Logo DBNL
Memoires 1995-A (2020)

Memoires 1995-A

(2020)–Willem Oltmans–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Amsterdam

23 mei 1995

05:45 uur, Westerkade

Toen ik thuiskwam, was er een bericht van Peter op het antwoordapparaat om mij welkom thuis te heten. Eduard had alle boodschappen gedaan waardoor ik meteen koffie kon zetten. Mijn oude vriend Enkie Feldhaus van Ham is is in Netty's armen overleden en reeds gecremeerd. In zeker opzicht heb ik hem meer leren waarderen, dan zijn echtgenote, pianiste, Netty de Jong, die ik in de oorlog goed had leren kennen.117 Enk was toen al in Londen en was bij de Irenebrigade in dienst getreden.118

Ook een lieve brief van Sukmawati Sukarnoputri. Ze schrijft dat ze mijn brief en ook een van Wertheim heeft ontvangen. Ze schijft steeds meer een hekel aan Suharto te krijgen en te hopen dat het volk snel sterk genoeg zal zijn om een nieuwe leider te eisen.

Roel Martens schreef uit Tbilisi, Georgië, waar hij als econoom betrokken is bij de coördinatie van de buitenlandse hulp aan dat land.119

Piet Schaepman schreef dat hij geroerd was omdat ik me voor zijn zaak hard wil maken, al moet ik tot mijn eigen zaak rond is een beetje op mijn woorden letten. Ik wil hem nog steeds helpen zijn verhaal in de publiciteit te krijgen.

Ik heb Hans van der Voet van de rvd van repliek gediend op zijn brief van 19 mei waarin hij nog eens aanvoerde dat premier Lubbers zeer veel moeite had gedaan mij het aanbod van 100.000 gulden te kunnen doen.120 Aangezien er inmiddels allemaal nieuwe ministers zitten, was hij niet in staat dit aanbod opnieuw te laten herleven. Ik heb hem duidelijk gemaakt dat Lubbers niet met iets beters kon komen, omdat hij niet over de relevante stukken beschikt, namelijk de schadeberekening van de nvj, waar het over een bedrag van 2,8 miljoen ging. Ook

heb ik hem aangekondigd dat ik hem als getuige ga oproepen, mede door wat er in Ottawa weer is gebeurd, namelijk dat andere journalisten keurig uitnodigingen ontvingen voor verschillende gelegenheden, en ik helemaal niets.

Vermeer had me de uitgangspunten gestuurd voor de bemiddeling met de Staat.121 In wezen was het prima, maar ik wil niet alleen Lubbers en Kooijmans gehoord hebben, maar ook Van der Voet en Emile Bode. Bovendien wil ik zo snel mogelijk verder met de procedure, dus ik snap niet zo goed waarom Vermeer augustus of oktober voorstelt, terwijl Punt juni en juli ook als mogelijkheid geeft.

Verder stuurt hij het vonnis in de Neckerman-zaak, wat erop neerkomt dat ik toch moet betalen al begrijpt Vermeer zelf ook niet hoe de kantonrechter heeft bepaald dat ik het ticket zelf heb besteld.122

24 mei 1995

Ik heb gisterenavond gewerkt tot 01:15 uur en ben vanochtend om 08:15 uur weer begonnen. Toen kwam Hans Lonis aan de deur. ‘Je tilt Story naar een hoger niveau,’ zei hij. Maar Jan Willem had net gebeld dat ze geschrokken waren. ‘Niemand begrijpt je stuk. Schitteren en straf is een betere titel.’

Elsevier gaat ondermeer in op de herdenkingsrede die Beatrix op 5 mei hield, en nota bene aan de hand van mijn kritiek in mijn komende brochure, waar ik Arendo Joustra te goeder trouw al een kopie van gaf.123 Die kritiek is dat de koningin kankert op het fascisme van de Duitsers. terwijl zij zelf op het punt staat een fascistische Indonesische coup-generaal te vereren met een staatsbezoek. Ik ben woedend dat wanneer ik Arendo zoiets toevertrouw, het prompt door medewerkers van zijn weekblad wordt gebruikt.

De Sociale Dienst laat me niet met rust. Op advies van Jurgens had ik hen netjes gemeld dat ik voor Story mee zou gaan naar Canada met Margriet en Pieter, maar zij vinden ook dit vakantie, en omdat ik al vier weken betaalde vakantie heb gehad, trekken ze mijn uitkering weer in voor de dagen dat ik naar Canada was.124

Er zijn 700 brochures gedrukt, die verkocht zullen worden voor tien gulden per stuk.

Ajax voetbalt in de Europacupfinale tegen ac Milan in Wenen.

De Italianen zijn sterker dan Ajax, dat is duidelijk. Ze komen er niet door bij Milaan.

25 mei 1995

Ajax won toch, 1-0, dus de stad werd weer een gekkenhuis.

Ik had nog een nummer gemaakt in Argos en was om 02:00 uur thuis, waardoor ik mij vanochtend versliep.

Om kwart over twaalf was ik bij Poek Zumpolle. ‘Hij heeft het lef om gooi- en smijtwerk af te leveren, maar het is eigenlijk geldmakerij,’ zei Poek over Jan Cremer. Zij dacht niet dat zijn gekladder zou blijven. Sinds Poek werd aangereden door een koerier op een motor die doorreed, fietst zij niet meer. Ze vindt het te gevaarlijk worden.

Aart van der Want ging met zakenrelaties naar de wedstrijd van Ajax en was om 05:00 uur weer thuis. Idioot. Er zijn honderdduizenden mensen op de been voor Ajax. Ik word er bang van. Hoe kan men zich zo laten meeslepen? Alhoewel, Heil Ajax is beter dan Heil Hitler. De politie heeft traangas moeten gebruiken om de rellen de kop in te drukken.

Filmmaatschappij Polderfilms maakt in opdracht van rtl Nieuws een documentaireserie over Beatrix. Die wordt pas uitgezonden na haar dood, maar ze willen nu al met mij praten, mede naar aanleiding van mijn boek Prins Claus 1965-1985. Ik zal ze zeggen dat ze kunnen komen.

Ik heb de hele bups een memo gestuurd waarin ik mijn zaak nog eens samengevat heb en de hoop heb uitgesproken dat de geadresseerden in staat zullen zijn gezamenlijk een einde aan deze zaak kunnen maken.125

Ik heb de rvd een verzoek gestuurd of ik vrijdag voor een keer de wekelijkse persconferentie van premier Kok kan bijwonen, omdat ik hem wat wil vragen voor een verhaal over Indonesië voor hp/De Tijd.126

26 mei 1995

De brochure Bon Voyage, Majesteit! is verschenen bij Papieren Tijger. Heb me voor niets opgewonden over het artikel in Elsevier en zal dit ook aan Arendo schrijven. Ik ontmoette Lies van Papieren Tijger met twee dozen brochures op het Leidseplein. Ze zijn prima, al kan het altijd beter.

Ik belde met Netty Feldhaus van Ham. Zij gaf in tactvolle termen aan eigenlijk blij te zijn met het heengaan van haar man. Vooral het laatste half jaar was erg moeilijk geweest. Hij ver-

zorgde zich niet meer en liet zijn pyjama aan onder zijn joggingbroek. Hij was in haar armen overleden. Wat me zeer aangreep, was dat ze zei: ‘Hij keek even heel verschrikt en angstig.’

Jan Willem van Cruysen vroeg me mee te lopen naar de hoek van de Leidsestraat, waar hij een bankgebouw had gekocht, wat hij nu voor een miljoen aan het verbouwen was. Ik begrijp niet hoe hij het allemaal doet.

Arend Kistemaker uit Hoorn stuurde mij een kopie van de brief die ik in 1963 aan John F. Kennedy schreef, omdat een staatsbezoek aan Sukarno op zijn programma stond. Ik vroeg hem mij een half uurtje te willen ontvangen om mijn visie op Indonesië met hem te bespreken.127 Kistemaker heeft er de suggestieve vraag onder gezet of ik graag mensen vlak voor hun dood ontmoette en noemt Lumumba, jfk en rfk.

27 mei 1995

Oud-ambassadeur Sukrisno van Indonesië had al 21 pagina's gelezen en zei: ‘Wim, het is een meesterwerkje.’

Bolkestein wil een rem op de migratie, mede omdat hij bang is dat anders over twintig jaar de helft van de grote steden uit allochtonen bestaat. Melkert is het daar niet mee eens. Volgens hem zijn de mensen die nu naar Nederland komen over twintig jaar gewoon Nederlanders.128 Grotere onzin heb ik nooit eerder gehoord. Waar is die man ooit geweest?

28 mei 1995

Ik ben totaal verontwaardigd en sprakeloos over Peter. Dat je zo met je moeder omspringt, kan ik niet begrijpen. Misschien zou ik Edwin erover moeten schrijven. ‘Hij is vals,’ zei Eduard gisteren nog. En hij heeft gelijk, dat weet ik als geen ander. Ik heb Nieuwenhuys van de Sociale Dienst geschreven dat ik op 23 mei weer in Nederland was, dus dat ze hooguit van 16 t/m 22 mei geld kunnen inhouden. Bovendien schreef ik dat ik van het geld dat ik volgens hun eigen toezegging toch nog tegoed had, nog niets had gezien.

14:00 uur

Ik moet echt proberen niet over mijn theewater te raken door Peter, en proberen hem te laten inzien dat zijn gedrag beroerd is.

Ik kom met moeite weer op gang met de Memoires. Dat vereist

altijd een aparte aanpak en gerichte concentratie. Maar het is heerlijk dat ik weer platen kan draaien.

Aart van der Wants reactie op mijn pamflet was: ‘Zoals jij redeneert, kan je op den duur geen enkel land meer in.’ Hij had door het pamflet gebladerd. Dat is eigenlijk wat ik bedoel. In het tijdperk van elektronische media wordt niet echt meer gelezen. De snelheid waarmee informatie via de televisie wordt geabsorbeerd, kan niet met kranten of boeken worden geëvenaard. Lezen is geen lezen meer. Ze noemen het ‘diagonaal lezen’, maar het is erger. Lezen lijkt meer op een soort stuivertje wisselen van ideeën, waarbij aan essentiële informatie voorbij wordt gegaan. De huidige chaos is een gevolg van niet meer echt lezen en daardoor een gebrek aan gedisciplineerd denken. Kijk naar Bosnië. Nu wordt er op het Witte Huis gezegd dat er onvoldoende was nagedacht over wat ze met de blauwhelmen in Bosnië eigenlijk wilden bereiken. Ineens houden alle ‘slimme’ leiders noodsessies en de vn staan voor aap. John Major wordt gefilmd bij een cricketwedstrijd, terwijl in Bosnië dertig Britse soldaten gevangen genomen worden.

De televisiedans van ‘bekende Nederlanders’ neemt steeds angstwekkender vormen aan. Gisteravond zat Jos Brink bij Theo van Gogh in de stoel. Vanavond zit André Hazes - wat een kwal - bij Jos Brink in de stoel. Zo houdt men elkaar aan de praat. Wat een land van kleinburgers bij elkaar.

29 mei 1995

De ellende in Bosnië hebben de vn over zichzelf afgeroepen. Er is niets geleerd van Somalië. Niemand weet nog wat er daar nu gebeurt, want met het vertrek van de vredesstichters, verdween ook cnn uit dat land. Het klinkt verschrikkelijk, maar als een kudde als in Bosnië gek wordt, is uitzieken het enige alternatief. Er is in Bosnië een collectieve waanzin uitgebroken, die zal moeten uitzieken. Net als bij mond en klauwzeer dient het besmette gebied te worden afgesloten en moet worden afgewacht tot de waanzin is uitgewoekerd.

08:00 uur

Ik ben om 05:30 uur begonnen met werken. rtl televisie zendt om de kosten te drukken tot 08:00 uur tekenfilms uit, terwijl de rest van de wereld ontbijtprogramma's uitzendt.

Time zette Bill Gates als ‘Master of the universe’ op de omslag.129 Ze zijn geschift. De baas van Microsoft heeft 10 miljard

dollar vergaard, wat slechts aantoont hoe verziekt de Amerikaanse samenleving is.

Eduard belde: ‘Ik ben trots op je Beatrix-pamflet.’

Mevrouw Martens, assistente van Pieter en Margriet, belde dat mijn boek Persona Non Grata niet was ontvangen en of ik een nieuw exemplaar zou kunnen sturen, zoals ik had beloofd aan Pieter.

Ik ben zeer boos op Peter, die zijn hoogbejaarde moeder en zus Trees had beloofd om in april, na vier jaar afwezigheid, naar huis te komen. Ik begrijp niet waar zijn prioriteiten liggen. Ik kan het niet over mijn hart verkrijgen mijn woedende brieven hierover aan hem of aan Trees te versturen, deels ook omdat ik niet zeker weet of Edwin hier echt de schuldige is.

Ik bracht Erik Jurgens, mijn grote beschermheer, een briefje dat de Sociale Dienst van Amsterdam mij sinds 22 maart geen cent meer heeft uitgekeerd. Ik had als gevangene van die Dienst toestemming moeten vragen om in Indonesië een boek te gaan schrijven, een toestemming die me natuurlijk niet zou zijn verleend.

Niet alleen bekende Nederlanders verzieken de televisie, maar ook andere figuren die te pas en te onpas op de buis gebracht worden. Neem Dick Leurdijk van Clingendael, die bij alle zuilen van stal gehaald wordt, alsof er niemand anders is om de wereld uit te leggen. Het is zo ziek. Als je steeds weer dezelfde gezichten ziet, schakel je over naar een andere zender. En wat zie je dan? Walvissen die in een zee van bloed in moten gehakt worden, of een prachtig dier met een gewei dat op een safari voor 1.000 dollar wordt doodgeschoten.

Erik Jurgens belde met het dringende advies te gaan bedelen bij de Sociale Dienst om een voorschot. Hij begrijpt kennelijk niet hoe vernederend zoiets is. Hij deed verder alsof hij het Beatrix-pamflet nooit had ontvangen. ‘Ik durf jou niets meer te zeggen, want dan komt het in je volgende boek,’ zei hij.

Drie studenten, twee jongens en een meisje, kwamen vanavond naar de Westerkade om te praten over de rol van de groep Rijkens. Ze benadrukten dat ik wellicht het laatste nog levende lid van dat gezelschap was, waar ik zelf nooit aan denk. Bovendien was het archief van Emile van Konijnenburg vernietigd. Hopeloos. Wat me zeer opviel, is dat de meeste vragen kennelijk gebaseerd waren op de standaard Haagse praatjes van toen, zoals: ‘Wat moest Sukarno eigenlijk met Nieuw-Guinea?’ En het afgezaagde: ‘Of was Nieuw-Guinea een afleidingsmanoeuvre om zijn positie te handhaven?’ En: ‘De groep Rijkens bereikte dus eigenlijk niets, zoals Hofland in Te-

gels lichten schreef.’ Ja, Hofland rekende zich altijd tot de best geïnformeerden in die affaire, terwijl hij tot januari 1961 te lui was zich er werkelijk in te verdiepen. Bovendien beschikte hij aan Indonesische kant alleen over contacten die ik hem bezorgde. Ik heb hem letterlijk bij zijn haren naar de groep Rijkens moeten slepen. Maar als ik niet naar Rostov was gegaan had de groep Rijkens eigenlijk niets bereikt, vooral door hun eigen lafheid, bang als ze waren voor hun reputatie. Ook al heb ik me schor zitten praten om een aantal aspecten recht te zetten, we kwamen alle vier tot de conclusie dat de geschiedenis over de groep Rijkens waarschijnlijk altijd vervalst zal blijven door de enorme controle van Den Haag op de media, en de werking van de ‘rode knop’.

30 mei 1995

Ik heb Peter uiteindelijk zo rustig mogelijk geschreven wat ik van zijn keuzes vindt.130

Ik begrijp er niets van, Persona Non Grata is aan mij geretourneerd. Dus Pieter van Vollenhoven wil het blijkbaar niet ontvangen. Heb ik mevrouw Martens dan helemaal verkeerd begrepen? Waarom mag ik hem dit boekje, waar we in Ottawa over spraken, niet toezenden?

Vermeer belde. ‘Ik moet u ernstig berispen. U doet altijd alles tegen alle gewoonten en protocollen in.’ Het ging over mijn memo van 24 mei, maar hij bleek zich er ook wel over vermaakt te hebben.

Professor Wim Wertheim belde dat hij mijn Beatrix-pamflet had gelezen en de tekst prima vond.

Op televisie wordt weer eens een anti-Bouterse show weggegeven met Wilfred Lionarons (‘journalist’), die benadrukte dat de bevelhebber ‘honderden’ mensen had vermoord. Gevaarlijk opruiend geklets, maar zo wil men hem hier zien en dus komt een dergelijk misdadig beeld van pas, opdat men ‘geïnformeerd’ wordt. Desi zelf noemt 8 december 1982 een gepasseerd station, waar hij gelijk in heeft. Zijn zoon Dino Bouterse is vrijgesproken in een drugszaak.

Ik belde Peter en vertelde dat Edwin van Rooyen naar Zuid-Afrika gaat. ‘Dan heb je iemand om op je huis te passen,’ hintte ik.

We hebben ons weer eens in een wespennest gestoken zonder vooraf te weten wat er speelt. De Bosnische Serviërs onder Radovan Karadžič hebben vn-soldaten gevangengenomen, ont-

wapend en voor de wereld voor aap gezet. Anthony Lewis spreekt over Bosnische oorlogsmisdaden in zijn column in The New York Times. Bill Clinton waagt er geen Amerikaanse militairen aan, want dat kan hem zijn kop kosten bij verkiezingen. Dus voornamelijk Britse en Franse militairen halen er de kastanjes uit het vuur. Het prestige van de vn ligt op die manier in de goot.

31 mei 1995

Vermeer stuurde me een aantal brieven, die vallen onder het hoofdstuk damage control, vanwege mijn memo rond het Binnenhof.131

Weekend publiceert een verhaal dat Beatrix het liefste nichten als personeel aan het hof zou willen hebben, allemaal uit de duim gezogen natuurlijk.

Hannah de Zantis belde. Ze was bij Piet Schaepman op bezoek geweest en zei dat hij prima woont in Maastricht. Ook wist ze te vertellen dat de klootzakken een deel van zijn pensioen inhouden.

Carel Enkelaar belde. Tineke de Nooij heeft op 6 juni een uitzending over Gerard Croiset. Enkelaar had ook Spijkers met koppen gezien, maar vond het programma beneden mijn niveau. Ik ook, net als Story.

1 juni 1995

Een zekere Arthur Ellinger, Indische jongen, kwam langs. Zijn moeder scharrelde met Sukarno en er werd gezegd dat hij zijn zoon was. Hij vertelde Werner Verrips al op diens 17de jaar te hebben leren kennen. Hij wilde in Indonesië sterven. Ik gaf hem Persona Non Grata. Toch zet ik vraagtekens bij die man. Edwin van Rooyen kwam langs. Hij gaat tien weken naar de Weekly Mail in Johannesburg als trainee. Het is de verkeerde krant. Hij had naar de Sowetan gemoeten. Hij gaat voorlopig bij Peter en Edwin wonen en neemt video's, en andere spullen voor Peter mee.

Nieuwe Revu wil een interview maken, ze komen dinsdag. De jongen die me zal interviewen wilde me meenemen naar het Amstel Hotel, maar ik zei dat een visrestaurantje in de Jordaan prima was.

Ondertussen maak ik een enveloppe met vier Gay Kranten en een Story, die Edwin van Rooyen voor Peter mee kan nemen. Ik werd gebeld door iemand van de rvd, die zei dat ik niet naar

Kok kon omdat ik niet tot de parlementaire pers behoorde. Ik bleef heel netjes, maar ik zal dus een andere ingang moeten vinden.

In Elsevier van 3 juni staat iets over mijn pamflet. Waarom zetten ze er de uitgever niet bij? Kleinzielige lieden.



illustratieuitvergroten

2 juni 1995

Julius Vischjager had in Den Haag gehoord, dat Hans van der Voet van de rvd gezegd zou hebben, dat Buitenlandse Zaken mij schandalig had behandeld. Met mijn brochure had ik de koningin echter op het verkeerde been gezet. Dat is altijd in Den Haag de reactie wanneer je ze attendeert op de volgende idiote streek, zoals Beatrix naar Suharto sturen en dan ook nog op de verkeerde datum. Dan wordt niet overwogen of ze ongelijk hebben, maar de wraakmachine wordt aangezet. Vischjager neemt zes brochures mee naar de wekelijkse persconferentie van Wim Kok.

In de avond belde Julius en vertelde dat toen hij Kok mijn brochure Bon Voyage, Majesteit! wilde overhandigen, de premier het pamflet driftig van tafel veegde. Nadat de aanwezige journalisten dit hadden gezien, wilde niemand mijn pamflet nog hebben.

Ik ontmoette Evert Santegoeds en vond hem onzeker. In Nieuwe Revu was geschreven dat ik het geheime wapen van Story was. Uit reacties in onder meer Panorama en Weekend, was duidelijk dat ze pissig waren over mijn verschijning op het strijdtoneel. Ik vroeg hem waarom Jan Willem van Cruysen had gezegd dat mijn stuk was aangepast, wat niet waar was. Evert liet doorschemeren dat Jan Willem wel eens wat verzint.

3 juni 1995

Heb Wim Kok en Beatrix geschreven over de wijze waarop Kok weigerde mijn pamflet in ontvangst te nemen.132 Ik heb Kok benadrukt dat ik sterk voorstander ben van het paarse kabinet, dus ook van hem, maar dat dit gedrag er bij mij niet in gaat.

Vischjager belde dat hij ook een brief aan Hans van der Voet had geschreven over het incident met Kok en mijn pamflet.

Wim Kok heeft aangekondigd dat duizenden dossiers van de idb, de door Lubbers opgeheven Inlichtingendienst Buitenland, worden vernietigd ‘om redenen van staatsveiligheid’, het vaste Haagse smoesje om onrechtmatige handelingen van de overheid onzichtbaar te maken. Het is duidelijk dat de Staat ‘ongrijpbaar’ moet blijven, maar het is je reinste verlakkerij onder het mom van ‘democratie’.

Ik belde Joesoef Isak. Het duurde wel een minuut voor hij aan de telefoon kwam. Hij had mijn brochure nog niet ontvangen. Mijn boek lag stil wegens gebrek aan geld. Ja, ja. Ik vertelde hem dat ik met Beatrix naar Indonesië wilde komen, wat hem verbaasde.

Harm van den Berg schreef gisteren in nrc Handelsblad dat de informatie in de dossiers van de idb in opdracht van de spionagedienst werd verzameld door ambtenaren en particulieren, inbegrepen vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en journalisten. Ik kon mijn ogen niet geloven. Journalisten als spionnen voor de idb? Dat sommige collega's zich hier toe lenen weet ik al sinds 1957, maar dat dit nu vanuit het kantoor van Kok wordt toegegeven, is nieuw.

Er is een rockfestival in Eindhoven, Dynamo Open Air. Leeghoofden, idioten en dolgedraaide breinen. Toen ik zo oud was als deze jonge mensen zijn, speelde ik het Forellenquintet van Schubert. Als je ziet hoe mesjogge ze zich gedragen, kun je je alleen maar zorgen maken.

4 juni 1995

Julius Vischjager heeft Henk Hofland aan de telefoon gesproken. Hij had Julius gezegd zich min of meer op te sluiten op het kantoor van nrc Handelsblad op de hoek van de Dam bij het koninklijk paleis en soms zelfs op kantoor te slapen. Henk had tegen Vischjager gezegd dat ik iemand was die alles aan elkaar loog en daarom een tragische figuur was geworden. Henk had het diepste medelijden met mij. Olde Kalter en Peter Zonneveld van De Telegraaf geloofden nog steeds dat de drie Sovjetdiplomaten die in 1972 bij mij op de borrel waren, homo's waren geweest.133 Dat is dus de nieuwste tournure aan het incident in mijn huis, dankzij mijn ‘vriend’ Hofland. Henk had op Nijenrode inderdaad chocoladeflikken voor me meegebracht om mij zoet te houden, want ik wilde meer van hem dan hij mij kon geven. Achteraf gezien wilde ik natuurlijk seks. Vischjager gaf me een idee van hoe Henk nu over mij spreekt. Hofland wilde mijn pamflet niet van Julius aannemen. Wat daar in stond, was toch allemaal oude koek, wat iedereen al wist. Niemand legt echter de link tussen de toespraak van Beatrix op 5 mei en haar reis naar Djakarta.

Joris Voorhoeve wil nu ook mariniers naar Bosnië sturen. Generaal Couzy, bevelhebber van de landstrijdkrachten ligt dwars. Hij acht er te grote risico's aan verbonden, ook al is hij, als Voorhoeve, vvd'er. Wim Kok had over Couzy gezegd: ‘Laat deze schoenmaker zich bij zijn leest houden. De heer Couzy is op geen enkel moment van de dag politicus.’ Kok is toch een lul. Couzy is inderdaad geen politicus, maar hij weet wel wat er in Bosnië gaande is.

Ik had een lang gesprek met Wim Wertheim. Hij vindt het pamflet prima en zei er helemaal achter te staan. ‘Je hebt eigenlijk Beatrix tegen zichzelf uitgespeeld.’ Hij noemde Wim Kok ‘een burgermannetje, die inderdaad van Indonesië of internationale kwesties niets weet.’ Lubbers lag anders. Die zou ik een bezoek moeten brengen om voor Indonesische gevangenen van het regime Suharto te pleiten.

Op televisie werd getoond hoe de Amerikaanse Luchtmacht chimpansees als proefdieren gebruikt om testen te doen inzake atoomstraling. Ik zag hoe een oppasser de chimpansee Virgil naar zijn executie begeleidde. De ogen van dit dier. Ik ben in tranen uitgebarsten.

Een idioot heeft een opera over de oorlogsmisdadiger Turco Westerling gecomponeerd.

5 juni 1995

Vischjager belde. ‘Het verhaal over jou en Hofland is als dat van Kaïn en Abel, maar dan ben jij Abel.’

Sukma had mijn brochure ontvangen en vond het geweldig. ‘Alatas krijgt buikpijn!’

Arendo vond de actie van Kok met mijn pamflet ook idioot, maar zei dat de woedeaanvallen van Kok bekend waren.

Ik ben weer op dreef met mijn Memoires. Ik schreef vandaag twaalf pagina's. Ik las over mijn zorgen om Peter in 1980. De situatie nu is identiek.

De assistent van Hugo van Reijen, een Sri Lankese jongen, belde: ze hadden Bon Voyage Majesteit. Hij deed me ook de groeten van Pak Tissa Wijeyeratne. Vreemd allemaal.

6 juni 1995

Ben zeer geschrokken. Ben voor het eerst op de fiets tegen iemand aangereden. De man viel. Hij was 65, maar leek 85. Ik wilde, omdat zijn hand bloedde, naar de apotheek gaan, maar iemand van een restaurant bood een pleister aan. Ik moet beter opletten. Ernstige waarschuwing.

Ik heb bij Alatas een voorstel in de week gelegd om een eventueel interview met Suharto in een pamflet te publiceren.134

De Rijkscommissie voor de Archieven vindt dat de staatsveiligheid nooit een argument kan zijn om documenten te vernietigen.135 De commissie vindt het verbijsterend hoe Kok de Archiefwet interpreteert. Zo werkt onze ‘democratie’. Iedereen schreeuwt, maar de misdaden worden gewoon uitgevoerd en men neemt gekraai vanuit het publiek op de koop toe.

Gunter Pauli bevestigde dat de Nederlandse ambassade in Tokio een ongunstig advies had uitgebracht over een mogelijke lezing van mij voor deze universiteit. Ik heb hierover meteen een brief naar Van Mierlo geschreven en hem er ook meteen aan herinnerd dat ik nog geen uitleg heb gekregen waarom ik in Canada nergens voor uitgenodigd was.136

Heb Peter gebeld, die van slag was over mijn berispende brieven. ‘Maar, hemeltje Peter, je moeder wacht al zo lang.’ Ik vertelde hem dat zij tegen Trees had gezegd dat je met geweld niets bij hem bereikt. Dus ook geen verbaal geweld. Ik denk dat Peters moeder nooit echt boos op hem is geweest. Het uiten van kritiek op Peter is onmogelijk. Vroeger liep hij gewoon hard weg.

7 juni 1995

Ik ben de dag begonnen met een constructieve brief aan Peter, want dat was hard nodig.137

Ik wilde eigenlijk rechter Punt een pamflet sturen, maar daar heb ik toch maar van afgezien.

Wel ben ik vanmorgen naar Den Haag getreind en heb ik pamfletten naar de jongens van de Koninklijke Bibliotheek gebracht, een aantal afgeven op het Binnenhof, oa. voor Bolkestein, De Hoop Scheffer, Weisglas, en een paar naar Buitenlandse Zaken gebracht. En nog eentje naar Van Roijen in Londen gestuurd. Ik trakteerde me bij Paviljoen Malieveld op poffertjes als beloning.

Mandela is door de politie gehoord over de dood van 60 Zoeloes naar aanleiding van het incident op 28 maart 1994, toen hij opdracht gaf met scherp te schieten op demonstrerende Zoeloes buiten het anc-hoofdkwartier, Shell House in Johannesburg. Ook het nos Journaal liegt dat Buthelezi en Inkatha Shell House wilden aanvallen en dat daarom de schietorder werd gegeven. Er is geen sprake van dat Gatsha Buthelezi ooit een dergelijke krankzinnige opdracht heeft verstrekt.

Arjan Visser had me gisteren de vragen voor het interview met Nieuwe Revu opgestuurd, die ik per omgaande uitgebreid beantwoord had. Vanavond hebben we bij Albatros onder het genot van een visje ruim drie uur met elkaar gesproken. Het wordt steengoed of het wordt een ramp.

8 juni 1995

René Zwaap schreef een column over het gedrag van Kok toen hem mijn pamflet werd aangeboden.138

Marie van Oostenbrugge verwacht dat ik haar 10 juni kom opzoeken. Ik zal dat combineren met een bezoek aan het graf van mijn ouders.

Mevrouw Timmer belde me om een afspraak met Van der Voet te maken. Ik ben er niet echt gerust op. Wat zou hij in petto hebben? Dinsdag om 10:15 uur ga ik het horen. Kan me helemaal niet meer concentreren en kom tot niets. Wat heeft Van der Voet nu weer in petto?

Het kabinet Kok zendt 170 man extra naar Bosnië om generaal Couzy te treiteren en om manhaftig te lijken. Het motief: solidariteit tonen met de inzet van anderen. Van Mierlo en Voorhoeve (ook zo'n fijne combinatie) zonden de gebruikelijke ministeriële brief over het besluit naar het parlement, dat

natuurlijk op alles wat in het Torentje wordt besloten ja en amen zegt.



illustratie

Vanavond boden Pieter Broertjes en Arendo Joustra mij in Pier 10 achter het Centraal Station een etentje aan voor mijn komende 70ste verjaardag. We zaten tussen andere tafeltjes gepropt, maar het voer was best lekker. Pieter gaf me een paar boeken cadeau en schreef er opdrachten in. Hij gaf me ook De Hoofdredacteur van Hugo Brandt Corstius.139

Ik hoef helemaal geen hoofdredacteur te worden. Ik ben al hoofdredacteur van mijn Memoires.

Tijdens het bezoek van bondskanselier Helmut Kohl op 22 mei hadden Jessa van Vonderen en Pieter naast elkaar gezeten op het staatsdiner. Jessa had verteld over de reis in Canada en gezegd dat ik mij keurig had gedragen en dat zij niet begreep wat Den Haag al die jaren tegen mij had gehad. Prinses Margriet was na de persontmoeting in de villa van Juliana in Ottawa naar Van Vonderen gegaan en had gezegd: ‘Waarom mochten we ook alweer niet van hem houden?’



illustratie

Pieter gaf me een notitieboekje uit Venetië en daar schreef hij dit citaat in.

Bij een andere gelegenheid had Pieter gedineerd met hoofdredacteuren Sytze van der Zee (Het Parool) en Jan Greven (Trouw). Van der Zee had zich beklaagd dat ik hem een kort geding had aangedaan, met weglating waarom. Na een ontmoeting aan het zwembad van Hotel Torarica in Paramaribo opende Van der Zee het zaterdag bijvoegsel van nrc Handelsblad met een paginagroot ‘interview’ met mij in Suriname.140 Op die manier over me laten heenlopen, daar doe ik niet aan mee. Jan Greven scheen nog steeds aangeslagen dat ik een brief ongeo-

pend aan hem had geretourneerd. Hij had Pieter er niet bij verteld dat ik dit pas deed nadat hij weigerde namens zijn krant zich te verontschuldigen dat in 1958 Trouw-correspondent Floris Canté in New York, op verzoek van Buitenlandse Zaken, mij had zwartgemaakt bij de hoofdredacteur van The Christian Science Monitor, waardoor deze krant mij op de zwarte lijst zette en ik niet voor ze mocht schrijven.

9 juni 1995

Gisteravond werd duidelijk waarom Jos Slats overstapte naar het weekblad Vrij Nederland. Hij neukte een medewerkster bij de Volkskrant, ondanks dat hij onlangs vader van een zoon was geworden. Dit had zijn vrouw geïnspireerd zijn vertrek bij die krant te eisen. Jos zat in de shit en probeerde zijn huwelijk te redden. Maar hij zal nu dus wel de dames bij Vrij Nederland bespringen. De werklocatie heeft weinig te maken met het opleven van zin in seks. Dan zeggen ze iets van homo's. Overigens noemde Pieter Broertjes de baas van Vrij Nederland Joop van Tijn een Raspoetin. Je zou eens een lijstje moeten maken hoe het journaille hier over elkaar spreekt. Ik sta er gelukkig buiten. Dank u Luns.

Arendo moet, toen hij 25 was, sensationeel zijn geweest. Uitstraling plus geest. Hij spetterde vet op zijn shirt en kostuum, wat hem nogal irriteerde. Collega Broertjes streek over het begin van Arendo's buikje en ik begon me af te vragen of hij een closet queen is, maar wie geeft er iets om?

Over Pieter heb ik me wel voortdurend de vraag gesteld wat zijn ‘input’ in zijn leven geweest kan zijn. Ik vind hem niet een man van niveau.

Hij vertelde onlangs Marc van den Eerenbeemt in dienst te hebben genomen en hij wil hem het dossier Oltmans in handen geven.141

Broertjes protesteerde tegen mijn uitlating dat Kok ‘een binnenland premier’ was. ‘Je moet hem tijd gunnen. Hij gaat nu naar China.’ Ik dacht: zo zijn er ook binnenland hoofdredacteuren.

Arendo kwam mee naar huis en genoot kennelijk van mijn interview bij at5. Hij las mijn reportage in Story met Margriet heel zorgvuldig en vond het stukje in De Groene van René Zwaap, uitstekend.

Nelson Mandela heeft zijn bevel om met scherp te schieten op Zoeloe's tijdens een demonstratie bij Shell House, verdedigd

met de drogreden dat het een geval van ‘self defense’ was. Dat is gelogen, want het anc-hoofdkwartier werd niet door de Zoeloes bedreigd of aangevallen. De ware Mandela toont van tijd tot tijd zijn gezicht.

Vischjager is bij Kok geweest. Nu wordt door de rvd en Jaap van der Ploeg gezegd dat de premier die mijn pamflet van tafel veegde slechts heeft willen aangeven dat hij daar nu even geen tijd voor had. Maar het is niet waar zegt Vischjager, ‘ (...) want ik heb het heel goed gehoord. Natuurlijk liegen ze er nu over, ze begrijpen dat het een incident is geworden.’ Ik heb René Zwaap hierover even ingelicht..

Ileen Montijn schreef een pagina in nrc Handelsblad over Anaïs Nin als de uitvindster van het geluk.142 Een van haar twee echtgenoten is in haar beroemde dagboeken niet terug te vinden. Het zijn dus kletsverhalen. De volgende zin hoop ik dan ook dat nooit over mijn dagboek zal worden opgetekend: ‘Bovendien moet het voor de vele lezers van Nins dagboeken toch ook interessant zijn te vernemen hoe veel daarin is gelogen en weggelaten, en hoe je er letterlijk nooit van op aan kunt dat wat er in staat enige historische waarde heeft, terwijl er wel degelijk bestaande personen in voorkomen.’ Montijn: ‘In 1933 hield zij het op een gegeven moment met haar man, Henry Miller, de Franse schrijver Artaud, haar psychiater Allendy en Joaquìn Nin.143 Het “recept voor geluk” dat zij in haar dagboek noteerde was “meng het zaad van vier mannen op één dag”.’

Er kwamen brieven van Nellie Hazeu-Sloos en Penny Hedinah, voor mijn verjaardag.144

Peter belde ook al vanuit Johannesburg op om me geluk te wensen. Ik zou uren met hem hebben kunnen praten. Aart van der Want belde ook. Ik zei tegen beiden dat morgen 10 juni toch een beetje een trieste dag is. Van De Horst is er niemand meer. Zo ervaar ik dit ook echt. Na de dood van mam hebben verjaardagen (als feest) voor mij afgedaan. Zeventig jaar worden heeft ook iets beangstigends. Je galoppeert naar het onvermijdelijke einde. ‘Ach Willem,’ zei Peter, ‘je bent nog een nozem.’

De bvd gaat gewoon een belangrijk deel van de dossiers vernietigen. De schurken zullen alles vernietigen opdat ik nooit zal kunnen bewijzen dat wat ik heb gerapporteerd, waar is. Ik zal het meeste van wat ze op misdadige wijze en achterbaks te-

gen me hebben ondernomen, nooit weten, laat staan dat ik het ooit zal kunnen bewijzen.

10 juni 1995

Ik ben nu dus 70 jaar. Hoe is het mogelijk? Eduard belde me voor ik naar Centraal Station vertrok om naar het graf van mijn ouders in Bilthoven te gaan. Ik heb het Tweede pianoconcert van Rachmaninoff meegenomen om me tijdens de trip van de wereld af te kunnen sluiten. Ben in een melancholieke stemming.

Trein

Als er een God bestond, Zou ik hem vandaag een briefje schrijven: Lieve Heer, dank dat u me zeventig jaar veilig door dit tranendal, deze jungle vol gevaar en gemeenheid heeft gecoacht. Als ik mijn beschermengelen kende, of wist waar zij zich bevonden, zou ik ze vandaag een bloemetje hebben gezonden. Ik weet wel waar mijn ouders hun laatste rustplaats hebben, en zal hen twee rode rozen brengen.

13:00 uur, trein naar Amsterdam

Regen, regen en nog eens regen. Ik stond in tranen aan het graf. Nam twee dennenappels die van de bomen op het graf waren gevallen mee naar huis, zoals ik altijd doe. Ik wandelde van Den en Rust via de Beethovenlaan naar Den Dolder, kwam langs het huis van Casper van den Wall Bake, maar ik liep liever in de regen, en zette de traditie van mijn moeder voort, om Marie van Oostenbrugge (79), inwonende hulp tijdens de oorlog op De Horst, een plant te brengen voor haar aanstaande verjaardag. We hebben twee uur zitten praten. De dame die na ons De Horst bewoonde, heeft het nagelaten aan het echtpaar dat haar verzorgde. Deze verkocht ons ouderlijk huis aan een rijk geworden onroerend goed handelaar. Het dak ging eraf, de garage is weggehaald, een zwembad is aangelegd en ook nog een tennisbaan. Alle marmer is eruit en de houten lambrisering is verdwenen. De Horst was door de prominente architect De Basel gebouwd, maar er is maar weinig van zijn stijl overgebleven. Onze tuinman Bertus Cornelissen is overleden en zijn vrouw Herta is naar een bejaardenflat in Zeist verhuisd. De tuinmanswoning staat er nog wel.

Westerkade

Lord Owen, die met medebemiddelaar Cyrus Vance een vredesplan voor Bosnië opstelde, beschuldigt minister Hans van

den Broek ervan samen met Washington te hebben dwarsgelegen op ‘onzinnige gronden’. Owen noemde het een ‘absoluut schandelijke episode,’ en van ‘onwetendheid en onwerkelijk moralisme,’ sprekend over de rol van Van den Broek. ‘Nederland was het eu-land dat tegen ons plan tekeer ging’, zei hij. Hij stelt het voor of het verzet van Hans zelfs de regering Clinton zou hebben beïnvloed. Ik weet al heel lang dat Hans niet deugt.

Wim Wertheim belde. Hij wilde mijn pamflet voor de Volkskrant bespreken. Lukt nooit, ondanks de mooie praatjes van Pieter Broertjes. Kijk maar naar wat hij 8 juni nog meer schreef.145

Egbert Kunst vond het pleidooi tegen een staatsbezoek van Beatrix aan Suharto ‘verrassend’, maar liet hij erop volgen, ‘het is allemaal zo lang geleden.’ Wat heeft dat er in godsnaam mee te maken?

‘In 1971 is Juliana toch ook naar Suharto gegaan,’ liet hij er tot overmaat van ramp op volgen. Dat was al even rampzalig. Ik zeg wel dat een verjaardag een dag is als iedere andere, maar dat is het ook echt. Er gebeurde niets bijzonders.

11 juni 1995

Ik ben vannacht nog door de stromende regen naar Argos gegaan. Had een nummer met een klein, Indisch ventje. Het blijft toch trekken.

Ben aan het artikel voor hp/De Tijd over Bungkarno begonnen.

Ik heb Jurgens nog eens geschreven dat ik nu toch de akte van compromis gemaakt wil hebben, en verder heb ik hem gemeld wat Magriet heeft gezegd. en ook dat de Sociale Dienst 1.000 gulden heeft achtergehouden.

De Sri Lankese jongen van Van Reijen had me een brief gestuurd met een huwelijksdocument. De brief wilde ik niet openen. Maar hij belde vandaag en drong erop aan dat ik de enveloppe direct zou openen. Ik zei hem dat ik helemaal klaar was met Hugo van Reijen.

Van Reijen had ik aangeraden om zijn boekje bij Jan Mets te publiceren. De Sri Lankaan zei dat er 11.000 exemplaren van zijn verkocht!146 Zelf heb ik nooit meer iets van Mets gehoord nadat Hans Beynon de brief van Lubbers voor hem meenam.

Vischjager zit te zemelen dat als ik Suharto mag interviewen, ik dit voor de Daily Invisible moet doen. Weet hij iets wat ik nog niet weet? Ik ben op het ergste voorbereid voor mijn gesprek met Van der Voet aanstaande dinsdag.

De televisieserie Models, is behoorlijk opwindend. Wat een prachtige jongens, zo zie je ze alleen in de vs.

12 juni 1995

Piet Schaepman moet weer verhuizen, want er is beslag gelegd op zijn bezit. Hij grapt: ‘Reculer pour mieux sauter.’ Maar het is een schande wat de Staat - dankzij Max van der Stoel - met die man uithaalt.

Het Algemeen Dagblad meldde dat Beatrix meer allochtonen op Koninginnedag wil zien. Wat is dat nu weer voor een botte mededeling?

Eduard wees me erop dat Jan Marijnissen van de sp Kamervragen heeft gesteld over de reis van Beatrix naar Suharto. Dat is tenminste iets.

Een filmploeg van Polderfilm arriveerde en nam in mijn hok een gesprek van een uur op. De bedoeling is om het materiaal te gebruiken in geval Beatrix of Claus komen te overlijden.

Paul Levitton kwam om foto's te maken bij een artikel voor de Nieuwe Revu.

Toen ik thuis kwam van de fotosessie op straat, stond er een boodschap van de Indonesische ambassadeur op het antwoordapparaat. Belde terug en zei: ‘Ben ik ter dood veroordeeld?’ Hij moest lachten. Maar hij zei me dat Alatas hem gisteren had gebeld dat een interview met Suharto niet mogelijk was. ‘Wat heeft Van der Voet geadviseerd?’ vroeg ik hem. ‘Kom je over 30 jaar achter.’ Zijn andere boodschap was dat de brochure ontvangen was.

Julius Vischjager belde dat hij van Hans van der Voet van de rvd op zijn donder had gekregen voor het verspreiden van onware verhalen en dat hij met mij had gesproken. Dat ging er dus over dat Kok het pamflet niet in ontvangst had willen nemen, of sterker nog, van tafel had geveegd. Daily Invisible was één ding, maar De Groene was een stap te ver.

Toen Arjan Visser en ik vanavond telefonisch de tekst doornamen, werd ons gesprek meer dan eens verbroken. Dat is Nederland anno 1995. Het ging zeer soepel. Arjan zat achter zijn computer en we waren het snel eens over alle aanpassingen.

13 juni 1995

Trein naar Den Haag

Zal ik ooit juist kunnen becijferen wat het me een leven lang heeft gekost om alle oneerlijke manoeuvres van de Staat af te weren? Ben op weg naar Hans van der Voet. Ik ben benieuwd waar ik nu voor moet komen opdraven.

13:00 uur, trein naar Amsterdam

Heb anderhalf uur alleen met Van der Voet gesproken, in zijn werkkamer bij de rvd. ‘U hebt me in een moeilijke positie gebracht. Protocollair is het nu moeilijk u te accrediteren, na de brochure.’

‘Natuurlijk mag u schrijven wat u wilt. Ik heb uw brochure gelezen, maar daardoor wordt het problematisch u officieel in het gevolg van de koningin mee te laten reizen. U noemt Suharto een massamoordenaar.’

‘Wat hij gewoon is,’ viel ik in de rede. ‘Ik schreef die brochure voor mijn geweten, uit eerlijkheid en trouw aan mijn mening, Wat niet wil zeggen dat ik dit in een komende reportage voor Story zou schrijven. U kunt de koningin verzekeren dat ik op reis geen enkele poging zal doen om haar of Suharto onder ogen te komen. Ik zal geen pas in haar richting zetten.’ Ik zei dit schriftelijk te zullen bevestigen, maar dat hoefde niet.

‘Ik zou de koningin wel nog eens willen spreken als zij al is afgetreden en prinses is, misschien samen met Claus.’ Zij is nu 57 jaar rekende hij uit. ‘Kunt u zich Nederland zonder Oranje voorstellen,’ vroeg hij.

‘Heel goed. Het zou niet de eerste keer zijn. Het is uiteindelijk een kwestie van volwassenheid. Mitscherlich schreef al 30 jaar geleden dat tradities alleen zin hebben als ze getoetst worden aan nieuwe realiteiten.’

Hij keek verbaasd. Ik vertelde hem mijn grapje dat om de gouden koets te financieren, ze op het ene portier ‘Fly klm’ en het andere ‘Drink Heineken’ moesten zetten. Hij lachte er hartelijk om.

Hij hield zich van de domme toen ik meldde dat minister Alatas me via ambassadeur Kadarisman een boodschap had gezonden of hij kon helpen met een visum. Van der Voet zei dat als Djakarta mij een visum gaf, ik misschien toch mee kon. ‘Maar dan moet u niet stiekem Djakarta instrueren, dat u mij niet mee wilt hebben,’ zei ik. Van der Voet stak twee vingers (als gebaar voor ‘ik zweer’) in de lucht, dat zou hij niet doen. Maar ik las het gezicht dat hij erbij trok en concludeerde: volledig onbetrouwbaar.

Hij herhaalde dat Lubbers bij minister Bert de Vries (Sociale Zaken) vorig jaar als Brugman had gepraat om mij in de aow te krijgen, maar nu zit er Melkert. Bovendien wil Kok er volgens Van der Voet het liefste niets mee te maken hebben. Hij bood aan een actie van Jurgens en Wolffensperger dienaangaande bij Ad Melkert te willen steunen.

Er stond een gigantische kunstplant in zijn kamer en de stoel waar ik op zat was kapot. Op een grote tafel stond de vlag van Zuid-Afrika alleen, en op zijn bureau alle vlaggen van de eu. Ik droeg jeans en een trui en hij kon niet nalaten op te merken: ‘Wat ziet u er sportief uit.’ We namen zeer hartelijk afscheid.

Westerkade

Ik heb bij het poffertjeskraam op het Malieveld nog even met Mora Henskens gesproken. Eenmaal thuis heb ik direct Alatas gevraagd of hij een visum kon regelen voor de periode rond het bezoek van Beatrix. Ik heb hem verteld wat de bezwaren van Van der Voet waren, maar dat ik een kans maakte mee te kunnen als ik een visum kreeg van Indonesië.

Ook Van der Voet heb ik nog geschreven om ook zwart op wit te hebben dat ik me niet ga inmengen met de trip van Beatrix, maar dat ik graag de rondreis op de achtergrond meemaak.

Er lag een briefje van Sukmawati Sukarnoputri, die uiterst verbaasd was over mijn mogelijke trip naar Indonesië in de voetsporen van Beatrix.147

14 juni 1995

Vischjager stond op het antwoordapparaat. Later belde hij me nerveus op hoe het gegaan was bij Van der Voet. Ik hield me op de vlakte, maar zei wel dat zijn naam niet gevallen was in ons gesprek. ‘Ja,’ zei Vischjager, ‘maar hij had mij gezegd dat ik niet met jou om moest gaan.’ Ja, inderdaad, en daar had ik het nu wel over moeten hebben. Maar ik bewaar Vischjager voor het verhoor van Van der Voet.

Ik belde Peter. Hij vond mijn brief zo raak, dat hij hem in zijn paspoort zou bewaren. Ik heb geen idee meer wat ik geschreven heb. Edwin van Rooyen was bij hun ingetrokken, maar ging er de volgende dag al met een meisje vandoor. Peter zei dat die jongen nooit een goede journalist zou worden omdat hij bevooroordeeld te werk ging. Ik heb me in die zin ook al eens aan hem geërgerd.

Lubbers liet me weten waar de conferentie van wereldleiders

in San Francisco dit najaar wordt gehouden. Gorbatsjov heeft Lubbers uitgenodigd de conferentie bij te wonen. Ik ging meteen naar Jan Willem van Cruysen, die Evert Santegoeds belde. Hij ging akkoord dat ik er voor Story naartoe ga.

Ik ben flink opgeschoten met mijn artikel over Sukarno. Ik heb het concept gestuurd naar Gerard Driehuis en Wim Wertheim om commentaar te geven.

Ik heb Vermeer nog maar eens geschreven, want ik heb hem sinds 15 januari pas één keer gesproken. Het lijkt wel of alles stilstaat, dus ik heb erop aangedrongen snel een lijst met getuigen aan te leveren zodat er verhoren gepland kunnen worden.148

15 juni 1995

Ik heb Lubbers bedankt voor zijn briefje en de voorzet gegeven elkaar in San Francisco nog eens te spreken.149

Amerika probeert voor 12 miljard dollar uranium van Rusland te kopen om te gebruiken voor Amerikaanse atoominstallaties. Enerzijds zou de nationale veiligheid van de vs er beter op worden en anderzijds zou de Russische economie een belangrijke kapitaalinjectie krijgen. De plannen werden bekokstoofd door vicepresident Al Gore en premier Viktor Tsjernomyrdin, bepaald geen frisse figuur.

Relletje op het Witte Huis, typisch Amerikaans. Er werd een delegatie van 50 personen uit de gay community verwacht om homoproblemen met topambtenaren rond Clinton te bespreken. De veiligheidsbeambten van het Witte Huis kregen rubber handschoenen uitgereikt vanwege dit bezoek om zich tegen mogelijke hiv-infectie te beschermen.

Heel genoeglijk met Aart en Willemijn bij Metz en Co een afschuwelijk slechte salade gegeten. We kwamen weer tot contact. Prima. Moeten elkaar vaker zien. Aart (en ook Arendo) blijft me aanmoedigen mijn tijd vooral aan de Memoires te besteden en selectief te zijn met ander werk.

Auke Kok van hp/De Tijd belde, Gerard Driehuis was ziek. Hij wilde wat meer persoonlijke anekdotes in het verhaal hebben, maar hij vond het verder goed.

16 juni 1995

Het begrip staatsveiligheid is het alibi geweest (van Amerika geleerd) om land en volk te besodemieteren onder de gezegende leiding van Wim Kok en de staatssecretaris van Onderwijs,

Cultuur en Wetenschappen, Aad Nuis, ook zo'n notoir licht. nrc Handelsblad wijst erop hoe Lubbers in 1993, toen hij de Inlichtingen Dienst Buitenland ophief - op zichzelf een prima zaak - alleen het zogenaamd bronarchief liet bewaren en de rest vernietigd werd. Nu gaat Nuis, out of all people, ook de archieven van de bvd opruimen. En we staan er met z'n allen bij en kijken ernaar.

De terreur van de reclame op televisie is een absolute verschrikking. Niemand doet er wat aan. Ik draai alles meteen weg, maar wat gebeurt met de hoofden die dergelijke bombardementen van shit wel doelloos en willoos ondergaan?

Een andere idioterie op televisie is dat het O.J. Simpson-proces urenlang over de hele wereld via cnn te zien is. Hij had naar schatting tien miljoen dollar toen het proces inzake de moord op zijn vrouw begon, en naar een schatting van Time zal het proces meer dan de helft ervan opslokken. Het Amerikaanse rechtssysteem is volkomen uit het lood geslagen. Advocaten toucheren steeds exorbitantere bedragen.

17 juni 1995

In Londen is het fameuze Trooping of the Colour aan de gang om de koningin te eren. Die onzin schijnt sinds 1907 pas aan de gang te zijn. Ze zit eigenlijk voor aap in een klein rijtuigje, getrokken door twee paarden. Hoe ouder Elisabeth (69) wordt, hoe meer zij op queen Mary, haar grootmoeder, lijkt.

Een zeer oud dametje vroeg op de markt: ‘Mag ik u iets zeggen?’ Ze vertelde zeer te genieten van mijn televisieoptredens. Ik nam haar in me op, en vroeg me af wiens moeder ze zou zijn. Hoe zou het leven haar bedeeld hebben?

Er is een fikse rel ontstaan over het voornemen van Shell om het olieplatform Brent Spar in zee te dumpen. Helmut Kohl is erover in aanvaring gekomen met John Major, die toestemming heeft gegeven. Minister Jorritsma (Verkeer en Waterstaat) en minister Wijers (Economische Zaken) zijn al bij Shell geweest en gaan ook akkoord. Hoe is het godsterwereld mogelijk? Natuurlijk is het een aanfluiting voor ieders intelligentie om met een dergelijke dumping politiek akkoord te gaan.

Er kwam een lange brief van Peter. Na de eerste drie regels kreeg ik al tranen in mijn ogen en moest ik stoppen met lezen. Hij reflecteert veel op zijn leven en schrijft dat hij zich realiseert dat hij vaak lui is geweest, Hij probeert meer regelmaat aan te brengen en gaat weer naar de sportschool nu het water te koud is om te zwemmen. Hij schrijft zich voor te bereiden op zijn komst naar Nederland en verwacht een emotioneel

weerzien met zijn moeder en zus die hij vier jaar niet gezien heeft. Peter heeft dus drempelproblemen.

Time stuurde me een stom antwoord op mijn commentaar waarom zij met geen woord gerept hadden over Indonesië in hun artikel over de wereldwijde genocide.150 Er is teveel ellende om een complete lijst weer te geven, schreef Winston Hunter, maar ze hebben mijn brief onder de redactieleden rond laten gaan.

Ben naar Adonis en Argos gegaan voor de wekelijkse zuigbeurt. Het blijven zwijnenstallen, maar welke andere oplossing heb ik om de problemen van overschot op te lossen?

Ik was bijna in tranen toen ik weer thuis het langzame gedeelte van de symfonie van Dvorak draaide. Had Pip dit nog maar een keer kunnen horen. Maar hij is in stof veranderd, ons aller voorland, waar we nooit aan willen denken als we leven of in Argos rommelen op zaterdagavond.

18 juni 1995

Heb Jan Marijnissen bedankt voor de toezending van zijn vragen en het antwoord van Van Mierlo over de reis van Beatrix naar Indonesië.151

Marijnissen wordt met een kluitje in het riet gestuurd, want over ‘de voorbereidingen van staatsbezoeken worden geen mededelingen gedaan.’

Ik heb Pieter Broertjes de vragen van Marijnissen opgestuurd en het antwoord van Van Mierlo, met de vraag waarom De Telegraaf hier wel, en de Volkskrant er geen aandacht aan besteedde. Ik heb benadrukt dat ik mijn gevecht nooit ga winnen zonder steun in de invloedrijke pers, en prees Jos Slats dat hij dit begreep en daar zijn best voor heeft gedaan.

William Safire zegt in The New York Times dat de moslims in het voormalige Joegoslavië hebben besloten te knokken. De Serviërs hebben van hun kant laten weten artillerie te zullen inzetten als dat nodig is, wat tot een slachting van burgers zal leiden. Safire is zeer kritisch dat Clinton kennelijk geen confrontatie met Miloševič wil. Deze commentator vindt juist dat de vs de moslims, als slachtoffers, zouden moeten steunen tegen de agressie van de Serviërs. Hij zou daar gelijk in kunnen hebben, deze rechtse rakker.

Wertheim vindt dat er nieuwe dingen in mijn artikel voor hp/De Tijd staan, maar hij viel over wat details. Op de pasar malam in Utrecht lag mijn brochure gisteren zei hij.

Gerrit Jan Wolffensperger hield woord. We hadden een langdurig telefoongesprek, dat begon met de mededeling dat Erik Jurgens en hij ‘hartstikke gek’ werden van mijn niet-aflatende stroom memo's over mijn zaak. Ik vecht nu eenmaal tegen de Staat, dan gaat dat zo. Ik vroeg hem: ‘Kan je partijgenoot Hans van Mierlo niet eindelijk eens met de vuist op tafel slaan en zeggen, nu is het afgelopen?’

Hij antwoordde: ‘Dat heeft hij twee weken geleden gedaan.’ Zo, dat was nieuw.

Over het stopzetten van de uitkering door de Sociale Dienst toen ik naar het buitenland ging, zei hij extreme druk op wethouder Van der Aa te hebben uitgeoefend. ‘Ik kan dit niet steeds blijven doen. Zo zijn nu eenmaal de regels. Als je weggaat, houdt de uitkering op, dat zijn de regels en je moet opgeven wat je verdient.’

‘Als ik me aan die absurde regels van jullie politici zou houden, zou ik helemaal mijn werk niet meer kunnen doen. Ik ga straks met Lubbers naar San Francisco, come hell or high water.’

Nadat ik had gezegd dat advocaat Vermeer weer met P.L.G. van Velzen op Buitenlandse Zaken had gesproken om naar een bemiddeling toe te werken, antwoordde het Kamerlid: ‘Dat hebben wij ook gedaan, maar we komen er op Buitenlandse Zaken niet door.’

‘Het lijkt wel een cpsu-fort,’ riep ik.

Vermeer zou met advocaat Den Hertog van Pels Rijcken aan tafel moeten gaan zitten, dan komt er wellicht een bemiddeling onder leiding van oud-rechter Asscher van de grond. Daar geloof ik niets van. Den Hertog ligt dwars omdat Buitenlandse Zaken hem zegt dwars te liggen en Van Mierlo heeft niets te vertellen. Die minister heeft gewoon de macht niet om tegen Den Hertog te zeggen: regel die zaak.

Na het gesprek met Wolffensperger heb ik meteen Lubbers geschreven. Iedereen blijft maar naar elkaar wijzen en Kok heb ik ook tegen. Ik hoop dat Lubbers er bij Kok wel doorkomt. Ik heb ook Vermeer op de hoogte gesteld van mijn gesprek met Wolffensperger en hem gevraagd of hij misschien toch met Den Hertog kan gaan praten om te kijken of er een compromis in zit.

19 juni 1995

Ik heb mijn artikel over Sukarno af en heb het bij hp/De Tijd afgegeven. Ik ben benieuwd wat ze ervan zullen zeggen.

Ik hoorde Bolkestein zeggen dat Shell meer moet spenderen om het platform op land te laten demonteren, ook om de goe-


Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

plaatsen


datums