Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Het schouw-toneel der aertsche schepselen (1672)

Informatie terzijde

Titelpagina van Het schouw-toneel der aertsche schepselen
Afbeelding van Het schouw-toneel der aertsche schepselenToon afbeelding van titelpagina van Het schouw-toneel der aertsche schepselen

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (50.01 MB)

ebook (49.96 MB)

XML (0.86 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/aardrijkskunde-topografie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Het schouw-toneel der aertsche schepselen

(1672)–J. van Hextor, P. Nijlandt–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Afbeeldende allerhande menschen, beesten, vogelen, visschen, &c. Met een beschrijvende haer gestalte, hoedanigheden, natuur, krachten, eygenschappen, en genegentheden; met 160 figuren


Vorige Volgende
[pagina 28]
[p. 28]

Van de Brasilianen.

BRasilien, waer van dit volck de naem van Brasilianen draeght, is gelegen aen de vaste kust van America ofte West -Indien.

De Inwoonderen zijn van lijf en leden onse landt-aert niet ongelijck, niet geheel zwart, maer om de hitte van de Son bruyn van verwe. De Mannen, Vrouwen, en Kinderen gaen sonder eenige beschaemtheyt meest naeckt; behalven dat sommige geslachten haer met vederen van vogelen, ofte bladeren van boomen om het middellijf bedecken, en het hooft vercieren, gelijck in de nevens staende figure te sien is.Tot hals cieraet gebruyckense een snoer van uytgesleepen witte beentjens.

In de jonge Kinderen doorborense de lippen en wangen, en vullen de gaten wederom met groene steenkens, waer mede sy vermenen haer schoonheyt te vermeerderen: maer de Vrouwen hebben alleen de ooren doorgaet, waer in sy yets tot cieraet laten af hangen. De neusen druckense oock in de jonckheyt plat, en houden 't voor een bysondere schoonheyt.

Haer wooningen zijn seer groot, met palm-bladeren voor de reegen bedeckt, waer in sich verscheyde familien onthouden; in yeder huys heeft de outste het opperste gesach, dese gebiedt alle morgens vroegh wat werck een yeder dien dagh sal waernemen, 't welck van haer naerstighlijck wort naer gekomen.

In overvloet van vruchten zijnse niet spaersaem, noch bewaren yets voor een quader tijdt en gewas, maer tasten alles rijckelijck aen: in tegendeel in tijdt van gebreck konnense de honger en dorst wonderbaerlijck verdragen. Sy bereyden uyt sekere wortelen een fijn wit meel,'t welck haer voor broodt verstreckt. Van den maiz ofte Indiaensche tarwe bereyden sy haer dranck, die door knauwen en quijlen der Vrouwen tot gisten gebracht wordt, en hoe de Wijven ouder zijn, die omtrent het maecken van desen dranck besigh geweest hebben, hoe de selve aengenamer en leckerder geacht wort.

De Brasilianen houden met haer geburen verscheyde drinck-feesten, die somtijts drie ofte vier dagen dueren, of soo langh tot dat den dranck geconsumeert is, ondertusschen zijnse seer vrolijck, singen, springen, en vermanen malkanderen tot kloeckmoedigheyt, op dat, wanneer het aen een strijden gaet, sy veel van haer vyanden mochten overwinnen, en gevangen bekomen.

Haer bedde is een katoene hanghmat net-gewijs gebreyt, de welck sy aen twee palen ophangen, en stoocken des nachtse omtrent dese legersteden vuur, om de schadelijcke dampen, die uyt de gront oprijsen, te verdrijven.

De Vrouwen baren haer kinderen op de aerde neder, en als dan neemt de Vader het kindt op, en bijt met sijn tanden of snijt met een scherp gesleepen steen de navel-strengh af, en vast daer na acht dagen, of tot dat de wonde genesen is. De Vrouwen wasschen haer terstont in de Riviere af; Sy laten haer Kinderen een jaer of langer suygen, en presenteren haer ondertusschen geen andere spijse, op datse, soo sy vermenen, te stercker in krachten soude opwassen. Sy beminnen de selve hertelijck, dragense over al met haer, en wenden alle vlijt aen datse niet tot weenen verweckt worden.

De Mannen dragen groote sorge voor haer Vrouwen, want indiense te veldewaerts gaen, gaet de Man voor, en de Vrouw volght achter na, op dat, soo haer eenigh wilt gedierte of vyandt ontmoete, de Vrouwe, terwijl de Man besich is om sich te verweeren, tijt mochte hebben om naer haer wooninge te vluchten: in 't wederkeeren gaet de Vrouwe voor, om des te gemackelijcker allen perijckel te konnen ontvlieden.

Den oorlogh wordt van de Brasilianen niet gevoert om rijckdom of schatten uyt den roof te bekomen, ofte om haer grensen te verwijderen, maer alleen door een begeerlijckheyt om hare voorouderen of

[pagina 29]
[p. 29]


illustratie

vrienden doodt aen haer vyanden te wreecken, waer in sy oock seer yverich zijn, en wien sy van haer vyanden bekomen, wort sonder genade gedoot en opgegeten.

Hoe welse geen Koningh ofte andere oppermacht erkennen, nochtans, wanneerse ten strijde gaen, gehoorsamense de Ouden, als zijnde in soodanige gelegentheden best ervaren; Sy worden door het geblaes op groote hoornen tot den strijdt aengemoedight: Sommige gebruycken hier toe fluyten van menschen beenderen.

Haer wapenen zijn pijl en boogh, met de welcke sy seer wel weten om te gaen, door diense sich hier in van jonghs af aen naerstigh oeffenen. Haer zwaerden zijn uyt root, of zwart en seer hart hout bereyt.

Onder haer worden weynige teeckenen van godsdienst bespeurt, doch vreesen seer de boose geesten, en hebben Priesters onder haer, die Caraibes genoemt worden, de welcke dit verblint volck wijs maken datse gemeenschap met die geesten hebben, van wien sy macht bekomen om sterckte mede te deelen aen wien sy willen: en hier door houden sy dit volck in een slaefachtige vreese en devotie.

Dese Caraibes ofte Priesters bedienen oock onder haer het ampt van genees- en heel-meesters: wanneer nu yemant van de Brasilianen sieck wort, stracks wort een van de Priesters ontboden, die soo dra hy gekomen is, vraeght na de plaetse van de quellinge, de welcke, hem aengewesen zijnde, sterck van hem gesogen wordt, daer na blaest hy hem den roock van toeback in de mondt en neus-gaten, hier op begint hy het geheele lichaem met wonderlijcke gebaerden te bestrijcken en te wrijven: Sy geven haer siecken altijt goede moet, en hoope tot haestige herstellinge, maer indien yemandt van den doodt overrompelt wort, gebruyckense haer gewoonlijcke verontschuldiginge: De sieckte was dodelijck en kon met geen Menschelijcke hulpe wederstaen worden.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken