Memoires 1999-B

[p. 146]

Kaapstad

1 november 1999

De steward - hij liep te fluiten, wat me zeer stoorde - vroeg vanmorgen letterlijk: ‘Wat loopt u nu allemaal in die boeken aan te strepen? Dat is toch zonde?’ Zijn gezicht was dom en impertinent.

Ik heb Theo van Goghs relaas in de rubriek de Tien Geboden in Trouw, met zeer veel instemming, maar ook soms in schokkende verbazing gelezen.²⁰¹ Af en toe vind ik het zelfs op het gevaarlijke af, zoals wanneer hij zegt dat hij heeft leren inzien hoe belachelijk hij is.

201 Trouw, 30 oktober 1999.

Johannesburg - Kaapstad

Jammer dat ze geen schrijfpapier en enveloppen meer aan boord hebben, zoals vroeger. De purser zegt Ed goed te kennen dus ik zal hem vragen in Eds vakje een briefje te leggen om een fles ketjap mee te nemen.

13:30 uur, Kaapstad, Sea Point, terras Arthur's Seat Hotel

Vanaf het vliegveld nam ik een pendelbus richting Seapoint en stapte in de buurt van Ascot Manor Guest House, waar ik ook in 1998 was, uit. Ik betaalde tot vrijdag vooruit. Het is goddelijk weer.

De hardlopers - allemaal blank - rennen langs de kustlijn, de zee ruikt heerlijk. Hardlopen is in bij blanken: ze eten volop rotzooi en denken dan dat lopen helpt.

De Zuid-Afrikaanse regering denkt erover delen van Kruger National Park te privatiseren om er op die manier meer geld aan te kunnen verdienen.²⁰² Als dat gebeurt, zal dat het einde van het Park betekenen.

202 The Star, 1 november 1999.

Ascot Manor Guest House

De reis van zestien uur - misschien ook als gevolg van een slaappil - viel me zeer mee. Ik was er in een wip.

Ik belde bij aankomst broer Hendrik, maar hij was er niet. Het is goed dat ik op eigen kracht met de bus naar Sea Point ben

[p. 147]

gegaan. Heerlijk, de zeelucht, de zon en de zonsondergang.

Ik belde Peter en vroeg of hij zeep voor de badkamer mee wilde brengen. Hij zei dat hij erg uitkeek naar de reis. Ik stelde voor dat we tot zaterdag zouden blijven.

2 november 1999

Na een wandeling naar het nichtenpiertje (het was er druk, maar ik deed niets), sliep ik van 21:00 tot 06:30 uur en ik voel me als nieuw. Gisteravond bij het Italiaans restaurant vroeg ik of de muziek zachter mocht. Ze zetten het goddank helemaal uit. Zodra je op een terras gaat zitten, zetten ze de muziek aan, alsof ze je er een plezier mee doen. Zelfs nu, om 07:15 uur op het terras van Arthur's Seat Hotel, gebeurt hetzelfde.

Reizen zonder oordoppen is onmogelijk geworden. Tijdens de gehele vlucht heb ik ze nodig gehad. Nu kan ik in ieder geval de vogels horen.

President Thabo Mbeki heeft ene Vusi Mavimbela (44), die net als Mbeki zelf, in Moskou opgeleid is, als hoofd van de nationale inlichtingendienst nis aangesteld.²⁰³

Broer Hendrik zei dat hij me straks om 11:30 uur komt ophalen bij Arthur's Seat Hotel. Het belooft weer een prachtige dag te worden, ook door de komst van Peter en Hendrik, die natuurlijk de andere dichtstbijzijnde persoon van waarde en informatie in mijn leven is.

Nelson Mandela zegt dat er een lastercampagne tegen hem gevoerd wordt om de vredesonderhandelingen in het Midden-Oosten waar hij bij betrokken is te laten mislukken. Volgens een Zweedse krant zou hij een huis hebben gekocht voor Muammar Khadaffi en zou hij geld uit Libië hebben ontvangen voor de rechtszaak van Winnie Mandela, die terechtstond voor de ontvoering van Stompie Seipei. Mandela ontkent deze aantijgingen en zegt te weten wie erachter de lastercampagne zit, maar wil geen namen noemen.²⁰⁴ Ik ben er vrijwel zeker van dat de Mossad achter Mandela aanzit omdat hij in hun ogen te veel pro-Arabisch is.

203 Mail & Guardian, 29 oktober 1999.

204 Cape Times, 2 november 1999.

09:30 uur, terras Arthur's Seat Hotel

Ik krijg ineens een briefje toegestopt met een boodschap van Peter, dat hij morgen pas aankomt. Erg vreemd. Er is natuurlijk weer gelazer met die jongen, maar we zullen zien.

Gisteren probeerde ik tevergeefs Dhlamini in Ulundi te bereiken om te zien of er een ontmoeting met Buthelezi inzit deze

[p. 148]

trip. Vandaag lukte het wel. Gatsha is vandaag tot en met donderdag in Pretoria. Ik zei Dhlamini dat ik tot zondag in Kaapstad zou zijn.

‘Yes, but he might go overseas,’ zei Dhlamini.

‘Look Mr. Dhlamini, if he doesn't want to see me, fine.’ Daarop volgde een pieptoon. Hij had opgehangen.

Niels krijg ik ook niet te pakken, ook al heb ik zijn nieuwe nummer. Ik blijf het proberen.

Ik vraag me af wat er met Peter is gebeurd. Hij slaapt tot 16:00 uur, dus? Ik ben bang dat ik door moet zetten en hem moet bellen om hem een wake-up call te geven, maar dit keer een echte.

Ik moet weg van dit terrasje, want het verkeer dat langskomt zorgt voor ondraaglijke uitlaatgassen.

10:30 uur

Aan zee is de lucht tien keer beter. Nu stopt een vrachtwagen die de motor laat draaien dus ik moet me nogmaals verplaatsen. Jammer dat Peter vandaag nog niet komt. Ik ben bang dat hij gelazer heeft. Afschuwelijk. Hij is een gevangene in Hillbrow. Hoe kan hij er ooit uitkomen? ‘Wat gaat er in zijn bolletje om’ zou mam gezegd hebben.

Een zwarte vrouw op krukken zegt: ‘I have to see a doctor at three o'clock.’ Ik wuifde haar weg. Onmenselijk, ik weet het, maar er is op dit moment geen andere manier.

18:00 uur, Ascot Manor Guest House

Hendrik vertelde dat hoe ouder hij wordt, hoe meer afgezonderd hij leeft. Hij had er een hoop jonge huurders uitgegooid. De vrouw van boven - die bleef zeggen dat hij haar autobanden leeg liet lopen - werd vermoord met een hamer door drie jonge scholieren, die hem ook vaak bezochten. Twee politiemannen kwamen aan zijn deur en hij zei: ‘I pay you each 25.000 rand if you can prove I emptied the tires of her car. As I come to think of it, I pay you each 50.000.’ Hij heeft ze nooit meer gezien. De jongens zitten nog steeds in de gevangenis. Ze kwam een keer aan zijn deur en beschuldigde hem weer. Hij werd zo boos dat hij naar haar riep: ‘The next time I will kill you.’ Toen werd ze vermoord. Hij heeft zich er zo over opgewonden dat hij er hartproblemen aan over heeft gehouden. Een van de eerste dingen die hij me vertelde was dat het Cape Town Symphony Orchestra alleen steun van de overheid zou krijgen als er genoeg zwarte musici aangenomen zouden worden en ze zouden stoppen met het spelen van enkel blanke Eu-

[p. 149]

ropese muziek. ‘In other words, they want to make it a kaffir orchestra.’

Hij neemt aspirine tegen zijn evenwichtsproblemen, en zegt zich nog nooit helemaal te hebben laten nakijken. Hij zei dat kleine beroertes zijn kortetermijngeheugen hebben aangetast.

20:05 uur

Peter is om 16:00 uur naar Kaapstad vertrokken, zegt Edwin. Wat nu? De manager heeft Peter om laten roepen op het vliegveld, maar er is geen reactie gekomen. Wat nu? Zelfs Edwin snapte het niet. Ik hoop dat Peter in een taxi is gesprongen en deze kant op zal komen. Wat een rotboodschap. Het schoot door mijn hoofd dat hij misschien eerst naar een van zijn vrienden in Kaapstad is gegaan en dan morgen naar mij komt. Ik heb Edwin als het obstakel gezien, maar wie weet heeft Peter ons beiden voor de gek gehouden. Edwin is er zeker van dat Peter hem gebeld zou hebben in geval van nood.

01.00 uur, Ascot Manor Guest House

Peter was dus onderweg, maar hij was niet op het vliegveld. Ik wist niet wat ik moest doen en na een poos besloot ik op de gok de Main Weg, waar de bushaltes voor de pendelbus zijn, in te lopen. Terwijl ik de weg afliep richting Arthur's Sea Hotel, passeerde de pendelbus met daarin Peter, die hard op het raam klopte om mijn aandacht te trekken. Hij was er dus toch. Nadat hij uitgestapt was, gingen we naar de Italiaan. Hij was erg opgewonden en verre van het nerveuze wrak waar ik bang voor was. Eigenlijk was hij hetzelfde als in Tilburg. ‘Edwin is not my master,’ was een van zijn observaties. Ze willen in april en mei naar Nederland verhuizen. ‘We will have to put the cats to sleep,’ zei hij, wat ik een erg moedige beslissing vond. Toen ik hem vertelde dat ik dacht dat hij eerst naar een lokale hunk was gegaan, zei hij: ‘Dat komt later.’

We liepen langs het water en kwamen rond middernacht aan in Ascot Manor Guest House.

3 november 1999

Terras Arthur's Seat Hotel

Sea Point is bijna zoals het was in de goede oude tijd van de apartheid. Eigenlijk ongelooflijk.

Peter kwam al om 10:15 uur naar Arthur's Seat waar we koffie dronken. Hij las de krant en zette zijn horloge van Barend & Van Dorp goed. We gaan zo lunchen met broer Hendrik.

[p. 150]

18:45 uur, Ascot Manor Guest House

Broer Hendrik haalde ons op om 13:00 uur en trakteerde ons op een lunch op de binnenplaats van het Winchester Mansions Hotel. Het was ontzettend aangenaam en Hendrik vertelde het verhaal dat Theo hem in de Sahara was aangevlogen met een mes omdat hij dreigde de auto te verkopen. Dus Hendrik verkocht toen de auto voor 2.000 pond aan Theo - hij typte midden in Afrika het contract - binnen zes maanden te betalen. Uiteindelijk betaalde mijn vader het geld aan Hendrik om Theo te helpen.

Ook vertelde hij hoe hij zich eens naar Kaapstad had gehaast toen hij hoorde dat Theo Quirine terug naar Nederland wilde sturen. Hendrik hoopte dat te voorkomen door met haar te trouwen, maar Quirine was al twee dagen weg toen Hendrik in Kaapstad aankwam.

23:00 uur, Ascot Manor Guest House

Vanavond na een steak op de Main Road kwam ik tien Arnhemmers van middelbare leeftijd tegen die me bij naam kenden. Ik bracht een aangename, ontspannen avond in hun gezelschap door. Het weer blijft prachtig.

4 november 1999

Peter probeert om 10:00 uur op te staan, maar hij slaapt nog steeds onrustig. Hoe komt dat toch?

Ik ben zeer benieuwd of The Jakarta Post mijn drie artikelen zal plaatsen.

We namen een kaffer-taxi naar het centrum en liepen naar het kantoor van South African Airlines om onze vlucht naar Johannesburg te veranderen. Het kantoor was helemaal bevolkt met zwarten die op grond van de Black Economic Empowermentregelgeving waren aangenomen. Ik moest 400 rand betalen (300 aan saa, en 100 aan de zwarte saa-vertegenwoordiger) en dan zou ik onze vlucht nog zelf via de telefoon moeten wijzigen. Ik zei tegen de zwarten bij saa: ‘You people will destroy this country.’ We vertrokken en liepen naar Gardens Shopping Center waar het reisbureau waar broer Hendrik altijd heen gaat zit: allemaal blanken. We kregen meteen stickers voor de vlucht van zondag om 19:00 uur. Het was een lange wandeling, maar het scheelde 400 rand. We lunchten in het Shopping Center en namen een taxi naar huis. We blijven dus tot zondag. Ik liet de keuze voor de vertrekdatum opzettelijk aan Peter over, vanwege Edwin. ‘We zijn maar een keer in Kaapstad,’ zei hij. Hij is nu alleen wandelen op de boulevard.

[p. 151]

's Avonds gingen Peter en ik naar het Chinese restaurant Mr. Chan in de Regent Street, niet ver uit de buurt van Arthur's Sea Hotel. Ik verloor er mijn geduld omdat ze ons eten op rare kleine borden brachten en de rijst vergaten, en meer van die missers. Ik maakte er een scene en Peter waarschuwde: ‘Pas op je hoofd.’ Ik voelde inderdaad wel wat, maar ik probeerde het snel onder controle te krijgen. ‘Leer me een ezelsbruggetje wat te doen als ik mijn geduld verlies,’ vroeg ik Peter.

5 november 1999

Het is 07:00 uur en ik wil lezen. Ik zit alleen op het terras van Arthur's Seat, maar de jazz uit de boxen verstoort het allemaal. Ik vroeg opnieuw of het wat zachter kon, wat werkte, de receptie zette de muziek af.

Om half 9 moest ik alsnog vertrekken: de muziek werd weer aangezet, want er kwamen mensen. Als het klassieke muziek was geweest, was ik ongetwijfeld gebleven.

Vandaag lunchen we weer met broer Hendrik in Winchester Mansions Hotel. Edwin had lamsvlees gekocht voor ons voor vanavond, maar we blijven nog in Kaapstad, dus Peter had gezegd dat Edwin het zelf maar moest opeten. Als we in Hillbrow zijn, kopen we wel nieuw vlees.

Het was weer een aangenaam samenzijn van 12:30 tot 14:30 uur. Peter en Hendrik kunnen het prima vinden. Hendrik zei dat Peter ook een ongeduldige chauffeur was (nadat Peter dat van mij had gezegd) en dat Pip grove taal gebruikte - net als ik, zei Peter. Hendrik zei dat hij altijd geduldig en voorzichtig was omdat de wegen voor iedereen zijn. Toch, toen hij mij gisteren naar Arthur's Seat terugreed, was hij zeer ongeduldig op de weg, maar hij gebruikte geen scheldwoorden. Deed mijn vader dat wel? Hendrik stelde tijdens de lunch voor dat Edwin misschien les kon geven in Nederland. Daar had ik nooit aan gedacht.

Na de lunch heb ik met Peter over het strand gewandeld om bij te praten.

Ik zat anderhalf uur alleen bij de zee - las niet, maar dacht alleen, rook het water en genoot van de zon - en ontspande. Ik dacht aan mams woorden: ‘Dan had je nooit iets gezien of geweten.’

22:30 uur, Ascot Manor Guest House

Ik zei vanavond op het strand dat ik me realiseerde dat als ze in Tilburg komen wonen, ik Peter waarschijnlijk nooit meer zie - alleen op een reisje naar Bali. Hij zei dat niet aardig te vinden,

[p. 152]

maar vermeed het onderwerp en zei dat het moeilijk zou zijn zich daar aan te passen.

Ik heb toch momenten dat ik twijfel over Peter, zeer twijfel, hoe het verder moet met ons. We hebben een geweldige vakantie, dat is waar, maar in feite blijf ik het oneens met wat hij deed en doet met zijn leven.

Peter gaf me honderd gulden om te wisselen voor 300 rand. Hij moest telefoonkaarten kopen en had weer een telefoongesprek van twintig minuten met Edwin. Ik vind dat maar een ongezond geouwehoer. Na ons diner wilde hij naar het strand lopen en om 22:00 uur gingen we naar huis. Hij zei dat hij wilde slapen en als Carl (de gekleurde hunk van gisteravond) kwam voor een massage, zou hij er niet zijn. Maar de jongen wachtte en Peter zei dat hij koffie met hem ging drinken. Ik was geschokt. Hij had net gezegd niet weg te gaan en te gaan lezen en vroeg te gaan slapen. Nou ja, ik ga wat lezen.

Een Noorse miljonair is in Johannesburg vermist en waarschijlijk vermoord, slachtoffer van een 4-1-9 scam. Nigeriaanse criminelen proberen per fax rijke zakenlui in lucratieve deals te lokken, maar lieden die daar op ingaan worden gekidnapt voor losgeld of van hun geld beroofd en vermoord. Artikel 4-1-9 in het Wetboek van Strafrecht gaat over deze vorm van oplichting. De Noor is de vijfde buitenlandse zakenman die hiervan slachtoffer is in Zuid-Afrika.²⁰⁵

205 The Star, 5 november 1999.

6 november 1999

07:20 uur

Ik was teleurgesteld dat Peter nooit alles vertelt en niet eerlijk en open over dingen kan blijven. Mam zei al: ‘Hoe kun je zo van Peter houden als je nooit zeker kunt zijn dat je hem kunt geloven?’ Er is in ieder geval niets aan te veranderen. Toch denk ik dat ik er steeds beter in slaag Peter te accepteren zoals hij is.

12:00 uur, strand

Alles is altijd bijna perfect, zoals nu met Rachmaninoffs derde in de volle zonneschijn (zeelucht, golven) maar er zijn tranen, omdat ik nooit volmaakt kan genieten.

20:00 uur

Terwijl Peter op de tippelplaats aan zee was, dronk ik met Hendrik thee in het hotel. Erg aangenaam en misschien ook een afscheid.

[p. 153]

We gingen naar de Chinees Mr. Chan en tot onze grote verbazing kwamen ze aanrennen met grote borden om ons te verrassen. We kregen een absoluut heerlijke maaltijd.

Peter belt nu met Edwin en eerder belde hij Bokkie, Edwins tante, duidelijk op verzoek van Edwin. We hadden een zeer ontspannen diner. Ik hoop dat Peter een mooie hunk vind.

Het is onze laatste avond en ik vond het zeer aangenaam. Ik had vijf kaarten met vijf postzegels voor Peter gekocht, voor iedere dag een, maar hij beschreef ze niet. Hij zal nooit gedisciplineerd worden in dat soort zaken.

Ik wil morgen toch nog afscheid nemen van Hendrik. Peter kan wel uitslapen.

Koningin Elisabeth doneerde haar salaris voor een uur (niet eens een dag!) aan een stichting die zich inzet voor kinderen, waar ze beschermvrouw van is geworden. Buckingham Palace wilde geen uurloon van de koningin bekendmaken, maar naar verwachting zal zij ongeveer 40.000 rand schenken. En Blair doet hetzelfde, wat voor hem 500 rand (ongeveer 150 gulden) is.²⁰⁶

Peter is de hort op. Hij zei dat hij ergens op Main Road was. Hij had Edwin gezegd dat we in de kaffer-taxi naar Kaapstadcentrum waren gestapt, wat hij niet kon geloven. Het was Peters eerste keer.

Het was koud vanavond. Ik liet Peter een extra sweatshirt dragen. We zaten op het strand toen twee jongens zich aanboden, een uur voor 100 rand per persoon. Normaal gesproken zochten ze in clubs naar mannen.

Ik heb helemaal geen zin in Hillbrow, maar vooruit. Deze vijf dagen met Peter waren zeer, zeer nodig.

206 The Argus, 6 november 1999.

7 november 1999

07:15 uur

Lieve (erg lieve) brief van Peter.²⁰⁷ Zijn handschrift is kalm en in orde; geen drank en sigaretten meer voor hem, dat is duidelijk. Ik voel hetzelfde als hij over deze fantastische week. Hij nam mijn aarzeling weg om vaarwel te zeggen tegen Hendrik. Vandaag is het bewolkt en regent het. Geen probleem.

207 Zie bijlage 31.

09:00 uur

Ik schreef Kok en Paul en sloot het artikel bij over de ‘royale’ schenking van koningin Elisabeth aan het kindertehuis. Ik schreef ook naar Quirine dat Henk me verteld had dat hij -

[p. 154]

toen hij hoorde dat zij naar Nederland zou terugkeren - vanuit Rhodesië naar Kaapstad was gesneld om met haar te huwen, maar dat ze twee dagen voor zijn aankomst vertrokken was.

Het is bewolkt, maar het maakt niet uit. We genieten toch van de dag.

12:00 uur

Na het ontbijt bij de Italiaan ontdekten we dat het meisje in de kamer Peters koffer had ingepakt. Ik werd erg boos op Brad, de eigenaar van Ascot Manor Guest House, die zei dat we om tien uur hadden moeten uitchecken. Belachelijk.

Peter schreef eindelijk kaartjes aan Trees en Rens Broekhuis en de huisbaas in Tilburg.

Hendrik had geen zin in een lunch in het Winchester ‘want dan moet ik me voor zondag opdoffen’.

18:00 uur, Malan Airport

We hadden verder een geweldige dag met zelfs wat zon. We aten steak in het steakhouse. Zeer, zeer ontspannen. En Brads vriend Harold (in een oude Mercedes die niet achteruit kon rijden) reed ons voor 100 rand naar het vliegveld. Het tweede deel van deze reis zal deze eerste week nooit kunnen evenaren.

8 november 1999

Johannesburg, Sandton Holiday Inn

Edwin haalde ons op en we hebben tot 02:30 uur zitten praten, waarna ik uitgeput in slaap viel. Als altijd bleven zij op tot ongeveer 05:00 uur. Edwin dronk whisky, Peter wijn. Er is dus niets veranderd. Ik was boos en was alweer bijna vertrokken, maar ik zal proberen het bezoek te eindigen zoals gepland.

Edwin had gezegd dat hij van de Nederlandse ambassade wil weten wat zijn rechten in Nederland zouden zijn als partner van Peter. ‘Geen probleem,’ antwoordden ze, ‘we hebben alleen een brief nodig van Peters werkgever, als garantie dat je niet tot last van de Sociale Dienst komt.’ Dat was een slecht teken, maar ik ben bang dat Edwin weer fantastische verhalen ophoestte, zoals altijd. Ik vond het behoorlijk triest.

Ik stond om 08:00 uur op en knipte alle kranten, die ze voor mij hadden bewaard. Peter was zelfs al op, en ik zei hem dat ik naar Eduard zou gaan met Joa Calkoen, die me even later ophaalde. Joa liet me het nieuwe Montecasino-complex zien, en we praatten twee uur - of liever hij praatte - op het terras. Ik gaf hem Mijn vriendin Beatrix. Zijn visie op Mbeki is erg positief. Mbeki had de strijd overtuigend gewonnen en hij had het

[p. 155]

aantal ambtenaren al teruggebracht van twee miljoen naar 1,4 miljoen. Hij verwacht veel van de handel en verkoopt zijn halve bedrijf aan zwarten. Eerst kon je alleen van de zwarten direct onder de blanken op aan, nu is ook de tweede en derde laag betrouwbaar. Binnen tien jaar is het hele systeem in orde. Hij zegt ook regelmatig zonder problemen naar het centrum te gaan.

De ontmoeting met Joa was erg aangenaam. Hij heeft een dochter van vijftien en zoons van elf en zes. Hij zei dat zijn kind van elf kart: tot 130 kilometer per uur! Ik noemde het compleet idioot, maar beide ouders zijn het er zeer mee eens. Hoe meer ik denk over de relatie tussen Peter en Edwin, hoe meer ik ervan overtuigd ben dat het slecht is voor Peter. Edwin heeft een zeer ontwapenende lach, maar die is misleidend. Hij bekritiseerde Peter omdat hij niet naar een homobar met zeer luide muziek wilde, waar Edwin graag naartoe wilde gaan. Ik blijf na zo'n avond luisteren, overtuigd dat hij in verkeerde handen is. Edwin zette crunchies naast mijn bed, het huis zag er prima uit. Ze hadden alles voorbereid dus dat was allemaal zeer aangenaam, maar in de basis zeg ik nee. Net als mevrouw Buringh Boekhoudt zei over Bernhard. Maar ik kan het hem niet zeggen, ik moet ermee leren leven.

Eduard had een auto geregeld waarmee we naar het Sandton winkelcentrum reden, waar ik eerst een ventilator voor Peters kamer kocht. Ik was onder de indruk van de luxe en welvaart - net als in 1986 - in het winkelcentrum, zoals Joa voorspelde. We wilden bellen dat we eraan kwamen, maar de telefoon op Circle Court werkte niet meer. Toen we op Circle Court arriveerden, wachtte ons daar een prachtig gedekte tafel, compleet met een vaas rozen, dat hadden Peter en Edwin echt mooi gedaan.

Bij het diner was Edwin weer het meest aan het woord, al was hij daarbij - het moet gezegd worden - wel vermakelijk hoewel veel van wat hij vertelde verzonnen was. Peter had heerlijke soep gemaakt en we aten lasagne en dronken wijn.

Eduard was het ook opgevallen dat Peter nooit aan het woord komt. Edwin sprak een keer zestig minuten onafgebroken. ‘Ik keek op de klok,’ zei Ed later, toen we naar Sandton Holiday Inn reden, waar we overnachten.

9 november 1999

07:45 uur

Bij het ontbijt met koffie en toast, ben ik weer onder de indruk van de omgeving waarin ik me in Texas waan.

[p. 156]

Wahid en Shihab gaan een ronde maken door de landen van de Associatie van Zuidoost-Aziatisch Naties (asean). Naar verwachting zal Wahid de Indonesische plannen toelichten om het vertrouwen van investeerders terug te winnen en de recessie en corruptie een halt toe te roepen.²⁰⁸ Volgens de krant probeert Wahid de centrale rol binnen asean terug te krijgen voor Indonesië. Het ziet ernaar uit dat Wahid en Shihab een variatie op Primakov aan het uitwerken zijn en Japan ook links laten liggen als zijnde een marionet van Washington. Het is een zeer interessante ontwikkeling. Alatas was te betrokken bij de vs, maar hij kon niet anders.

Peter vond de titel ‘Alice in Polderland’ goed voor een boekje met de brieven van mejuffrouw Buringh Boekhoudt, maar hij vond dat het een ondertitel nodig heeft: ‘Confessions of a black sheep’.

208 International Herald Tribune, 6 november 1999.

13:45 uur

Ed en ik bezochten Ton en Ria Rebel. We zaten op hun terras, wat afgesloten was ‘want straks springen zes zwarten over de muur.’

Middernacht

Ik kan niet geloven wat er gebeurde. Eduard en ik gingen naar de Vernèdes en hadden een geweldige tijd. Ik grapte dat Vic de vlag wel uit kon hangen omdat ik er was, wat hij prompt ook echt deed. We aten zelfs samen bij de lokale Chinees. Op enig moment belde Peter mij bij Vic. Edwin had een mobiele telefoon voor hem gekocht en het was geweldig om met Peter te spreken. Ik zei hem dat Eduard en ik langs zouden komen om wat spullen op te halen en hij zei: druk op de knop van nummer 73 en dan kom ik naar beneden om de auto binnen te laten. Later zei Eduard dat Peter hem had gezegd: ‘I was ordered down.’

We kwamen daar laat aan, in een onweersbui. Alle kaarsen brandden weer. Edwin vertelde zijn gewoonlijke verhalen, maar Peter was anders. Ik voelde weer die vreemde agressiviteit in zijn gedrag. Ik sprak met Peter in de keuken. Hij zei dat Edwin mijn advies gisteravond ter harte had genomen om geen slapende honden wakker te maken en gewoon mee naar Nederland zou gaan zonder eerst voor informatie naar de ambassade te gaan. ‘Trust Willem's instincts,’ had Peter gezegd. Ik drong er bij Peter op aan de rekening van de ventilator goed