Het schouw-toneel der aertsche schepselen

Afbeeldende allerhande menschen, beesten, vogelen, visschen, &c. Met een beschrijvende haer gestalte, hoedanigheden, natuur, krachten, eygenschappen, en genegentheden; met 160 figuren

Van de Engelsche, Schotten en Yeren.

DE Britannische Koningh pronckt met de drievoudige kroon van Engelandt, Schotlant, en Yerlant. De Inboorlingen van dese Koninghrijcken zijn met een goede gestalte des lichaems begaeft, blanck van verwe, en onder dese zijn de Engelsche Vrouwen voor de schoonste vermaert. De Vrouwen van 't Noorder gedeelte van Yerlandt zijn met seer lange borsten versien, soo datse de selve, even gelijck de Caffres in Africa, ruggelinghs over de Kinderen konnen toereycken.

De dracht of kleedingh der Engelsche en Schotten is net en niet seer opsichtigh, betonende hier in een civiele inborst; doch de Vrouwen zijn na die landt manier prachtigh uytgestreken. Der gemener Yeren dracht is rouw en slordigh, seer wel met haer woesten en leuyen aert over een komende.

De Engelsche, Schotten, en de beste soort der Yeren, zijn in 't gemeen vriendelijck, lieftalligh, gastvry, en beleeft, doch in 't minste gehoont zijnde seer oplopende en wraeckgierigh.

Nergens wordt den Vrouwen meerder eer-bewijs van haer Mannen toegedragen, als in Engelandt; oock schijnen de Engelsche Mannen niet soo seer, gelijck als wel by andere Natien bespeurt wordt, met jaloersheyt over haer Vrouwen ingenomen te zijn.

De Brittannische Natie is een kloeckmoedigh en dapper volck, in scheep- en landt-strijdt wel geoeffent, waer in sy de andere Volckeren verevenaren, soo niet overtreffen. Verscheyde Veltslagen, soo wel door inlandtsche beroerten veroorsaeckt, als op Vranckrijcks bodem eertijts volvoert, geven kenbare tekenen van haer dapper en onversaeght gemoet. De uytkomst der Zee-slagen, tusschen haer en de Nederlanders by onse geheugenisse voorgevallen, heeft getoont, dat sy met de best geoeffende mogen vergeleken worden.

De scheep-vaert, een vruchtbare baermoeder van overvloedige schatten en rijckdommen, wordt naerstelijck van de Engelsen met alderhande volckeren gehanthaeft, hier door leveren sy een groot getal van machtige Koopluyden uyt. Haer uytnemende kennisse van 't laken te bereyden, heeft haer by andere Natien vermaert gemaeckt. Het aenqueecken van schapen, en 't versamelen der selver wol, brenght haer geen kleyn profijt toe.

[p. 71]

De Engelsche hebben in vorige tijden den aenval en overloop der Romeynen, Saxen, Deenen en Vriesen, dickwils uytgestaen, waer van de laetste geen kleyne mercktekenen van haer overkomst naer gelaten hebben: want de Engelsche tael doorgaens met Vriesche woorden soo doorspeckt is, dat indien men de selve daer van ontblotede de helft soude niet overigh blijven.

De gedenck-schriften vermelden van geen Koninghrijck dat meerder door beroerten ontstelt, door onderlinge twisten gesplist, en met Koninghlijck, Adelijck, en der gemene Ondersaten bloet besoedelt is geweest, als even dat eertijts ontengelt Engelandt. Besiet hier eenige staeltjens van de wisselvalligheyt der Engelsche regeeringe. Na een lange reecks van Engelsche opper-hoofden, die veeltijts van haer navolgers tommelinghs van den troon geschopt, of moordadigh van 't leven berooft waren, had sich met een onwederspreecklijck recht Henrick, toegenaemt de achtste, in de ledige setel van de opperste heerschappy geset. De Engelsche sagen met starrende oogen de wispelturigheyt van desen Koningh aen. Twee van sijn echt-genoten Catharina, Weduwe geweest zijnde van sijn Broeder Arthur, en Anna van Kleef wiert de echt-verbintenisse door een scheyd-brief ontseyt. Anna Boleyn, en Catharina Howardt, van bloetschande en overspel t'onrecht betight, besprenghden binnen London het moort-toneel met haer Koninghlijck bloedt.

Maria door een merckelijck aental van Adel gestijft, settede sich selfs de kroon op het hooft, en beroofde door een schandige doodt Joanna Gray, kortelinghs voor Koningin, volgens de uyterste wil van Eduwardt uytgeroepen, van 't leven. Elisabeth, tot Koningin ingehult, neemt de suyveringh der Leer van de Paepsche dwalinge, sonder eenige tegensporrelinge, by der handt. De bewilligingh tot de doodt van de Schotse Koningin Maria, van lant-

[p. 72]

verraet overtuyght, wierdt door de noot en 't gedurigh aenhouden der Raets-heeren Elisabeth afgeperst. Jacob verknochte de kroon van Schotlandt met die van Engelandt. Ongeluckigh was Karel de eerste in het Landt-bestier, hy, van alle Koninglijck ontsagh ontbloot en als een landt-verrader uytgekreten, wierdt opentlijck binnen Londen met een moort-bijl ontzielt. Hier op treckt Engelandt een ander gewaet aen, en wierdt van andere voor een vrye Republijck erkent. Olevier Cromwel besat eenige jaren onder de naem van Protector het Landt-bestier; doch naer sijn doodt is de driedubbelde kroon Karel de tweede, na een langhdurende ballinghschap wederom op 't hooft gestelt.