Het schouw-toneel der aertsche schepselen

Afbeeldende allerhande menschen, beesten, vogelen, visschen, &c. Met een beschrijvende haer gestalte, hoedanigheden, natuur, krachten, eygenschappen, en genegentheden; met 160 figuren

Van den Eenhoorn.

MEn bespeurt by de Autheuren geen meerder verschil en verscheydentheyt als even in de beschrijvingh van den Eenhoorn, soo dat veele, of hedendaeghs soodanigh beest elders gevonden wordt, niet sonder reden twijffelen. De verschillende beschrijvingh der Ouden voorby stappende, sullen wy die van de nieuwe Schrijvers ten toon stellen. M. Paulus Venetus schrijft 'er aldus van: By den grooten Cham van Tartarien, worden de Eenhoorns ten dienst gebruyckt; en in ʼt Koninghrijck van Lambri wordender gesien, die kleynder als den Oliphant zijn, hebbende een plat hooft gelijck een wildt Swijn, met een angelachtige tongh, daer mede sy ʼt gene haer ontmoet aenvallen, met groote oogen, en zijn in vorm den Rhinoceros gelijck. Paulus Jovius seydt aldus van hem: Den Eenhoorn is een beest als een veulen Paerdt, sijn koleur is aschverwigh, sijn hooft is bedeckt met een bosch hayr, sijn baert is als die van een bock, en sijn voorhooft is gewapent met een hoorn, die twee cubiten langh is, en die men seydt groote kracht tegen ʼt fenijn te hebben. Ludowijck de Barthema van Bononien, verhaelt de gedaente, als een ooghgetuyge op volgende wijs. Aen d'een zijde van de Kerck van Mecha zijn stallen, daer twee levendige Eenhoorns in beslooten en vertoont worden. Haer vorm was dese: De grootste was als een veulen van dertigh maenden, met een hoorn in ʼt voorhooft van omtrent drie ellen langh. De ander was gelijck een Paerdts veulen van een jaer, en had een hoorn van vier handen breedt langh. De verw van ʼt dier was doncker, met een hooft als een hart, een korte hals, met weynigh hayren aen de selve, en korte manen, die maer aen de eene zijde af hingen. Hy heeft dunne beenen, en mager als een Hinde. De voet was voor een weynigh geklooft, en de

[p. 97]

klauw als een Geyt, en de rechter zijde van de voet hayrigh. Hy toonde een wilden aert, en dat hy d'eensaemheyt beminde. Dese twee Eenhoornen wierden den Sultan van Mecha, als een bysonder seltsaem dingh, en dierbare schat, van een Aethiopisch Koningh vereert, de welcke door dit geschenck met de gemelden Sultan d'oude vriendtschap begeerde te bevestigen.

Den Eenhoorn wordt geseyt een besondere genegentheydt tot de Maeghden of Ionckvrouwen te dragen, en een groot vermaeck in lieffelijcken reuck te scheppen. Hier uyt hebben eenige een sonderlinge manier om dit beest te vangen te voorschijn gebracht. Men neemt een kloeck sterck Ionghman, en doet hem schoone Vrouwelijcke kleederen aen, en besmeeren hem met eenige welruyckende salve, en setten hem aen die plaets daer dit dier gemeenlijck komt of sijn verblijf heeft, soo na, dat het de reuck daer van kan ontfangen. De andere Iagers verbergen sich ondertusschen niet wijdt van daer onder de heggen. Als nu dit beest den reuck gewaer wordt, en de opgepronckte vrouwelijcke kleederen siet, ylt het daer na toe, en light sich in den schoot van de Iongelingh, die dan het selve omhelst, waer door het beest in slaep gebracht wordt, hier op springen de verborgen Iagers te voorschijn, vangen ʼt, en sagen hem den hoorn af, en laten het als dan wederom wech loopen.

De plaets alwaer dit beest gevonden soude worden, wordt verscheydentlijck aengewesen, eenige noemen de woestijnen van Arabien; andere d'onbewoonde plaetsen tusschen ʼt uytstekent Hooft der Goede Hope, en dat ʼt welck in ʼt gemeen de Currentes genoemt wordt; sommige stellen hier toe het Rijck van Besma en Lambri, of de uytterste deelen van Asia, tusschen de Bergen van Indiën en Kataja.

Op verscheyde plaetsen worden eenige hoornen van dit beest, soo het gemeen gevoelen is, getoont en bewaert. De be-

[p. 98]

roemste zijn die van St. Denijs in Vranckrijck, die van Venetiën, de Uytrechtse, de Switserse en Deense.

Den Eenhoorn wordt seer tegen het vergift gepresen: maer datse in de tegenwoordigheyt van ʼt vergif zweet, en in de vochtigheyt opborrelt, en de oprechte alsoo bekent wordt, zijn bloote gissingen en inbeeldingen van sommige.

Dese hoornen wierden eertijts hoogh gewaerdeert, maer sedert dat onse Schepen verscheyde Eenhoornen, aen ʼt voorhooft niet van viervoetige beesten, maer van Visschen gegroeyt, uyt de Noortsche Landen mede gebracht hebben, is 'er een groot afslach in de prijs en ʼt waerderen van de krachten ontstaen.