Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Het schouw-toneel der aertsche schepselen (1672)

Informatie terzijde

Titelpagina van Het schouw-toneel der aertsche schepselen
Afbeelding van Het schouw-toneel der aertsche schepselenToon afbeelding van titelpagina van Het schouw-toneel der aertsche schepselen

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (50.01 MB)

ebook (49.96 MB)

XML (0.86 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/aardrijkskunde-topografie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Het schouw-toneel der aertsche schepselen

(1672)–J. van Hextor, P. Nijlandt–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Afbeeldende allerhande menschen, beesten, vogelen, visschen, &c. Met een beschrijvende haer gestalte, hoedanigheden, natuur, krachten, eygenschappen, en genegentheden; met 160 figuren


Vorige Volgende
[pagina 38]
[p. 38]

Van de Inwoonders van 't Eylandt Hispaniola.

HEt eerste landt, 't welck de Spangjaerden in de ontdeckinge van America ofte West-Indien, onder het beleydt van den beroemden Christoffel Columbo, betraden, is geweest het doenmaels volck- en goudt-rijcke Eylandt Hispaniola.

De Inboorlingen zijn middelmatigh gestelt van lijf en leden, en bruyn van verwe: sy gaen geheel naeckt, uytgesondert datse de schamelijcke teel-leden bedecken: het geheele lichaem beschilderen ofte bekladdense met verscheyde, maer meest zwarte verwe, om soo sy sich inbeelden haer schoonheyt hier door te vermeerderen. De neus, lippen en ooren doorboorense, om daer in yets tot cieraet vast te maecken.

Om haer tanden in de mondt te bevestigen, en voor de bedervinge te bewaren, bereyden sy een seecker menghsel van paerl-oesters-schelpen, en bladeren van seecker kruydt, axi genaemt, t'samen tot assche verbrandt, en met water onder een geroert, hier mede bestrijcken en wrijven sy de tanden: doch krijgen hier van een zwarte verwe.

De voornaemste nemen soo veel Vrouwen als 't haer goedt dunckt, waer onder een de voornaemste is, en over de andere gebiedt. Het gemeene volck laet sich met drie ofte vier vergenoegen, en indiense haer te oudt van jaren zijn, nemen sy wederom jonge in de plaets. De maeghdom der Bruyden wordt aen hun Priesters, Piacchi genaemt, besteet, die hier toe van de Bruydegoms vriendelijck versocht, en met geschencken voor haren arbeydt beloont worden.

In plaetse van bedden gebruycken de voornaemste Heeren een deecken, en het gemeene volck een net-wijs gebreyde hang-mat, de welcke sy aen staecken uytspannen, en aen beyde zijden vuur stoocken, niet soo seer om de warmte, als om de vuyle dampen uyt het aertrijck uytwasemende, te verdrijven. Het vuur ontvonckense door 't wrijven van twee houtjens van den boom Cacavate, die hier door in een lichte vlam uytbarsten.

Sy houden onder haer verscheyde dans-feesten, en als dan komt een groote menighte der Inwoonderen te samen, waer onder een de voor-dans heeft, en wordt van de andere drie en drie, ofte vier en vier t'samengevoeght, in ordre gevolght: hier by vertoonense wonderlijcke gesten en posturen, d'een keert hem herwaerts, d'ander derwaerts, die heft het been op, die roert den arm, d'een maeckt den blinden, d'ander den mancken, dese lacht, en een ander krijt: en aldus met veel ander geraes, ondertusschen altijdt drinckende van hunnen dranck Cacavata, danssen sy den geheelen dagh, en somtijts een goet deel van den nacht. Haer musicale instrumenten zijn een uytgeholde stronck van een boom, met een vel trommels-wijs omspannen, en gedrooghde kauwoerden met kleyne steentjes gevult, daer onder vermengende een wonderlijck getier, 't welck veel eer het gebrul van wilde dieren, als het gesangh van redelijcke Menschen nabootst.

De wapenen diese ten oorlogh gebruycken, zijn bogen met vergiftige pijlen, van palm-tacken ofte eenige dunne rieten gemaeckt, de welcke in plaetse van yser met harde visch-graten, of scherp gesleepen steenen gewapent zijn: dese besmeerense met een lijmachtigh vergiftigh sap, 't welck nochtans door ouderdom veel van sijn kracht verliest en minder schadelijck is.

Sy hebben in groote menighten eertijts dit Eylandt bewoont, soo datse op twee milioenen Inwoonderen geschat wierden, maer zijn door de wreede en onverdraeghlijcke heerschinge der Spangjaerden op een seer kleyn getal gebracht. Veele der Inlanders bemerckende datse met onlijdelicke en zware lasten bezwaert wierden, en geen herstellinge van haer voorgaende vryheyt beoogende, hebben als wanhoopige Menschen, den doodt liever als dese slaverny uytgekoosen: waerom veel haer selfs in de bosschen verhingen; andere haer kinderen voor af gedoodt hebbende, storten sich selfs van de steyle bergen ter neder; sommige

[pagina 39]
[p. 39]


illustratie

bereyden de woeste zee tot haer graf: een groote menighte doorboorden met messen van vuur-steen of puntige houten haer borsten en zijden, en gaven alsoo aen de ziel een ruymen uytganck.

Wat belanght haer godsdienst, hier in zijnse gelijck alle de Inboorlingen van America ofte West-Indien, Afgoden-dienaers, eenige onder haer aenbidden en vereeren geschilderde houte beelden, andere van gebacken aerde, en sommige van silver en gout. Om het offer en den afgoden-dienst waer te nemen hadden sy haer bysondere Priesters, aen de welcke sich den Duyvel dickwils in verscheyden gedaenten vertoonde, beloovende haer gebeden te sullen verhooren: Wanneer hy nu, zijnde van 't begin een vader der leugenen, sijn beloften niet naer en komt, en de Priesters aen hem daer over klagen, antwoort hy, van meninge verandert te zijn, om datse eenige seer groote sonde bedreven hebben. Het meeste dat dit verblint volck van haer Afgoden begeert, is anders niet als overvloet van eet- en drinckbare dingen, gesontheyt, en overwinninge tegen hare vyanden.

De feest-dagen van haer Afgoden wierden op volgende wijse geviert: De Cacique of opperste onder haer, vervoeghde sich nevens een groote menighte al danssende en springende naer den Tempel, alwaer de Priesters in 't cieren van haren Afgodt besigh zijn. Wanneer sy nu daer gekomen zijn, sittense neder en singen eenige liedekens tot lof van dien Afgodt: hier op komen eenige Vrouwen in den Tempel met korven vol broots, verciert met roosen en bloemen, dit broodt wordt eerst den Afgodt voorgeset, en daer na door de Priesters gezegent zijnde, aen het volck als een groot heylighdom uyt-gedeylt. Hier op schept dese vergaderinge, en een yeder seer vrolijck en wel te vreden zijnde, keert weder naer sijn wooninge.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken