het: < het,...     M,D^1 het...     D^2-D^3
186	adreskaartje! Die < adreskaartje,... die     M-D^3
186	Co^o < Co     M C^o.     D^1-D^3 C^o     D^4
187	zyn < zijn,     M-D^3
187	Last < Last     M^a Last     M^b
188	last & C^o < Last & C^o-.     M last & C^o.     D^1-D^3
189	makelaars in koffi < Makelaars in Koffij.     M makelaars in koffij.     D^1-D^3 makelaars in koffie.     D^4
190	Lauriergracht, N^o 37 < Lauriergracht N^o- 37.     M Lauriergracht N^o. 37.     D^1 Lauriergracht, N^o. 37.     D^2-D^3 Lauriergracht, N^o 37.     D^4