Rhetorica, dye edele const van welsegghene

¶ Exempel van die argumentatie perfect.

Die Propositie. Een wijs man behoorde meer zijn fame te bewaren dan zijn goet, ia ooc niet min dan zijn eyghen leuen. Die Redene. Want hi verliest min die zijn goet oft zijn lijf verliest, dan die gene die zijn fame verliest. Die confirmatie. Goet of gelt verloren men mach dat weder vercrijgen, mer als die goede name ende fame eens verloren es, si en mach nemmermeer geheelijc wederom gerestitueert worden. Desgelijcx tlichamelijc leuen twelcke van god op eenen sekeren tijt gestelt es, en mach ooc bi natueren niet lange ghedueren, so daer ghescreuen staet. Smenschen daghen zijn cort, tgetal van sinen maenden es biden Heere. &c. Maer die fame des menschen, die welcke ooc een ander ende beter maniere van leuen es, die geduert noch lange na de doot. Biden welcken alsmen ons tleuen neemt, men neemt ons een sake, die ooc sonder yemants toedoene ons nyet lange bi blijuen mach. Maer so wie ons berooft van ons fame, die berooft ons van een schoone onsterffelike sake ve-

[fol. 61r]

le costelijcker ende beter dan alle goet, rijcdommen oft costelijcke salue, also ons die wijse coninc Salomon bescreuen heeft. Die exornatie, dat es dye verchieringe. Dit hebben die ouders hier voortijts wel gedocht ende verstaen, die welcke niet alleenlijc haer goet, maer ooc haer eyghen leuen te pande ghestelt hebben, om een eewighe fame te vercrijghene. Exempel van die edel Romeynen Attilius, Decius, Curtius, Mutius scenola, die vroome capiteyn Judas Machabeus, ende veel meer andere. Wij lesen ooc van anderen, die welcke als haer eere ende fame verloren was, si en hebben niet langer willen leuen. Als Dido die machtige coninginne van Carthago, desgelijcx ooc de edele Romeynsche Matrone Lucretia, ende meer andere, so veel meer hielden si weerdich die fame dan tgoet, of tlichamelijc leuen. Die Conclusie Daerom als wij sien, hoe die menschen alder meest sorge dragen voor die saken die welcke alder costelicste zijn, en lichtelijc moghen verloren wesen, maer qualijc of nemmermeer weder vercregen, so en es hi niet wijs te rekenen, die meer sorgen draecht voor zij goet oft lichamelijc leuen, dan voor zijn fame de welcke alder costelicste es, ende eens verloren wesende en mach nemmermeer te vulle gerestitueert worden. Dit es een argumentacie vulmaect, niet dat men altijts in alle propoosten die vijf deelen gebruycken moet, want men mach wel zomtijts om de cortheyt wil, die confirmatie of exornatie achter laten, of beede. Die conclusie machmen achterlaten als die sake cort es ende licht van begrijpene.

[fol. 61v]

Dye exornatie mach ooc achter ghelaten wesen, als dye sake nyet bequame en es om te dilateren, of te verchieren. Maer es het argument cort ende van cleynen saken, so machmen die ornatie ende conclusie beede achter laten. Aldus heeft die meeste argumentacie vijf deelen, die minste drie, die middelbare viere.

⁺Men maect somtijts een argument gehoornt oft met twee aensichten, vanghende van beeden siden, welck datmen consenteert, men wert begrepen. Exempel. Tes een katijf, die een huysvrauwe ghetrauwedt heeft, want heeft hy een schoon wijf, hi es in eewige vreese datmense hem onturijen sal. Heeft hi een leelijcke, so es hi oock een katijf, om dat hi met een leelijc wijf verhanghen es. Wij leuen qualijck, want es God ons God, waerom en houden wij zijn woorden niet? Es hi ooc ons God niet, waerom draghen wij sinen name? Ghi hebt onghelijck op my, want heb ick qualijc ghesproken, gheeft ghetuygenisse van quade, heb ick ooc wel ghesproken, waerom slaet ghi mi.

+ Dilemma.