Memoires 2000-A

[p. 183]

New York

3 juni 2000

Trein naar New Haven

Gisteren heb ik wat spullen gekocht, een grote handdoek en een ski-jas in de uitverkoop; daarna heb ik nog wat rondgehangen in de stad. Ik sliep van 22:00 uur tot 05:15 uur, en nam om 06:40 uur de trein naar New Haven. De zitplaatsen in de treinen in dit land zijn net zo slecht als die in vliegtuigen.

Ik had me voorgenomen om ook naar Jonathan te gaan op deze trip, maar een retourtje naar Portland kost $ 461. Dat is bijna net zoveel als een retourtje Amsterdam. Daar begin ik niet aan dus vroeg ik Hashram om Jonathan te bellen. Ik zal hem zondag zelf bellen als ik bij Hashram ben. Nu ben ik op weg naar New Haven voor de reünie van Yale. Ik vrees dat Freddy, Tony en Erling er niet meer zijn. Gilles waarschijnlijk nog wel. En zou Lorna er nog zijn? In ieder geval vind ik niet dat ik vijftig jaar nadat ik Yale verliet, verstek kan laten gaan. De Archawski's, de Flints, ze schieten me allemaal weer te binnen.

Toen ik vanmorgen opstond, voelde ik me niet zo geweldig, maar nu voel ik me prima. Ik wil eerst naar Pierson College en dan wat dingen kopen in de Yale-winkel.

De horror, dit is een superboemeltje. Onderweg naar Yale denk ik veel aan mijn familie. Ze zijn Nederland ontvlucht om aan de bastards te ontsnappen, ik heb ze het hoofd geboden en was ze op het eind te slim af.

De laatste keer was ik hier met Eduard. Dat moet in 1981 of 1982 geweest zijn.²⁷⁸ We gingen toen met de auto.

278 Redactie: zie ook Memoires 1981-1982, 25 januari 1982.

10:30 uur, New Haven, Omni Hotel

Ik vond Pierson, liep er omheen, zag allemaal bekende plekjes en plukte een witte bloem voor Peter. Voor mam kan niet meer. Er is veel veranderd, maar de binnenhofjes, de oude binnenhofcampus en ook het park van Yale, de New Haven Green, zijn nog intact. In dat park werd ik voor het eerst gecruised in 1949, inclusief een blow job. En dat is nooit meer gestopt.

[p. 184]

Ik zag een grote tent met reünisten van 1950. Ben even binnen geweest, maar ging meteen weer weg. Veel van de ‘oudjes’ stonden duidelijk al met een been in het graf. Ik besloot te gaan onbijten in het restaurant op de 19de verdieping van het Omni Hotel, met uitzicht op Yale. Ik zat eerst bij een andere tent, maar daar stond de muziek veel te hard. Hier is er ook achtergrondmuziek, maar zacht. De ober loopt wel de hele tijd te zingen en te fluiten. Ongelooflijk.

12:00 uur, New Haven, station

Waarom zie je nooit Aziaten of Latino's op bankjes slapen? Alleen zwarten. Er was ook erg luide muziek in de trein - net als in de auto's. Ik kocht in de Yale-winkel een paar sweaters, twee stropdassen en drie kopjes voor Chinese thee, allemaal met het Pierson-logo erop.

New York

De treinreis was saai, maar ik had geen zin om te lezen. Ik heb ruim een uur geslapen, en nu wil ik naar The Village.²⁷⁹

Carla Del Ponte, hoofdaanklager voor oorlogsmisdaden van de vn, is de nieuwe marionet van de navo. Waar halen ze zulke mensen steeds vandaan? Zij heeft voor de Veiligheidsraad verklaard tevreden te zijn dat ondanks dat de navo wel wat fouten heeft gemaakt, er geen sprake is geweest van opzettelijke aanvallen op burgers of onrechtmatige militaire doelen. Zij ziet niet voldoende basis om verder onderzoek te doen naar de acties van de navo naar aanleiding van de aanklacht die namens Joegoslavië bij het oorlogstribunaal is ingediend.²⁸⁰ Het is een schande dat het onder de neus van hele volksstammen aan volksvertegenwoordigers kan gebeuren.

Ik nam een taxi naar The Village, ik passeerde Fifth Avenue nr. 30, waar de Van Ackers woonden die mijn sponsors waren voor Yale in 1948. Daarna dronk ik koffie op straat. Het was een typische, koele, New Yorkse zomeravond. Ik zag een zwarte nicht met een lijf zoals ik maar heel zelden gezien heb. Hij was met een meisje en kwam een groep andere flikkers tegen. Wat daar allemaal langskomt, is waarlijk gestoord. Maar waar trek je de grens van vrijheid? Opvallend was, als nooit tevoren, het aantal lesbo's. Ik liep The Bookshop²⁸¹ binnen en zag dat er nog meer hokjes waren afgebroken. Er blijft niets meer van over zo. Een jongen in The Bookshop zei dat hij

279 Redactie: Greenwich Village.

280 The New York Times, 2 juni 2000.

281 Redactie: The Oscar Wilde Memorial Bookshop.

[p. 185]

een hoer was. Hij vroeg tien dollar voor een blow job en vroeg of ik klaar wilde komen in zijn mond. ‘No,’ zei ik en liep weg. Ik kocht The New York Times en nam de bus terug. Waarom niet?

4 juni 2000

Ik sliep als een os, schoor me en liep naar het Hyatt Hotel. Ze hebben de hal nu gedecoreerd met kolossale, nagemaakte bloemstukken, meters hoog en in het midden een vaas met echte bloemen. Ik wilde ontbijten, maar de exuberantie stond me zo tegen dat ik alleen een croissant (of wat daar voor door moest gaan) met koffie nam, en ging lezen in de lobby. Ik denk dat ik nooit echt als een miljonair kan leven, want ik weet maar al te goed hoe het is om niets te hebben.

Er staat een licht briesje, ik schrijf een brief aan Peter in de zon. Mam had zo gelijk, als ik niet geboren was had ik deze prachtige dagen nooit beleefd.

Ik liet een bericht achter voor Bertie om elkaar te ontmoeten op 9 juni, de dag waarop we elkaar een halve eeuw geleden voor het eerst ontmoetten.

5 juni 2000

Lexington Avenue

Na de sauna ging ik naar mijn vriend architect Hashram Zainoeddhin en zijn vrouw Francis. Het was interessant. Francis walgde enorm van de vn die totaal wordt beheerst door de vs. Het in 1993 opgerichte Situation Center, dat bedoeld was om toezicht te houden op de vredesmissies van de vn, werd overspoeld met Amerikaans, Brits en Australisch personeel, en Francis zei: ‘You should see it with all the maps and computers, it is a us spycenter right in the heart of the un.’ Dus zag ze het als een van haar belangrijkste prestaties dat dit feit in de Algemene Vergadering ter sprake was gekomen en dat het centrum werd opgeheven. ‘But lately, Kofi Annan talks again about it, to resurrect the Situation Center, because we (vn) have lack of strategic expertise.’ Ze zei ook: ‘Each time the us steps outside the charter and the rules, it is only Cuba that immediately raises hell. Thank God for the Cubans.’ Ik vroeg of ze daarover had gesproken, wat ze bevestigde in vertrouwen te hebben gedaan. Ze gaat mei volgend jaar met pensioen. Waarom lees je dit soort verhalen nooit in de verslagen van Nederlandse journalisten?

Verbazingwekkend was dat Francis een compleet verkeerd idee had van wat Wise en Ross the invisible government noemden in

[p. 186]

hun gelijknamige boek.²⁸² Ik zei haar dat boek te lezen, maar ze vertelde het boek al te hebben. Toch had ze geen weet van de negen inlichtingendiensten die Wise en Ross in hun boek noemden.

Francis zei ook dat iedereen terugverlangde naar de dagen van de Koude Oorlog. Ze maakte Washington belachelijk dat uiteindelijk altijd ondervond dat de rest van de wereld zich verenigde tegen de vs en alleen stond. Overigens een erg gevaarlijke situatie.

Ik heb een draagbare cd-speler van Sony gekocht. Als die goed bevalt, koop ik er ook een voor Peter.

Robert Bork, voormalig federaal rechter, protesteert tegen het terug laten keren van Elián naar Cuba.²⁸³ Hij beschrijft Cuba als een ‘hell hole’ en een ‘brutal state’ - en stelt Cuba gelijk aan de regimes van Hitler en Stalin. Het is een schokkend stuk en ik snap niet dat een krant als The Wall Street Journal dit soort troep afdrukt.

Ik luister naar Rachmaninoff op cd, uitgevoerd door Volodja Feltsman, Yevgeny Kissin en die goeie ouwe Horowitz.

84% van de Amerikanen is ervan overtuigd dat Irak een nucleair gevaar vormt voor de vs. Kan je nagaan hoe de media werken! Bush jr. heeft de uitstraling van een arrogante verwende blaag zonder hersens, alleen maar branie en macho, maar niets om dat te rechtvaardigen.

De pijn in mijn mond is over.

282 David Wise, Thomas B. Ross, The Invisible Government, New York, Random House, 1964.

283 The Wall Street Journal, 5 juni 2000.

6 juni 2000

Ik schrijf Jonathan en vraag me af hoe botkanker zich ontwikkelt, hoe krijg je dat? Wat is er gebeurd met de jongen die ik veertig jaar geleden ontmoette in een bus?

Deze dag gaat verloren, want er wordt voor de hele dag regen voorspeld. Ik vind het geen probleem omdat ik toch veel te lezen heb.

Heerlijk, ik heb drie nieuwe brillen laten maken. Ja, dat is het voordeel van miljonair zijn. Nu visitekaartjes, 500. Of waarom niet 1000.

Het omslagverhaal van Time over het geheugen is fascinerend.²⁸⁴ Zullen we de complexiteit van het brein ooit begrijpen? En hoe is die complexiteit ontstaan, simpelweg door evolutie of is die zo ontworpen?

284 Time, 12 juni 2000.

[p. 187]

Krauthammer legt Bush' idee van arms control uit.²⁸⁵ Ik kan die vent niet uitstaan, maar het is interessant. Ondanks dat het Warschaupact niet meer bestaat, is de Amerikaanse en Russische wapenproductie nog steeds geregeld volgens de verdragen die indertijd tussen de Sovjet Unie en de vs gesloten zijn. Ondanks dat de opvolger, Rusland, geen supermacht, noch een vijand meer is, richt het defensiebeleid zich op de wensen van Rusland, als indertijd bij de ontwapeningsonderhandelingen met de Sovjet Unie terwijl er inmiddels ander onheil in het verschiet ligt.

Toch is dat precies wat Clinton doet: het beleid afstemmen op Rusland. Bush jr. wil daar een eind aan maken. Hij wil de wapenverdragen helemaal laten vallen. Waarom zouden we op de Russen moeten wachten als wij ons nucleair arsenaal willen inkrimpen? Als de Russen zich in armoede willen storten om te blijven investeren in wapens die ze nooit zullen gaan gebruiken, laat ze hun gang maar gaan, redeneert Bush. En waarom zouden we de Russen toestemming moeten vragen om een verdedigingsschild te bouwen? Bush wil investeren in wat Amerika belangrijk vindt, zonder daarbij belemmerd te worden door wapenakkoorden met Rusland.

Ik luister naar de derde symfonie gespeeld door Kissin. Hij speelt super. Vergeleken met Kissin is Wibi Soerjadi nergens. De volheid van Kissins toetsbord is verbazingwekkend. Maar Rachmaninoff was ook uniek in de volheid van tonen. Zo hoor je Rachmaninoff absoluut nooit.

Ik belde Karina om een afspraak te maken, maar ik kreeg Gaddo aan de lijn. Het irriteerde me, toch zal ik me onthouden van commentaar of advies.

Ik heb nog eens tien cd's gekocht, prachtig. Een Nederlands meisje bij de ymca - het was haar tweede dag van een vijf maanden durende stage - had gelezen dat ik miljonair ben.

Ik nam een koffie verkeerd bij Barnes & Noble: $ 2,85, plus belasting $ 3,09. Ik voel me constant genaaid in dit kapitalistische paradijs.

Ik lunchte met Karina op haar vaders verjaardag. Ze had Gaddo naar een vergadering gestuurd, zo konden we een uur lang alleen zijn. Ze zegt dat ze genoeg heeft van Gaddo, en vertelde zich gevangen te voelen, maar toen hij terugkwam, was ze meteen aanhankelijk jegens hem, en gaf ze hem haar arm. Die vent is echt een rijke proleet, die nu probeert 300 miljoen dollar bijeen te scharrelen.

285 Time, 12 juni 2000.

[p. 188]

Dewi is schatrijk geworden door haar televisiewerk. Ze laat nu een film maken over haar leven, waarin ze Karina centraal wil stellen om te laten zien wat een goede moeder Dewi is. Karina gaf me een brochure van haar Kartika Soekarno Foundation, en een mooie foto. Ze voelde zich erg verlaten en alleen, en begrijpt de familie Sukarno niet.

Ze blijft het gevoel hebben dat ze niemand heeft, bovendien is de Sukarno-familie al niet erg hecht. Megawati keurde trouwens haar omgang met Gaddo af.

Sukmawati ligt in het ziekenhuis. Kartika had haar bloemen gestuurd.

7 juni 2000

Het is koud, maar verder is het prima weer. Ik ging met de bus naar 14th street waar ik voor 8 dollar mijn haar liet knippen. Nu ben ik eindelijk op weg naar Halim.

21.30 uur, The Village

Ik was de hele dag bij Eduardus Halim en zijn vrouw Judy Wang en hun twee geweldige zoons. Eduardus heeft twee weken geleden de derde symfonie van Rachmaninoff gespeeld met het orkest van Baltimore. Hij speelt, maar Judy heeft ook een fulltime baan. Ze willen in Jersey gaan wonen zodat de kinderen in een betere omgeving opgroeien.

The New York Times heeft Wibi Soerjadi nooit gerecenseerd omdat ze geen concerten recenseren waarbij de artiest betaalt om te mogen spelen. Wibi is helaas van de klasse André Rieu. Achterin The Bookshop trof ik een uitstekende cock sucker, wild als een beest, aan, die steeds zei: ‘Come in my mouth.’ Er was ook nog een Filippijn met een snor, die dezelfde boodschap had, maar daar ging ik niet verder op in.

Eigenlijk zijn tien dagen om voordat je het weet. Ik zie ertegen op om Bertie terug te zien, maar Moeke zou gewild hebben dat ik zou gaan.

Ik schreef Aart. Het is de hemel op aarde om de mogelijkheid te hebben een taxi te nemen en niet op de kleintjes te hoeven letten. Ik geniet van elke minuut en heb zelfs een nieuw horloge gekocht.

Het is een typische koele zomeravond, zoals ik ze het liefste heb.

[p. 189]

8 juni 2000

Een zeventien jaar oude moeder heeft haar zestien maanden oude baby in de Passaic-rivier gegooid vanaf een voetbrug.²⁸⁶ Ze was met familie naar een street carnival geweest, maar was radeloos van het feit dat ze geen oppas had kunnen vinden en met alle geweld naar haar nieuwe vriendje wilde, die ze na haar daad heeft bezocht. De zaak kwam aan het rollen toen ze 's maandags psychiatrische hulp zocht, en daar over haar daad vertelde. De politie heeft gisteren het lijkje gevonden.

De tijd vliegt. Ik drink mijn koffie, lees kranten, en luister naar de Préludes van Debussy op mijn discman. Het is prachtig weer. Vandaag ga ik naar de Fordham Universiteit om Lloyd deMause te eren, de doorzetter. Ik schreef Wim Kok dat ik vandaag naar de conventie voor psychohistorici ga en benadrukte dat men in Nederland daar ook eens wat aandacht aan moest besteden. Ik wreef erin dat nu ook Amnesty International van oordeel was dat de navo op de Balkan op grote schaal oorlogsmisdaden heeft begaan, en daar hebben wij als Pavlovhondjes aan meegedaan.

Ik arriveerde om 08:45 uur bij de Fordham Universiteit en Lloyd deMause, erg bleek nu, was er, druk aan het ouwehoeren zoals altijd, maar nu stak hij een chaotisch verhaal af, een allegaartje van plattitudes dat erop neer kwam dat Monica Lewinsky op Clintons moeder leek toen ze jong was, en daarom zo bij Bill in de smaak viel. Ik weet dat deMause nog steeds op het juiste spoor zit, maar op de een of andere manier geeft hij tegenwoordig verwarrende signalen af. Verschillende mensen wilden alleen in zijn tijdschrift schrijven onder een pseudoniem. Er was geen enkele journalist aanwezig. Van de drie geplande workshops om 09:00 uur begon er maar één, de andere twee die een workshop zouden geven, kwamen niet opdagen. Misschien waren er in totaal dertig mensen. Ik besloot er meteen weer vandoor te gaan. Sorry voor Lloyd, maar echt, het had zo belangrijk kunnen zijn, moeten zijn. Maar niemand is geïnteresseerd. Ik heb er spijt van dat ik Kok op hoge poten over psychohistorie heb geschreven.

Ik liep een eind in de richting van Greenwich Village, en heb onderweg nog tien cd's gekocht om vervolgens de bus te nemen naar Broadway.

286 The New York Times, 8 juni 2000.

[p. 190]

14:45 uur, 5th Avenue

Ik houd niet echt meer van New York. Er zijn teveel mensen, die bovendien allemaal haast hebben om God weet waarheen te gaan om God weet wat te doen. Ik liep van 68 West Broadway terug Lower Manhattan in. Het ongeduld van de mensen, het driftige getoeter, de toevloed van schepsels van overal, met verschillende waarden en ‘oplossingen’ voor hun onmiddellijke wensen en problemen maken New York, voor ons, die betere tijden hebben gekend, onleefbaar.

Ik weet niet wat ik voor Peter zal kopen. Ik moet hem hier toch echt mee naartoe nemen. Hem een ticket en geld geven om zelf te gaan zal hij niet leuk vinden.

Morgen een halve eeuw geleden ontmoette ik Bertie Hilverdink in de steeg tegenover het Algemeen Handelsblad. Hij kwam slapen op de Laraissestraat. Het was mijn eerste kennismaking met een andere solution, een andere relatie dan de heteroseksuele.

Wonderbaarlijk dat ik weer langere afstanden kan lopen, maar echt fit ben ik nog steeds niet.

Er is hier altijd wel iemand aan het boren, timmeren of loodgieterswerk aan het verrichten; New York is onleefbaar.

21:45 uur

Ik was van 19:00 tot 20:30 uur bij Bertie. Hij verwelkomde me met: ‘Heb je al een cheque uitgeschreven?’ Later preciseerde hij, 50.000 dollar. Zijn broers Ren en Peter hadden hem geïnformeerd over de 8 miljoen. Daarna vertelde hij over zijn huidige werkzaamheden: internet make-overs voor 300 dollar. Dat is uniek. Het loopt slecht, maar het loopt. We bestelden eten, wat ik betaalde. Maar toen ik hem eraan herinnerde dat we elkaar vijftig jaar geleden hebben ontmoet, zei hij dat ik een bloemetje had kunnen meebrengen. Hoe dan ook, normaal gesproken gaat hij om 19:30 uur naar bed en staat om 04:00 uur op.

9 juni 2000

09.00 uur, Hyatt hotel

Twee Cubaanse artsen die in Harare aan het werk waren in het kader van Castro's ‘artsenoverschot’ hebben aangegeven asiel in Canada te willen aanvragen. Toen zij dat deden op de ambassade van Canada, werden ze doorgestuurd naar de mensenrechtencommissie van de vn in Harara, maar voor zij daar arriveerden, werden zij opgepakt door de Zimbabwaanse politie. Via een medewerker van Air France op het vliegveld van Jo-

[p. 191]

hannesburg, waar de twee moesten wachten op hun vlucht terug naar Cuba, wisten zij hun verhaal naar buiten te brengen.²⁸⁷ Natuurlijk dook The Wall Street Journal direct op dit verhaal, maar het is maar een van de verschillende verhalen van mensen die niet in Cuba willen blijven. Waarom accepteert Castro niet gewoon, zonder allerlei oproer van de politie, dat sommige Cubanen willen vertrekken?

287 The Wall Street Journal, 9 juni 2000.

16:00 uur

Ik lunchte met Eduard bij Howard Johnson's op Broadway. Ik at een salade, maar het was er allemaal schandalig slecht. Een absoluut schandaal. Eduard zegt dat de kosten voor zijn huis in Frankrijk de pan uit rijzen. Ik denk dat ik hem zo snel mogelijk 15.000 gulden geef.

10 juni 2000

Ik had nachtmerries vannacht. Eén ging over Djakarta, in de andere gooide ik een flesje cola in een rivier en blijkbaar raakte ik een meisje bij haar oor, want er was wat huid weg. Ik voelde een gewetensconflict over de vraag of ik stilletjes moest verdwijnen of mijn verantwoordelijkheid nemen? Uiteindelijk ging ik naar de moeder van het meisje en zei dat ik het flesje had gegooid. Misschien kan Peter eens uitleggen wat die dromen betekenen.

So far so good, ik ben nu dus 75 jaar. Ik loop al de hele morgen over straat en pas op Grand Central kwam het bij me op dat het mijn verjaardag was. Ik dacht eraan een kaarsje te branden in St. Patricks. Telt de gedachte al of moet je er werkelijk naartoe en het doen?

Veel boeken die ik graag wilde hebben, zijn niet meer te verkrijgen. Ik heb toch nog wat gekocht van Broder, Bundy's en Friedman en The Secret War against Hanoi, van Richard H. Shultz.²⁸⁸

Ik had een heerlijke relaxte, zonnige zaterdagochtend.

288 Richard H. Shultz, The Secret War Against Hanoi: Kennedy's and Johnson's Use of Spies, Saboteurs and Covert Warriors in North Vietnam, Harper Collins, New York, 1999.

Metro

Wat een zegen om vrij te zijn van nu af aan, beginnend met mijn 75ste verjaardag. Ik heb 27.375 dagen geleefd vandaag. Wonderbaarlijk. Heb om 14:00 uur toch maar twee kaarsen gebrand in St. Joseph's in The Village, voor mam, Pip en mezelf.

[p. 192]

18:10 uur

Om aan de hitte te ontsnappen ben ik naar Up at the Villa gegaan, een film gebaseerd op een roman van Somerset Maugham. Ik vind het mooi gedaan, vol met levenswijsheden. Zulke films worden niet meer gemaakt. Mensen worden met de dag onnozeler.

11 juni 2000

Ik lees als een razende roeland The Secret War Against Hanoi. Toen ik bladzijde 69 bereikte en las over het gebruik van vergiftigde rijst, moest ik een tijdje stoppen met lezen. Tegelijk raakte ik geïnspireerd te werken. Ik kan niet wachten om aan mijn nieuwe bureau te zitten en te schrijven.

Michael R. Gordon schrijft over Poetins inspanningen om de Europese landen en bondgenoten van de vs te overtuigen dat zij beter af zijn met goede betrekkingen met Rusland, dan met de Amerikaanse plannen voor een raketschild.²⁸⁹ Zijn artikel drijft me ertoe nogmaals een brief aan Wim Kok te zenden. We moeten het beleid 180° draaien en onder de Russische nucleaire paraplu gaan zitten. We liggen tenslotte dichter bij Rusland dan bij de vs. De wereld van 2000 is anders dan die van 1945, toen we de Amerikanen nodig hadden om ons van Hitler te bevrijden, overigens nadat de Russen hem al danig hadden uitgeput bij Stalingrad. De Amerikanen praten over oorlog en bommen gooien alsof het niets is, omdat ze niet weten wat het is om oorlog te hebben in je eigen land. Nu wordt met een ruimteoorlog gedreigd in de wetenschap dat Rusland daar economisch gezien niet aan mee kan doen. Ze herhalen de truc van Reagan. Nu is Poetin dus op zoek naar medestanders voor een niet-Amerikaanse benadering. Ik denk dat Kok zich hard moet maken dat er naar het verhaal van Poetin geluisterd wordt, want misschien heeft hij interessante ideeën.

Er is een hittegolf gaande dus ik blijf vandaag vooral binnen. Liszt is zo vaak mooi om naar te luisteren. Het geluid van een cd klinkt inderdaad sensationeel. Ik ga voor Peter ook een discman kopen.

Nog drie nachtjes. De dagen zijn omgevlogen - er is zoveel te doen.

289 The New York Times, 10 juni 2000.

16:30 uur

Ik liep The Bookshop binnen en had meteen een vrij lekkere latino aan de haak die geneukt wilde worden. Uiteindelijk gaf hij me een wilde blow job. Het was nodig ook.

[p. 193]

Het was de gay street fair van The Village vandaag. Een soort van braderie met een parade van homo's. Maar het is een en al spierballen rollen zonder hersens daar.

18:40 uur

Het boek van Shultz is niet te geloven. Ze reageerden als kleine kinderen op de vrijheidsstrijd van de Vietnamezen. De Amerikanen begrepen de fundamentele motivatie van een land dat zichzelf wil bevrijden van imperialisten wel, maar om te voorkomen dat de Vietnamezen aan de kant van de Russen zouden komen te staan, probeerden de Amerikanen hun eigen normen en waarden met geweld aan hen op te leggen. Gestoord.

Er komt onweer aan met veel regen.

12 juni 2000

Ook Bruce G. Blair schrijft over het oorlogsdenken in Washington.²⁹⁰ Zowel president Clinton als presidentskandidaat voor de Republikeinen George W. Bush willen dat het Pentagon het aantal nucleaire wapens terugdringt. Toch gebeurt dit niet, maar volgens Blair komt dit door verouderde strategische plannen die voorschrijven welke doelen in de wereld binnen hoeveel tijd moeten kunnen worden uitgeschakeld. In tegenstelling tot wat je na de verdragen tussen Rusland en de vs zou verwachten, is deze lijst alleen maar langer geworden. Lord Chalfont zei al eens dat wanneer je maar wapens blijft maken, ze vroeg of laat gebruikt zullen worden. Het is zo gevaarlijk.

Ik schreef Thayeb Sabil van The Jakarta Post met de vraag mij eens uit te leggen waarom ik de enige ben die vindt dat Suharto terecht moet staan voor massamoord.

Kissin speelt de derde symfonie van Rachmaninoff echt heel anders. Geboren in 1971, toen ik in Moskou ging werken met Aurelio Peccei. Hij neemt wel erg langzame tempi. Ik heb ook Rachmaninoffs eigen opname. We zullen zien.

Ik realiseer me dat Lyndon B. Johnson de operaties tegen Laos en Cambodja is begonnen. Eigenlijk keek ik in die tijd op tegen een hele groep well intentioned oorlogsmisdadigers: Rostow, Komer, Forrestal, allemaal.

290 The New York Times, 12 juni 2000.

Hyatt

Ik trakteerde mezelf voor één keer tijdens deze trip op een miljonairslunch. Erg fijn. Maar het eten bij de Delis is ook goed. De ober, een jonge, blonde jongen, nu 41, herkende me van

[p. 194]

twintig jaar geleden, toen ik in de Alerdinck-dagen hier wel eens kwam met Lurvink. Ik nam zelfs een glas wijn, het tweede in twaalf dagen. Maar zestig dollar voor een lunch is teveel en totaal niet nodig.

Gisteren was het bijna 38°C, vandaag moest ik een warme jas aan en vanavond regent het pijpenstelen. Ik had op mooier weer gehoopt. Hyatt was prima, voor een keer.

Time bericht over nanobots. Wat zou Philip Handler hier over gezegd hebben? Ik ben een inheemse primitieveling die opgroeit in de twintigste eeuw.

Er is weer een nieuw rapport verschenen over de opwarming van de aarde en Clinton zei: ‘We need a change of climate in Congress.’ Hij treedt bijna af dus nu kan hij de waarheid zeggen.

13 juni 2000

Ik zie veel diep verontruste gezichten in New York, nog los van de gebruikelijke gekken. In de Club realiseerde ik me dat Yanks zich eigenlijk geen raad weten met hun pik. Hoe kan het dan toch dat ze de beste cock suckers in de wereld zijn geworden? In de pornofilms behandelen die jonge jongens een pik als een lolly. Wat zou Freud ervan hebben gezegd als hij alles nog vijftig jaar langer had kunnen bestuderen?

De brief naar Kok gaat op de post. Juist op tijd bedacht ik me dat ik de brief nog niet had gekopieerd. Ik maakte hem open, maakte een kopie en deed hem bij The Bookshop in een nieuwe enveloppe.

Ik schreef Arbatov dat ik teleurgesteld was in hem dat hij me niet had laten weten dat hij in Amsterdam was. Hij had immers zijn bekendheid in Nederland aan mij te danken. Hij is blijkbaar vergiftigd door dezelfde Amerikaanse ‘waarden’ waar hij vroeger voor vreesde.²⁹¹

291 Brief d.d. 12 juni 2000.

Middag

Mijn koopwoede is voorbij. Ik heb alles wat ik wilde, ook voor Peter, en heb nog $1.800 over. Twee polo's voor Peter, een rode en een groene, en drie shirts voor mezelf. Het werd hoog tijd. Ik had voor mezelf geen kleren meer gekocht sinds Amerbos.

Ik ben klaar om naar huis te gaan en het hoofd te bieden aan de gebruikelijke geluiden daar. Twaalf dagen New York is eigenlijk twee te lang. Ik was liever eerder teruggegaan, ook om-

[p. 195]

dat het weer niet zo best was. Ik heb bijna niets in mijn dagboek geschreven, maar wel veel gelezen, zoals meestal als ik in de vs ben. Eén vraag blijft staan: ga ik per 1 juli aanstaande een abonnement op The New York Times nemen?

In de bus

De ver-Hillbrowisering van New York is in volle gang. Net als in Zuid-Afrika gooien ze gewoon alles op straat. Wij werden anders geprogrammeerd, nu denk ik God zij dank.

The Village

Barnes & Noble heeft in de etalage vijf nieuwe boeken over Tom Cruise. Een paar jaar geleden heb ik er een gekocht, net als een over Diana. Niemand heeft het nog over haar.

Tijdens mijn avondwandeling kwam ik langs Bagel, waar ik met Richard ooit at. Ook langs Bedford Street, waar Frieda woonde in 1957, toen we gingen ‘trouwen’.

Het leek even te gaan regenen, maar het bleef droog. Sommige mensen, die laat uit hun werk komen, lijken verdoofd. Voor de ramen van de sportscholen staan ze op de band te draven. Amerikanen leven en gaan er gedachteloos vrolijk vanuit dat ze voor altijd het rijkste land ter wereld zullen blijven. De taxi's in New York zijn net zo oncomfortabel als de vliegtuigen. Dat merk ik nu vooral door het probleem met mijn been.

14 juni 2000

Het weer blijft slecht, maar ik heb het liever koel dan de hitte van afgelopen zondag. Ik heb alles ingepakt voor de terugreis. De twee bijna lege tassen waar ik mee aankwam, zijn nu loodzwaar. Ik heb een volle tas voor Peter.

Bruce Springsteen heeft een nummer gemaakt over een jonge zwarte, Diallo, die met negentien kogels werd doodgeschoten door politieagenten terwijl hij zijn portemonnee wilde pakken om zich te identificeren.²⁹² Dat is Amerika. Eduard weigert dat te zien.

Ik moet zeggen dat de column van Maureen Dowd van vandaag eigenlijk alles zegt.²⁹³ Aanleiding is het gesprek dat presidentskandidaat Al Gore had met journalisten van The New

292 Redactie: De 23-jarige Amadou Diallo werd op 4 februari 1999 in The Bronx, New York, doodgeschoten door vier politieagenten. De agenten schoten 41 keer op hem, waarvan 19 hem raakten. Bruce Springsteen schreef hierover het nummer American Skin (41 Shots), dat hij voor het eerst opvoerde op 4 juni 2000 in Atlanta, vlak voor de laatste tien optredens in zijn tour in Madison Square Garden in New York. [Bron: https://en.wikipedia.org/wiki/American_Skin_(41_Shots)]

293 The New York Times, 14 juni 2000.

[p. 196]

York Times. Al Gore sprak niet alleen zeer traag, maar wat hij zei was bovendien geen antwoord op de vragen die gesteld werden. Dowd constateert zowel bij Gore als bij Bush dat zij niet duidelijk stelling durven nemen uit angst dat dit hun kansen voor het presidentschap verkleint. De Amerikaanse verkiezingen zijn een grap, nee, het is een duidelijke belediging van de waardigheid van de gewone mensen.

10:00 uur

Ik liep heen en terug naar het gebouw van The New York Times, maar werd moe en ben even gaan zitten om te rusten. Ik kon daar geen jaarlidmaatschap bestellen, noch ervoor betalen, ik moest een 1-800-nummer bellen. Ik was van plan om de metro te nemen, maar het was erg druk, dus ik besloot te gaan lopen.

14:00 uur

Hashram kwam naar het ymca net op het moment dat ik een uurtje wilde gaan liggen. We gingen naar 57th Street om fatsoenlijke oortelefoontjes en een schoudertas te halen voor de cd-speler. Hij adviseerde ook Woodwards' boek Shadows te kopen, maar ik zie al wel dat dit niet zo bijzonder is.²⁹⁴ Hashram is vriendelijk, maar nogal vermoeiend.

Ik belde het 1-800-nummer van The New York Times. Een jaarabonnement met bezorging in Amsterdam kost 1.102 dollar. Ik moet me aanmelden voor een abonnement via een postbus in Woburn, Massachusetts. Dat zal ik doen.

Het is een rustige middag, maar toch heb ik het gevoel dat ik een dag heb verspeeld. En dan gaat er ook weer een dag verloren met de terugreis. Deze twaalf dagen zijn veel te snel omgevlogen, alsof ze niet zijn gebeurd.

De mobiele telefoonziekte heeft hier idiote proporties aangenomen. Ik heb ook al maandenlang genoeg van al die suffe mensen om me heen. Mensen komen samen voor koffie en praten vervolgens over niets. Er kwam een zeer oude man, lijkbleek, met een looprekje binnen schuifelen. Hij is zo alleen. Het latino-personeel is aardig voor hem, maar dit is een stad die niet aan zijn ouderen denkt. Geen enkele bushalte heeft bankjes om op te wachten.

Welk nieuws staat me in Amsterdam te wachten? Ik ben voorbereid op het ergste. Het is in ieder geval een nieuwe ervaring

294 Bob Woodward, Shadow: Five Presidents and the Legacy of Watergate, Simon & Schuster, 1999.

[p. 197]

om me niet op te hoeven winden over geld. Alles is prima gegaan, niets verloren, geen grote rampen.

Newark, Singapore Airlines First Class lounge

Mijn superzware bagage mocht door. Ik heb nog meer boeken in de reistas gestopt. Vervelend eigenlijk om weer Nederlands te horen. Het is verbazingwekkend hoeveel bagage ik mee kon nemen, kosteloos.

Bondskanselier Gerhard Schröder is alvast tegen de Amerikaanse plannen voor een raketschild.²⁹⁵

Het supernadeel van die vreselijke draagbare telefoons is dat mensen er alleen maar minder egards voor elkaar door overhouden. Er wordt alleen maar minder rekening met anderen gehouden - zoals in het verkeer in New York.

Net als smakken met kauwgom (zoals Hashram deed), en alles op straat smijten, te pas en te onpas.

Eigenlijk zou ik de ontmoeting tussen Truman en Molotov op 23 april 1945 in Washington moeten gebruiken voor mijn nieuwe boek. Het vierde hoofdstuk van het boek Operation Rollback illustreert in detail het amateurisme waarmee de Koude Oorlog begon.²⁹⁶ Harriman en Kennan behoorden tot de avant-garde van het anti-Sovjetisme toen ze in Moskou waren - ze hadden beter moeten weten. Peter Grose legt uit hoe ze Russische emigranten ronselden, maar George de Mohrenschildt wordt echter niet genoemd.

De Israëlische Shas-partij, de partij voor de ultra-orthodoxe joden, dreigt uit de coalitie te stappen als Barak niet miljoenen beschikbaar stelt voor de religieuze scholen.²⁹⁷ Wat kan Barak in godsnaam bereiken met zulke gekken in zijn coalitie om te regeren? Stel je eens voor hoe de chips van deze lui zijn geprogrammeerd.

Een suf meisje van de douane hield me aan, of ik voor een zakenreis of een vakantie was geweest. Ik had bijna gezegd: Does it matter?

Nooit eerder heb ik me gerealiseerd wat het betekent om je eigen geld te hebben. Ik kan nu eindelijk eens doen wat ik wil en ervan genieten. Geen Club van Rome, Keijer, Bruna of Van Eeghen stunts. Ik ging als eerste aan boord en heb de beste plaats van het bovendek. Ik geniet er met volle teugen van. Als je ziet hoe ze met de kar met goodies over dit bovendek rijden!

295 Financial Times, 14 juni 2000.

296 Peter Grose, Operation Rollback: America's Secret War Behind the Iron Curtain, Houghton Mifflin Company, Boston - New York, 2000.

297 De Telegraaf, 14 juni 2000.

[p. 198]

Ik denk terug aan hoe mijn eerste reis in een Dakota naar Brussel eruit zag, met Wicher en Hetty van Swinderen. Het eten is superieur aan dat bij klm, dat is zeker.