Het schouw-toneel der aertsche schepselen

Afbeeldende allerhande menschen, beesten, vogelen, visschen, &c. Met een beschrijvende haer gestalte, hoedanigheden, natuur, krachten, eygenschappen, en genegentheden; met 160 figuren

Van de Persianen.

DE Persianen zijn in 't gemeen van middelmatige stature, sterck van leden, bruynachtigh en oock geelachtigh van aengesicht, laten de knevels lang uyt schieten, maer nemen onder de baert wegh, op groote feest-dagen verwen haer handen en voeten root-geelachtigh, 't welk by haer voor cieraedt geacht wordt.

Sy dragen lange zijden of boom-wolle rocken, van alderhande koleur, die tot de voeten neerhangen. Het hooft is met een tullebandt van zijde en katoen seer dick door malkanderen gevlochten, bedeckt. De Vrouwen zijn seer kostelijck uytgedost, en bedecken haer aengesicht, wanneer sy over straet gaen, met witte doecken, die van het hooft tot aen de aerde toereycken. Sy beminnen de uyterlijcke reynigheyt seer, en zijn daerom seer net en suyver op haer wooninge en kleederen. Wanneerse haer gevoegh sullen doen gaense op de hielen sitten, en wasschen terstont haer handen en heymelijcke leden wederom suyver af.

De Persianen zijn van natuur sin-rijck, kloeck, beleeft, goethertigh, gemeynsaem in haer wesen, spreecken, doen en laten, maer liegen geerne, doch liberael in 't geven, insonderheyt daer sy weten ofte hopen yets weder te verkrijgen.

Haer Kinderen houden sy vlijtigh ter Schole, de welcke sy in leesen, schrijven en vrije konsten naerstig onderwijsen laten.

Sy leven gemeenlijck in haer eeten en drincken sober, maer in groote maeltijden sparen geen kosten. Wanneerse door sterck drincken sich beschoncken voelen, scheyden stil zwijgent uyt het geselschap, en gaen naer huys om uyt te slapen.

Haer dooden bestellen sy haest en eerlijck ter begraeffenisse, de rijcken maecken 't seer praghtigh, leggen de dooden op d'eene zijde met het aengesicht naer 't westen, stoppen haer van te vooren de mond, neus, ooren en aers toe, en in de Vrouwen de schamelheyt mede, op dat daer geen onsuyverheyt uyt en loope, die andersints het lichaem verontreynigen soude.

[p. 13]

Aen de begraef-plaetsen van haer verstorvene Heyligen betoonen sy groote eerbiedigheyt.

De Koningh die sy Sultan en Sophy noemen, heeft een onbepaelde maght over de goederen, 't leven en doodt soo wel van sijn groote Heeren als gemeene ondersaten.

De groote Heeren of Chanen moeten alle Iaren het Nieuwe Iaer met kostelijke presenten aen den Koning van Persien schicken, de Koning schikt dan een van sijn dienaers wederom met een genaden-kleedt, ofte ongenaden hun aen te seggen, 't welck in deser maniere toegaet: als de Koningh soodanigen Dienaer uytsendt, de selvige moet dagh en nacht voort reysen, tot dat hy op drie ofte vier mijlen na by de Chan, aen de welcke hy gesonden is, genaeckt: als dan laet hy aen de selve weten dat daer ter plaetse gearriveert is, ende gebiedt hem aldaer te verschijnen: daer op treckt de Chan tusschen hoop en vreese hem te gemoet, neemt sijn afscheyt van sijn volck die hem geleyden: ondertusschen staet de geene die van de Koningh gesonden, stil, en houdt een Capsal met een tapijt bedeckt, waer onder des Koninghs genaden-kleedt, ofte een ongenadigh strengh bevel om des Chans kop te brengen, verborgen is: Hier op moet de Chan sijn geweer, bovenste kleedt, en tullebandt af leggen, en soo bloot voor hem treden: indien hy genade heeft, soo langht hem des Koninghs dienaer het genaden-kleedt, neffens een vriendelijcken brief: als dan kust de Chan het kleedt boven aen de kraegh, druckt het aen sijn voorhooft, en treckt het aen. Maer soo hy in ongenaden is toont hy hem de moort-brief, met des Koninghs zegel behangen, daer by voegende: de Koningh wil dat ghy hem uw hooft sult toe schicken: daer op wordt stracks het hooft afgeslagen, 't welck voor des Koninghs voeten vertoont wordt.

De Oude Persianen plachten de Hemel, Son, en Maen, en andere Planeten, als mede 't Vuur, de Aerde 't Water, en Windt aen te bidden, maer hedendaeghs

[p. 14]

zijnse met de vervloeckte leeringe van Mahometh ingenomen, en volgen daer in de secte van Haly, waerom sy van de Turcken voor Ketters gehouden worden.

Sy houden haer Sondagh gelijck de Turcken, op den Vrydagh, op dat mense van de Ioden en Christenen soude onderkennen: het klocken-geluy om ter Kercken te komen is by haer in geen gebruyck, maer in des selfs plaets hebbense Roepers, die boven op de Kerck of Toren staen, en het volck, om te komen bidden, luyts keels te samen roepen.