Logo DBNL
Memoires 2000-B (2022)

Memoires 2000-B

(2022)–Willem Oltmans–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

[Amsterdam (vervolg)]

op zijn laatste uitzending en dat dit niet goed was voor het televisiestation. Dorenko moest zich meer als een patriot opstellen en programma's maken die het Kremlin kon waarderen. Dorenko weigerde en werd direct op straat gezet. Dorenko is er zeker van dat dit rechtstreeks gedicteerd is door het Kremlin, want hij had een aantal ontmoetingen gehad met Poetin, die hem tussen de regels door duidelijk maakte dat hij zijn baan niet zeker was als hij zich niet zou aansluiten bij Poetins ‘team’. Dorenko hield voet bij stuk en nu is hij ontslagen. Ik herken dit maar al te goed. Zo'n verhaal zul je nooit in de Nederlandse pers vinden.

De medewerkers van Anna Sprenger hadden me op tv gezien, en waren in discussie geweest over de opmerking ‘monogaam bestaat niet’ die ik in de uitzending gemaakt had.

Het jongetje van de vpro belde. Ik legde uit dat ik de drukproeven nog moest lezen en dat het boek pas over twee maanden uitkwam en ik daarom dus wilde wachten met het interview. Hij reageerde op betweterige toon en ik maakte duidelijk dat ik het allemaal prima vond wat hij zei, maar dat ik het nu nog niet ga doen.

‘Dat had u wel eens eerder kunnen zeggen,’ zei de knul geïrriteerd.

‘Nu geef ik je helemaal geen interview meer, goedendag,’ en ik hing op. Paul heeft het slecht geregeld trouwens.

Jan Tromp stond gisteren op het antwoordapparaat met wat opmerkingen over het interview. Ik ga het gesprek met hem gewoon opnemen.

Ik heb al twee pagina's getypt op de computer vandaag. Er is vooruitgang.

‘You should vote your conscience,’ zei Ralph Nader, presidentskandidaat voor de linkse Green Party.186 Hij reageert daarmee op de geluiden dat een stem op Nader een verloren stem is, en het de kansen voor Al Gore om te winnen zal verkleinen. Als door ons Bush wint, dan moet het maar vindt Nader en ondertussen hoopt hij zelf vooral 5% van de stemmen te krijgen opdat hij federale campagnegelden krijgt voor de presidentsverkiezingen van 2004. Ze begrijpen niet wat vier jaar rechts en overheersing door de cia - want dat is wat we krijgen met Bush - in de wereld kan betekenen. Het is echt een groot dilemma.

Ik heb vandaag tot nu toe vier pagina's geprint.

Hugo Chávez heeft het parlement gevraagd om bij decreet te

mogen regeren zodat hij zijn hervormingsplannen sneller door kan voeren, waaronder herverdeling van ongebruikt land onder kleine boeren en sociale voorzieningen.187 Ik blijf die man interessant vinden en zou graag zelf eens naar Venezuela gaan. Weer een volle dag met beslommeringen.

7 november 2000

Het is voor elkaar. Vanmorgen heb ik bij notaris Maarten Meijer (Jan van den Bosch, Anna Sprenger en Erik Duijn waren er ook) de koopacte getekend voor het appartement onder mij.

Op weg terug naar huis kwam ik langs het reisbureau waar ik naar binnen liep voor informatie over een ticket naar Kaapstad. Ze hadden niets beters dan een ticket voor meer dan negenduizend gulden. Ik zei niets over die prijs, maar was niet van plan dat te kopen. Eenmaal thuis belde ik met Sabena. Die konden mij een ticket regelen voor Swiss Air naar Johannesburg voor iets meer dan vijfduizend gulden. Daar koop ik dan wel een ticket naar Kaapstad.

De kerel van Van Lanschot is nooit komen opdagen. Rik Hoff (abn amro) kwam wel, maar hij kwam voor mijn testament en wist niets van beleggingen.

Nellie Hazeu was boos vanwege mijn voortijdige vertrek van haar feest.188 Ik had haar mijn onvrede willen besparen, maar nu ze er zo direct om vraagt, schrijf ik haar toch dat ik me teveel ergerde aan het luide geklets tijdens het recital, dat ik het niet langer uithield.189

8 november 2000

De klootzak heeft de verkiezing gewonnen. George W. Bush, van manager van een honkbalteam naar het Witte Huis. Het is een ramp, maar dat zal pas later duidelijk worden.

Gino kwam laat, waardoor ik eigenlijk maar een halve nacht geslapen heb. Ik stond weer vroeg op voor Tom de timmerman, die wel kwam maar al snel weer wegging en niet meer terugkwam. Vreemd.

Jan Tromp arriveerde kletsnat om 11:15 uur en vertrok om 14:30 uur. Hij heeft het gesprek opgenomen en wat verder in het gesprek heb ik ook een recorder aangezet, maar ik ben niet zeker of dat goed gegaan is. Ik probeerde kalm te blijven, maar het gesprek met Tromp was hopeloos met vragen als: ‘Heb je

alle ellende niet over jezelf afgeroepen?’ Helaas is mijn eigen opname van het gesprek mislukt. Er staat niets op de cassette. Gino stond op rond 13:00 uur, nam een douche en maakte het bed weer op. Hij zag er geweldig uit.

15:00 uur, trein naar Den Bosch

Toen ik vertrok waren de verkiezing nog niet helemaal beslist omdat de stemmen in Florida herteld moeten worden.

20:15 uur, trein naar Amsterdam

De lezing voor Hermes in Rosmalen was oké. Ik werd keurig afgehaald van het station en na afloop belden ze een taxi om me naar het station te brengen. Tot mijn verbazing moest ik die zelf betalen, evenals de treinkaartjes. Ik zal Ellen Caron een brief schrijven om de afgesproken vergoeding van 1.750 gulden plus de reiskosten over te maken.

9 november 2000

Singel 111

Het verschil in Florida is extreem klein, en Al Gore heeft voor een aantal districten een hertelling geëist. Nader heeft 95.000 stemmen gekregen, anders was Gore president geweest. ‘A ballot should not be a puzzle,’ zegt een stemmer in Florida. Sommige mensen hebben per ongeluk verkeerd gestemd door een onduidelijkheid in de stembiljetten, die verwarrend en misleidend worden genoemd in de eerste rechtszaak die al is aangespannen om de uitslag te bestrijden.

Bij de gemeentelijke herindelingsverkiezingen in Utrecht heeft Leefbaar Utrecht er vijf zetels bijgekregen en heeft er nu zeven meer dan de PvdA.190 Als dat nu eens bij de landelijke verkiezingen gebeurde.

Peter belde vanuit de trein, onderweg naar mij. Van wat ik zo uit dit gesprek met hem begrijp, zie ik hem voorlopig nog niet naar Nederland terugkomen. Hoe dan ook, ik ben blij dat ik de flat hieronder heb gekocht, al was het maar voor mijn eigen gemoedsrust.

Wat een dag. Eerder ging ik al broodjes, melk en kaas kopen. Toen Peters ticket bij Globe ophalen. Daarna haalde ik de peper- en zoutvaatjes uit New York op die aangekomen waren op het postkantoor. Ze waren prachtig ingepakt. Peter pakte ze uit. Ik heb hem 1.000 gulden gegeven en later nog eens 250 gulden voor zijn hotel in Brussel.

Om 14:30 uur gingen Peter en ik de flat onder mij, van Van den Bosch, bekijken. De vloerbedekking was eigenlijk nog wel goed, zeker als ik het appartement verhuur. Peter vond het super en nam vier foto's.

Toen kwam Tom om de boekenplanken door te trekken naar de woonkamer en hij maakte eindelijk het tweede kastje in de keuken. Het is prima gedaan. Alles voor 350 tot 450 gulden aan hout.

Onderwijl kwam Roel Martens. Hij had een baan bij Economische Zaken geaccepteerd. Hij is nog dezelfde goedgelovige Thomas. Opeens stond Gino voor de deur. Hij zag er lekker uit. Ik heb het gevoel dat hij zekerheid wilde over mijn gift. Maar ik zei hem dat alles is veranderend sinds ik de tweede flat heb gekocht.

Van der Helm van de abn amro belde: ‘Ik hoor dat u in het vastgoed bent gegaan.’

‘Nou en? Wat heeft u ermee te maken?’

‘We kregen een briefje van de notaris om 100.000 gulden over te maken.’

‘Inderdaad, dat is een opdracht.’

‘Ja, maar we voeren geen opdrachten uit op basis van een briefje van een notaris.’

‘Mijnheer, u heeft bijna drie miljoen uitbetaald op gezag van notaris Meijer. Wat hebt u ermee te maken?’

‘Gaat u nu uw flat doorbreken naar die flat onder u?’

‘Mijnheer, ik koop die flat om die te verhuren.’

‘Oh, dan is het een mooie belegging.’

Later belde Michel van Klaveren en ik maakte in sterke bewoordingen duidelijk wat ik van het telefoontje van Van de Helm vond.

17:45 uur

Toen Peter in de lift stond om weer naar Tilburg te vertrekken, zei hij: ‘Dag lieve Willem,’ met duidelijk een brok in de keel. Ik had dat ook, maar ik vocht er 100% tegen. Waarom wilde hij naar huis, en niet samen eten?

20:30 uur

Ik had Peter gevraagd of we samen gingen eten, wat hij afsloeg, want hij wilde naar huis. Nu belde hij me bij aankomst in Tilburg op en vertelde tussen neus en lippen dat hij voor hij de trein nam, bij een Chinees vlakbij het Centraal Station tjaptjoi is gaan eten. Zoiets begrijp ik niet.

10 november 2000

Na hertelling heeft Bush in Florida zo'n 300 stemmen meer dan Al Gore.191 Het laat zien dat Sukarno gelijk had met zijn voorstelling van de Westerse democratie van 51 blije en 49 ontevreden gezichten.

Ik ben in de stromende regen naar het reisbureau gegaan om voor Peter een hotel te regelen voor een lange tussenstop naar Zuid-Afrika.

Er kwam weer een brief van mevrouw Hazeu, maar ik heb geen zin in ruzie met haar. Ik heb de brief ongeopend in mijn dagboek gestopt en haar meteen geantwoord geen gedonder met haar te willen omdat er tenslotte tussen ons niets gebeurd is.192

11 november 2000

De essentie van het Midden-Oosten conflict is: de corrumperende manier van denken en kijk op de wereld waarmee deze idioten en primitieveling vanaf hun geboorte zijn besmet, doorgegeven door hun voorouders, maakt het voor hen onmogelijk een acceptabele manier van (samen)leven te realiseren die past in de realiteit van vandaag. Dat, en dat alleen, is de essentie van de situatie.

Ik ontmoette gisteren Willem Alfrink, die roddelde over Poek Zumpolle, namelijk dat ze kwaad over mij zou spreken, en nu belt Poek dat ze het appartement onder het mijne wilde zien. Ik voel aan dat Peter er verschrikkelijk tegen opziet om terug te keren naar zijn gevangenis in Hillbrow. Zijn besluiteloosheid is een ramp. Waarom word ik toch zo melancholisch van Pavarotti? En Peters aanstaande vertrek versterkt dat nog eens. Ik ben tijdens zijn verblijf in Nederland niet één keer in Tilburg geweest. Maar ik weet dat hij er gelukkig was.

Eduard belde me voor het eerst sinds augustus - meer dan drie maanden. Het gesprek verliep bijna normaal, alsof er nooit iets gebeurd was. Maar het liet me koud. En dan zat Peter te zeuren dat hij net een onaangenaam telefoongesprek had. Hij had het Belson Hotel bij Zaventem gebeld over zijn kamer (die ik met mijn gold card voor hem had gereserveerd) en kreeg te horen dat die nog niet betaald was, 350 gulden. Nee, natuurlijk was die niet betaald, hoe kan ik dat nu doen vanaf hier? Mijn uitleg drong niet tot hem door en hij bleef maar herhalen dat de kamer niet betaald was. Ik gaf hem nota bene vrijdag 1.000 gulden, plus nog eens 250 gulden extra voor die kamer mee. Ik

had moeten zeggen: betaal het zelf, je hebt genoeg. Het irriteerde me mateloos en ik hing op, bijna zonder gedag te zeggen, voor het eerst in de vier maanden dat hij nu in Nederland is. Ik kan dit soort complicaties niet uitstaan, zoals ik ook aan Nellie Hazeu duidelijk maakte. Ik heb het gehad, en dat is inclusief iedereen - het spijt met het te zeggen - zelfs Peter. Ik ben nu allergisch voor gedonder.

Ik weet dat Peter nu van streek is over dit telefoontje. Laat het maar zo. Hij moet de realiteit onder ogen zien. Moet ik voor altijd als vanzelfsprekend zijn hotels betalen? Daar ging twee weken geleden ook mijn ruzie met Gino over.

Even later viel Dirk van Schouwenburg binnen om 50 gulden te lenen. Ik had 45 liggen, waar hij bedelend om vroeg ‘om te eten tot donderdag’. Hij kon zich herinneren dat hij ooit op de Westerkade eens om 50 gulden had gevraagd, dat ik hem dat toen geweigerd had en zei dat ik dat de volgende keer weer zou doen. Dat is dan een zoon van de chique van Zwolle, met een vader die rechter was en een moeder die haar huis zojuist aan de nieuwe burgemeester heeft verkocht.

Bij het lezen van de zetproef van In het land der blinden... vind ik hoofdstuk 18 eigenlijk een allegaartje van geklets, bij elkaar geraapt geouwehoer. Wat moet ik ermee doen?

12 november 2000

Gisterenavond wilde ik hoofdstuk 18 schrappen, maar nu ik het vanmorgen herlees vind ik het toch wel goed, al had het beter gekund. Het gaat teveel uit van de intelligentie van de lezers.

Eind van de morgen stonden Wouter en Gita ineens voor mijn neus, heel vervelend, maar toch plezierig ze te zien. Maar iedere minuut van mijn tijd is kostbaar.

Nellie Hazeu belde: ‘Ik heb nu een zoen van je nodig.’

‘U krijgt er drie,’ antwoordde ik. Ze begrijpt gelukkig nu waarom ik voortijdig vertrok. De Waal had Prokofjev gespeeld na mijn vertrek.

Ik belde Peter om hem andermaal gerust te stellen dat ik zijn hotelkamer zou betalen, ook al had ik hem genoeg geld meegegeven voor het hotel. Hij wordt nerveus om niets. ‘Bewaar het geld voor waardevolle zaken, niet voor een hotelkamer,’ zei ik.

Ik heb vanmiddag weer het nodige van Ricardo geleerd vandaag over het werken met de computer.

13 november 2000

Ik heb steeds problemen met mijn verwarming. Het ding slaat steeds te snel af waardoor het veel te koud blijft in huis. Ik heb Jaspers Technische Dienst geschreven dat ik hier snel een oplossing voor wil, liefst voor ik naar Zuid-Afrika ga.

Peter staat op het punt naar Brussel te vertrekken. Gisterenavond heb ik het hotel nog gebeld of zij de kamer van mijn gold card kunnen afschrijven en vandaag heb ik hen dat ook nog per fax gevraagd en mijn boekingsnummer doorgegeven. Vreemd dat Peter straks weer echt weg is.

Uitstekende ontmoeting met Ron Willemse en Michel van Klaveren van abn amro over de aankoop van het tweede appartement. Alles wordt geregeld. Om fiscale redenen neem ik een hypotheek van 500.000 op mijn eigen appartement, om voor de aankoop van het appartement hieronder geen aandelen te hoeven verkopen.

Volodja Molchanov belde uit Moskou dat de reportage die hij in Amsterdam over mij maakte, twee weken geleden op de Russische televisie is uitgezonden.

Eindelijk heb ik In het land der blinden... helemaal gelezen. Morgen stuur ik het terug naar Paul de Ridder.

Joop, de knecht van Tom, heeft de verlenging van de boekenkast en het tweede kastje in de keuken geschilderd. Erg mooi.

14 november 2000

Het is half negen, Peter zal op weg zijn naar het vliegveld, en zal vanavond terug zijn in zijn gevangenis in Hillbrow, niet in staat stevige besluiten te nemen.

Peter belde me om 09:00 uur dat Sabena de vlucht heeft geannuleerd. Hij vliegt nu naar Zürich en vannacht verder met Swiss Air. Ik beloofde hem Trees en Edwin te bellen.

Trees zei dat Peter 200 gulden van haar had geleend voor het hotel in Brussel. Waarom? Het was allemaal geregeld. Ik zal Trees 200 gulden sturen, zoals afgesproken, maar het is wel heel treurig. Wat doet Peter tegenwoordig met zijn geld?

Om 16:00 uur belde Peter weer vanuit de vip-ruimte in Zürich. Hij zei dat het Janovs boek The Biology of Love zijn dag goed had gemaakt. De tijd was omgevlogen tijdens het lezen. Ik belde Edwin (voor Peter) om hem te informeren.

Ruigrok van Van Lanschot arriveerde en probeerde me op agressieve wijze te overtuigen met hem in zee te gaan. Ik verlaagde mijn verzekering naar 200.000 gulden. Hij adviseerde een miljoen voor zeven jaar in deposito te plaatsen tegen 6%

rente. Hij zal ook een hypotheekadvies uitbrengen. Ik vond hem een lul in een begrafeniskostuum.

Patrick van het verwarmingsbedrijf kwam 's middags. Nu bleek dat een rubberen slang van de verwarming had gelekt. Ik zat vanmorgen in de kou en ging mijnheer Jaspers zelf opzoeken. Hij laat nu alle slangen nakijken.

Ellen kwam langs om de Eigen Haard affaire te bespreken. Ze had na meermaals aandringen het dossier van Nuijens gekregen en had hem bij herhaling verzocht zijn rekening aan mij nog eens te controleren omdat die wel erg hoog was, ook volgens Ellen.193 Nuijens meent dat hij al 4.500 gulden minder had berekend en wil de declaraties laten begroten als ik niet met zijn rekening akkoord ga.194

Peter belde nog een keer om 19:30 uur uit Zürich en ging daarna Edwin telefoneren. Ik zei leuk met Edwin te hebben gesproken en hij vroeg meteen (agressief): ‘Wat bedoel je, leuk?’

Ook vandaag leerde ik weer veel van Ricardo.

Eerst werd vanavond op het nos Journaal gemeld dat de Democraten de zaak tegen Florida (voor een hertelling) hadden verloren. Daarna kwam Warren Christopher, de vertegenwoordiger van de Democraten, dat ze juist wel bij de rechter hadden gewonnen. De verwarring is compleet.

In Israël zijn drie Israëli's vanuit rijdende auto's doodgeschoten De situatie daar loopt totaal uit de hand.

Ik was, toen ik met mijn Memoires bezig was, geschokt toen ik twee ongeopende brieven van broer Theo uit 1991 vond. Ik liet ze ook nu dicht, want ik wil niet overstuur raken.

15 november 2000

Peter is gearriveerd in zijn gevangenis. Ik beleef even geen plezier meer aan bloemen in huis.

Gisteren heb ik eindelijk de duikboottrui die ik in de jaren vijftig van John van Haagen kreeg, weggegooid (klinkt naar). Er zaten nu echt teveel gaten in.

Ik stuurde Trees 200 gulden, maar ik begrijp niet wat Peter heeft gedaan met het geld dat ik hem heb gegeven. Ik heb het nooit goed geteld, maar ik weet dat het veel was. Ik draai nu de duimschroeven aan.

Stephen werkte zes uur aan alle elektrische draden van de schilderijen, de lampen, enzovoort. Hij had zich niet gewassen en ik kreeg hoofdpijn van de stank, maar hij deed geweldig werk. Ik gaf hem de doos wijn die ik bij rtl5 kreeg.

Ik boekte weer vooruitgang op de computer ook weer met les van Ricardo.

Op advies van Ellen Pasman belde ik de heer Lammers bij Eigen Haard, die erg aardig was. Er komt nu een gesprek, iets wat ik via Nuijens al een half jaar tevergeefs voor elkaar probeer te krijgen.

Tot mijn verrassing kwam er een brief binnen van het Letterkundig Museum over Jan Frederik Oltmans, die ik meteen heb beantwoord. Peter had gelijk om de tafel te houden waaraan Jan Frederik zijn boeken schreef.

16 november 2000

Als mijn ouders toch eens mijn werkkamer zouden kunnen zien, of hoe prachtig het schilderij van Alexander Oltmans hier nu hangt.

Ik was vanochtend aan het werk, maar liep vast en ging naar Thermos.

Ik vond twee kandelaars die perfect passen bij de lampjes uit Parijs. Ik haalde ook eindelijk een rieten mand voor de was. Die ik op Amerbos had, heb ik in Hillbrow achter moeten laten.

Herbert Verhagen schreef me of ik in mijn dagboeken enig schriftelijk bewijs kon vinden dat Lakeman zelf alle werkelijke betrokkenheid bij mijn zaak heeft afgehouden.195

17 november 2000

Als ik me niet vergis is het vandaag de verjaardag van Frieda. Vanmiddag kwam er in Adonis - na verschillende cock sucks - een Peruviaans type binnen, leren jas, erg hot, die me zoog en kuste. Het gebeurde meteen. Zalig.

Uit ergernis heb ik het schrijven over gisteren uitgesteld. Albert Mennega arriveerde om 17:00 uur en kort daarna kwam Rashid langs. Ik heb hem weggestuurd omdat Albert er was. Hij kwam om 21:00 uur terug en ging weer weg op het moment dat Albert ook wilde vertrekken. Daarna kwam hij weer terug en zei dat hij hier wilde slapen. Ik aarzelde natuurlijk, maar stemde uiteindelijk in. Hij nam een douche en het werd een unfinished symphony van slecht slapen. Verschrikkelijk. Vanmorgen om 08:30 uur begon ik te werken en om 11:00 uur sliep hij nog steeds. Ik maakte hem wakker en vroeg hem te vertrekken. Dit doe ik nooit meer. Ik stoorde me enorm aan mezelf vanwege de stommiteit om zoiets te doen. Het was een gok die verkeerd uitpakte.

Clinton is in Vietnam waar hij eervol werd binnengehaald. Het was vreemd om te zien. Aziaten zijn wonderbaarlijk.

Ik vond het niet leuk dat Albert me vertelde dat Julia Sterry haar moeder, die in 1993 overleed, altijd had gehaat, och mijn arme lieve nicht Hetty Mennega, en dat ze vond dat Hetty's zus Alberta een beetje suf was. Ik heb een fase en een leeftijd bereikt waarop ik dat soort praatjes oversla, ze zijn niet relevant. Maar je hoort het overal.

De ingezonden brief die ik stuurde over Suriname verscheen vandaag in Elsevier, eindelijk.196

Twee dagen geleden zei een man op een brug: ‘U bent de beste journalist van Nederland.’

‘Dank u,’ riep ik. Maar mijn goede vriend Hofland is natuurlijk de journalist van de eeuw, terwijl de middelmatigheid (sorry, zoete middelmatigheid) Geert Mak het boek van het jaar 2000 schreef.197 Maar dat is alleen nu relevant. Wat van belang is zijn overwegingen die op de lange termijn betekenis kunnen hebben.

Subandrio's boek - je kunt je afvragen hoe betrouwbaar dat geweest kan zijn - is door de uitgever vernietigd nog voordat het gepubliceerd is. Volgens de uitgever op advies van een landmachtgeneraal, want ‘ze zijn nog heel sterk’. Subandrio na de staatsgreep van 1965 opgepakt en ter dood veroordeeld op verdenking van betrokkenheid bij die staatsgreep. Zijn straf werd later omgezet in levenslang en hem werd gratie verleend in 1995 vanwege de vijftigste verjaardag van de Indonesische onafhankelijkheid. Hij deelde zijn cel met de leider van de coup, Untung Samsuri, die hem vertelde dat Suharto op de hoogte was van de plannen voor de coup en zelfs zijn steun toezegde. Sinds zijn vrijlating heeft Subandrio zijn herinneringen aan de staatsgreep verwerkt tot een boek, het boek dat nu dus toch niet verschijnt.198 Vreemde zaak.

Ik belde Peter, die zei dat hij een vervelende reis achter de rug had, maar de business class had hij geweldig gevonden. Ik vond Peter onherkenbaar agressief, net als toen we terugkwamen uit Kaapstad in Hillbrow en door het lint ging waar Eduard bij was. Ik ben blij dat ik een paar uur geleden nog tegen Foudraine zei dat ik dacht dat Gore een goede kans had om te winnen, want vanavond keerden plotseling zijn kansen. Het gerechtshof in Florida oordeelde dat de coup van Bush niet zal werken.

Ik heb gewoon tot nu doorgewerkt, ondanks een vervelende nacht. Ik ben vandaag flink opgeschoten met de dagboekpagina's overtikken in de computer.

18 november 2000

De lekkages zijn nog steeds niet opgelost en ik had al een lange brief aan Anna Sprenger klaar, maar ik verstuurde hem niet.

Leny Spil belde vanuit Djakarta. Ze had een diner van ambassadeur Schelto van Heemstra bijgewoond met onder meer Ali Alatas, zijn vrouw en de zus van zijn vrouw. Ze vertelden hem over mijn nieuwe huis en hoe het nu met me gaat. Ze deden mij namens hem en zijn verwanten de groeten.

De hele dag heb ik goddelijk rustig zitten werken, en bereikte half maart 1991.

19 november 2000

Ik begon om 06:30 uur al te computeren.

Trees bedankte voor de 200 gulden die ik haar had gestuurd omdat Peter die van haar leende. Het was het eerste telefoontje dat binnenkwam op de draadloze telefoon in de keuken die Ricardo voor me heeft aangesloten.

Ik schreef Alatas een briefje waarin ik vroeg of hij me eens komt opzoeken, en vertelde dat ik deze week een briefje van Van Artsen199 had ontvangen dat hij me dit jaar nog wil ontmoeten.

Floris Heshuijsen belde dat de zaak van Johan Wilman, die onder Floris heeft gewerkt, aanstaande dinsdag in de Tweede Kamer wordt behandeld. Buitenhof vroeg mij op 14 mei niet in de uitzending omdat ik dan de zaak Wilman zou hebben overvleugeld. Wilman werd vanaf zijn 28ste na een opdracht bij de Koninklijke Marine het werken onmogelijk gemaakt, naar achteraf blijkt op basis van een bvd-dossier vol met onwaarheden en aantijgingen, waardoor hij als staatsgevaarlijk werd bestempeld en nergens meer aan de bak kwam.

Ik stond te lummelen in Adonis en bedacht opeens dat de finale van Roland Garros tussen Mark Philippoussis en Marat Safin bezig was en haastte me terug naar huis. Ik kon het eerst niet vinden, maar het werd uitgezonden op rtl5. Het staat 6-3, 6-7, hoe gaat dit verder? Safin viel met zijn hoofd op zijn racket en bloedde. Philippoussis was er meteen zo uit dat hij een breakpunt verloor, en Safin het toernooi won.

20 november 2000

Ik was weer vroeg op. De computer doet soms gekke dingen, maar het gaat me redelijk af, tot nu toe.

Ik stelde Van Aartsen een lunch voor op 19 december in Promenade. Ik schreef hem dat ik het tegen niemand zou zeggen. Spong is in Paramaribo op uitnodiging van de Surinaamse minister van Justitie.200 Ik zond hem dit weekeinde de brief uit Elsevier.

Er werd gebeld. Er stonden twee nichten (jonge kerels) aan de deur, die zeiden door Dennis te zijn gezonden. Ik dacht dat ze Dennis Livson bedoelden, wat ze bevestigden toen ik daar naar vroeg. Later bleek dat ze door een andere Dennis, de minnaar van Alain Veldkamp waren gestuurd. Ze hadden een cadeau bij zich: twee vlijmscherpe keukenmessen in een platte doos (ik wil ze niet in huis hebben). De één was een Turk, de ander een homo Latino. We zijn twee uur bezig geweest op de grond en in bed. Toen ze vertrokken zeiden ze me geen blow job te nemen voor woensdag, want dan wilden ze terugkomen. Ze willen iets verkopen: ik denk leer of wat dan ook. Ik vond de Turkse jongen erg leuk, aardig, serieus. Maar ik aarzel.

Ik keek voor ze kwamen naar de beelden van het Hooggerechtshof van Florida over de hertellingen, want dat is een unieke gebeurtenis. Ik probeerde mijn bezoekers er zo snel mogelijk uit te werken en ging weer vlug verder met kijken. Het gerechtshof werd bemand door zeer interessante rechters. Eigenlijk is de hele show een fantastische reclame voor de Amerikaanse manier van leven.

Ik moet morgen veel doen. Nellie, de weduwe van Theo belde dat ze me volgende week verwacht.

Alfred Vierling stuurde weer een brief, waarvan de helft niet te lezen is en de rest niet te volgen.201

Ik werd vandaag twee keer gebeld om mee te doen aan een televisieprogramma over miljonairs. Hans Verploeg belde ook, hij gaat voor drie weken naar Australië.

21 november 2000

Het aankondigingsfilmpje van Man bijt hond brengt mij aan het begin in beeld.

Ik faxte Tromp hoe het met zijn artikel ging. Hij belde me op en vroeg hoe het was.

‘Goed,’ zei ik, ‘en jij?’

‘Een beetje hypochondrisch.’

‘Zal ik je in contact brengen met Sonja van Zweden? Mevrouw Luns is achteruit gegaan, maar misschien heb jij er baat bij.’

Hij stelde voor zijn tekst naar Zuid-Afrika te faxen, zodat ik het kon lezen. Ik zei hem dat het stuk dan waarschijnlijk niet bij me terecht zou komen omdat ik ga rondreizen. We spraken af dat het uiterlijk 6 december op Singel 111 in de bus ligt.

Ricardo arriveerde in een nieuwe Volkswagen, slecht 400 kilometer gereden. Hij gaat bij mij een fax aansluiten en probeert me aan het internet te krijgen.

Paul vond de eerste vijftien pagina's die ik op de computer geschreven heb van Memoires 1991 prima. Ik raakte eerst wel pagina 15 kwijt, maar vond die toch nog terug in de opgeslagen documenten.

Ik heb voor half januari een vlucht naar Florida gereserveerd bij Martinair.

De oude vos Jagernath Lachmon liet van zich horen.202 Hij vindt dat Beatrix aanwezig moet zijn bij de viering van 25 jaar onafhankelijkheid van Suriname. De banden tussen Nederland en Suriname zijn volgens hem sterker geworden en Beatrix wordt in Suriname nog altijd gewaardeerd vanwege de historische rol van het koningshuis in het verleden. Maar Nederland maakte liever shit, eerst met Indonesië, en dan met Zuid-Afrika en natuurlijk met Suriname.

Paul Witteman heeft natuurlijk weer Spong en Rob Wijngaarde op tv.203 Spong denkt dat Bouterse Freddy Derby vrij liet in de hoop dat Derby hem zou steunen. Derby zou nu alles hebben verteld aan de onderzoekscommissie. Een dame vertelde dat Desi zelf een kogel op haar broer heeft afgevuurd. En het smoel dat Witteman erbij trekt, het is zo doorgestoken kaart. Spong zegt dat er besloten is om Bouterse te arresteren. ‘Natuurlijk gaat het gebeuren,’ zegt Gerard Spong. Er worden grapjes gemaakt dat hij in Fort Zeelandia komt te zitten. Levenslang voor Bouterse, zegt Spong, want hij is tegenstander van de doodstraf.

22 november 2000

Vandaag was het een idiote dag. Ron Willemse en Michel van Klaveren arriveerden om 14:00 uur. Ze gaven me een Sheaffer-pennenset. We dronken koffie en bespraken de papieren over de hypotheek, die ze bij zich hadden. Ik aarzelde nog lang wat te doen.

Daarna kwamen de twee jongens, de Turk en de latino, niet met leer maar met een Rainbow stofzuiger van 5.000 gulden. Ellen was er ook en de jongens gaven een demonstratie van de stofzuiger, wat een buitengewone machine bleek. Murat, zo heet de Turk, was behoorlijk aantrekkelijk.

Nadat de twee weer vertrokken waren, spraken Ellen en ik over de rommel rond Eigen Haard. Ellen had met Heldring gesproken, de advocaat van Eigen Haard, die zei niets te weten van een afspraak tussen mij en Lammers en daarvoor ook niets te voelen. Volgens Ellen gaat hij zijn boekje te buiten als hij het gesprek tussen Lammers en mij probeert te dwarsbomen. In een tweede gesprek was Heldring daarop teruggekomen en nu beweerde hij dat er volgens zijn cliënt, Lammers, nooit een afspraak is geweest om met mij te praten. De Westerkade moet per 1 december leeg zijn en Eigen Haard schijnt zelfs bang te zijn dat ik daar geen gehoor aan geef. De manier waarop we deze bende bespraken, maakte me zo kwaad dat ik een aspirine nodig had. Ik wil de hele zaak kunnen vergeten.

23 november 2000

Vanmorgen faxte ik Lammers van Eigen Haard mijn verbazing over de berichten van zijn advocaat Heldring en drong beleefd maar direct aan op toch een uitstel van oplevering van de Westerkade. Ik schreef hem de indruk te hebben dat er een misverstand is tussen hem en Heldring en nog steeds te geloven in een snelle en fatsoenlijke oplossing met hem (dus Eigen Haard), zonder advocaten.

The New York Times praat over Palestijnen zoals de krant eerder praatte over de Vietcong.204 Ze hebben het letterlijk over Palestijns terrorisme, maar de Palestijnen zijn geen terroristen. De Israëliers zijn de agressors. Notaris Meijer was dit met me eens. Gebruik van een afstandsbedieningen om een bus tot ontploffing te brengen noemen ze terrorisme. Maar hoe zit het dan met raketten, tanks en ander wapentuig waarmee Israël onschuldige burgers doodt?

Vandaag kwam Galina Droogendijk langs. Eigenlijk heb ik niets met haar te bepraten.

Daarna kwam Ruigrok van Van Lanschot langs om nog een keer de voordelen van een deposito uit te leggen. Hij had een agressief verkooppraatje en suggereerde dat ik vandaag nog abn amro moest bellen om al mijn geld naar Van Lanschot over te maken. Zeer onsympathiek.

Om half vijf was ik bij notaris Meijer. Mijn testament is aangepast. Hij had in het testament opgenomen dat Aart van der Want vrijwel de totale controle krijgt als ik kom te overlijden, maar dat wilde ik eruit hebben. Nadat hij de wijziging had laten doorvoeren, las hij het nieuwe testament voor. Mijn erfenis gaat naar de Stichting Willem Oltmans. Peter krijgt vruchtgebruik over de helft, met vergaande bevoegdheden. Dat is een prima regeling.

Vanavond antwoordde Heldring per fax dat er geen sprake kan zijn van uitstel en dat op 1 december de Westerkade ontruimd moet zijn.205

Daniel Schorr zegt bij Larry King dat er bij 900 stemmen verschil een Amerikaanse regering zou moeten komen met de helft Democraten en de helft Republikeinen. Hij heeft gelijk. Om 23.30 uur, kwam Gino opdagen. We waren erg close die nacht, als nooit tevoren. Om 04.00 uur werd ik plotseling wakker. Ik realiseerde me dat ik mijn fiets buiten weer vergeten was. Bovendien stond hij niet op slot. Ik ging naar beneden, hij stond er nog.

24 november 2000

Het was weer een hectische dag. Al om 07:00 uur vanmorgen was de computer kapot, er stond ‘danger’ in beeld. Ik begon dus maar met meerdere uren achter elkaar papieren verzamelen. Vervolgens had ik een lekke band. Daarna was het wachten op de blauwe stoel, die ze vandaag eindelijk kwamen brengen. Het was een hel om de stoel hier boven te krijgen, maar hij ziet er schitterend uit - boven alle verwachtingen.

Vervolgens kwam Ricardo, die ontdekte dat ik de verkeerde fax had gekocht. Ik gaf het ding aan hem, net als de messen van de Rainbow-jongens, en ging een nieuwe fax halen.

Om 13:00 uur was ik bij de conferentie Monarchie en republiek in de Oudemanhuispoort, georganiseerd door de Leerstoel Staatsrecht van de Universiteit van Amsterdam. Van Mierlo was er, ook Thom de Graaf en ook Erik Jurgens, die mij ontweek. Het was allemaal erg saai. Ik was de enige in een roze sweater. Als de gastenlijst vol staat met prominenten, komen ze allemaal in pak. Het was niks voor mij, dus na de theepauze ging ik ervandoor.

Ik heb Lammers nog een fax gestuurd (met kopie aan Ellen) dat ik geen reactie van hem heb gekregen op mijn brief dat ik de Westerkade niet vandaag kan opleveren.206 Ik schreef hem de

flat niet meer als door mij gehuurd te beschouwen, maar dat ik de oplevering pas 24 december kan doen.

Peter belde: ‘Hi, stranger.’ Ik was er niet zeker van dat hij naar Kaapstad zou komen, maar hij zei dat het allemaal goed was in Johannesburg en dat hij zeker zou komen. Ik vertelde hem dat Edwin gewoon mee naar Nederland kan komen als ik garant sta voor hem.

25 november 2000

Phaedra Werkhoven en Maarten van Schaik - een fotograaf - arriveerden gisteren om 10:30 uur. Ik voelde me geïrriteerd en was in de contramine. Niet aardig dus, waar ik spijt van heb. Ik stak eerst met alles de draak, maar halverwege realiseerde ik me dat ik me gedroeg als een bastard. Phaedra kwam helemaal uit Brabant afgereisd. Maar vragen als: ‘Is een interieur voor u belangrijk?’ maakten me extra geïrriteerd en dat liet ik haar ook weten. Toen legde ze uit dat een interieur veel over iemands persoonlijkheid zegt en juist dat is wat ze wilde portretteren. Ik denk dat ik er goed aan heb gedaan mijn houding te veranderen. Wanneer je ja zegt tegen zo'n gesprek, ga er dan voor.

Later arriveerde Ellen. Ze vroeg me waarom ik die 9.200 gulden aan Eigen Haard niet gewoon betaal en de zaak verder laat rusten. Geen denken aan. Waarom moet ik opdraaien voor de shit van Eigen Haard? Ik vroeg haar wat we konden doen. Na veel druk gaf ze toe dat ik het kantongerecht kon schrijven en vragen om comparitie van partijen. Dat heb ik direct nadat ze weg was gedaan. Ik maakte de kantonrechter in een paar alinea's duidelijk dat ik altijd netjes mijn huur had betaald en, totdat Riechelman op de Westerkade kwam wonen, nooit met iemand problemen heb gehad. Omdat Eigen Haard niets deed tegen Riechelman, heb ik zelf kosten moeten maken om hem van mijn lijf te houden, kosten die ik wil verhalen op Eigen Haard. Maar Eigen Haard kiest voor de harde juridische weg, terwijl ik graag als behoorlijke mensen onder elkaar tot een acceptabele regeling wil komen. Tot slot verzocht ik de kantonrechter tot een comparitie van partijen, om hier alsnog zonder juridische strijd een einde aan te maken.

Er is maar één ding fout in de vs: het denken over democratie, wat politiek apartheidsdenken is. Alleen Daniel Schorr heeft dat tot nu toe opgemerkt.207 De Amerikanen kunnen niet denken in termen van coalitiepolitiek.

Een commentaar getiteld the rule of law in The New York

Times slaat de plank mis. Het gaat helemaal over de strijd tussen rechters van verschillende jurisdicties die er verschillende standpunten op nahouden over het wel of niet hertellen van de handmatig uitgebrachte stemmen. Heel Amerika praat in de ruimte over de 51% tegenover 49% van de stemmen, dus de meerderheid regeert. Van dat systeem wist Bung Karno al in de jaren vijftig dat het niet geschikt was voor Azië of de opkomende Afro-Aziatische landen.

Ricardo kwam nog langs en heeft alle telefoons en de nieuwe fax aangesloten. Ik heb hem nog honderd gulden gegeven.

Vanavond werd er in het lolbroekenprogramma Dit was het nieuws, waar ik ook eens in zat, gesproken over bse-koeien waarbij men opmerkte dat er onlangs ook besmet vlees uit Argentinië was ingevoerd, doelend op Máxima Zorreguieta.208

26 november 2000

07.00 uur, Schiphol

Gisteren aarzelde ik nog of ik wel naar Zuid-Afrika zou gaan. Nu heb ik zeer veel zin, ik voel me bevoorrecht. Ik liep naar het station en nam een taxi naar Schiphol. Toen ik bij de gate op het vliegtuig wachtte, kwam ik eerst een blonde jongen tegen (vorig jaar afgestudeerd aan Nijenrode) en daarna een oudere professor in de economie uit Tilburg met zijn vrouw. Hij had vreemde ideeën over internationale politiek en had nog nooit van Gladio gehoord. De man was matig geïnformeerd, maar wel aardig. Hij keek me nogal sullig aan toen ik het had over een staat binnen een staat.

Aan boord van het Swiss Air-toestel

Iedere krant die je openslaat, laat zien hoe smerig men bezig is. Ik hoorde gisterenavond op televisie hoe langzamerhand vaststaat dat er geen genocide in Kosovo was - de Amerikanen hadden het over 100.000 doden - tot nu toe zijn er 4.000 mensen gedood. Zo ging het ook met Westerling in de Molukken. Het afschuiven van de ramp in Lockerbie op Khadaffi, was ook een gigantische leugen die werd verspreid door Washington en Londen.

Ook The New York Times blijft praten over nieuwe stemmachines die het stemproces betrouwbaarder moeten maken.209 Waar het echt over moet gaan is een nieuw democratisch systeem, maar daar vind je geen letter over terug.

Swiss Air binnen Europa is een ramp, de stoelen in de business-class zijn niet veel beter dan die in de toeristenklasse.

Ik heb Ron Wunderink van klm geschreven dat ik nu met een andere luchtvaartmaatschappij naar Kaapstad vlieg, omdat ik van hem geen antwoord kreeg.

Mijn leven is gebouwd op twee zuilen:

1)Mijn dagboek (ik);
2)Peter (buitenwereld).

Dus mijn bezit moet 50-50 worden verdeeld tussen deze twee. Dat zal ik aan Peter moeten uitleggen. En misschien aan Edwin. Ik heb de foto van Peter bij het raam door een foto van Peter, Edwin en mij vervangen. Ik ben één ding vergeten: de boompjes water geven, of buiten zetten. De plant op het bureau was nat genoeg. Ik heb geen rozen gekocht gisteren, want die zouden het toch zolang niet redden zonder water. Ik mis mijn huisje eigenlijk nu al.

Een zekere droefheid maakt zich van mij meester bij de gedachte terug te keren naar Kaapstad in de wetenschap dat broer Hendrik er niet meer is. Niemand is meer over van de vier leden van mijn directe familie die daar hebben gewoond. Nu is alleen Nellie nog over. Maar mam leerde me altijd de realiteit onder ogen te zien, en die te accepteren.

Ik lees een boek over liegen van de psycholoog Paul Ekman.210 Hij onderscheidt twee manieren: verzwijgen, of de onwaarheid vertellen. Ekman ziet liegen als een centraal aspect van het leven, soms zelfs ook gewenst want ‘de waarheid kan als knuppel worden gebruikt om anderen pijn te doen.’ Het liegen gaat vergezeld van maskers, die de leugen moeten verbergen. Het beste masker is een gespeelde emotie, schrijft hij, maar het meest gebruikte masker is de glimlach. Dat is wat Suharto doet. Het is wel zeer vermoeiend om zolang over liegen te lezen. Maar het levert de nodige nieuwe inzichten.

Sukma had me geschreven dat ze druk is met de pni.211 Ze komt in maart waarschijnlijk naar Nederland voor een expositie in Eindhoven. Ze vraagt me haar mee te nemen naar het Anne Frank-huis omdat Anne Frank haar inspireerde een dagboek bij te houden. Ze schreef ook dat 17 augustus de familie het huis van Sukarno in Bogor heeft teruggekregen van de Indonesische overheid. Het riep gemengde gevoelens bij haar op. In het

vliegtuig schreef ik haar dat ik blij ben dat zij, in tegenstelling tot haar zusters, op de koers van Sukarno is gebleven. Ook dat ik ernaar uitkijk haar in Amsterdam te ontvangen en dat ik misschien in april naar Indonesië kan komen. Dan kunnen we samen naar het huis van Bapak in Bogor.

Ik weet dat Peter enthousiast zal zijn om naar Kaapstad te komen morgen. Ik was er eigenlijk niet zeker van dat hij, zo kort terug uit Europa, mee zou willen gaan.

20:10 uur, Johannesburg tijd, tussenlanding

Ekman blijft zeer interessant. Ik bereikte pagina 122. Ekman heeft een volledig (en belangrijk) hoofdstuk gewijd aan het gezicht. Inderdaad, blozen en geheimhouding zijn gerelateerd.

Waar ik nog maar weinig over schreef, was dat Ellen en ik gisteren een prettig gesprek hadden. Toch huilde ze weer veel. Ze had niets bij zich dus ik pakte een nieuwe Bloomingdale's zakdoek voor haar. Ze is nog steeds erg ontdaan over het proces, over alle oneerlijkheden (van haar man, Nicolaï, et cetera), terwijl ze toch al een artikel over de zaak had geschreven dat in januari gepubliceerd gaat worden en ook nog eens twee hoofdstukken van het boek over mij, nee, over de affaire. Zal ze het ooit afschrijven?


Vorige Volgende

Over het gehele werk

datums


Over dit hoofdstuk/artikel

plaatsen


datums