Logo DBNL
Memoires 2001 (2023)

Memoires 2001

(2023)–Willem Oltmans–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

[Vervolg Amsterdam]

dood is en Kate die hij mist. Maar zijn handschrift is om 04:30 uur oké, dus geen alcohol.

Oud-generaal Wesley Clark zit nu op televisie als militair expert voor cnn. De man van de puinhoop in Kosovo, beïnvloedt nu de mondiale publieke opinie. Het broeinest van terrorisme is Afghanistan, zegt de volgende specialist, maar het bereik is wereldwijd. De kreet America's New War is nu voor cnn de kapstok van al het gelul.

Bush is naar de puinhopen in New York geweest, de oorlogshysterie wordt nu steeds verder opgevoerd. Dit is de eerste keer dat cnn mondiaal wordt gebruikt om iedereen te misleiden. cnn laat een moeder zien die zegt: ‘My daughter asked me “why does this man (Bin Laden) hate us so much?”.’ Osama haat Amerikanen niet, hij haat de Wild Bill Donovan boys.

De fbi heeft 36.000 tips in de zaak. De Telegraaf kopt vandaag dat de vs zich klaar maken voor wraak. Zouden ze (Bush, Powell et cetera) zelf geloven dat Bin Laden dit heeft gedaan?

Ik heb om 22:00 uur met Peter getelefoneerd. Hij en Edwin hebben een computer gekocht en gaan samen lessen nemen om het ding onder de knie te krijgen. Dat is een goed idee.

Vanmiddag was ik bij rtl4 voor de opname van Heb ik dat? wat vanavond werd uitgezonden.346 Anna Sprenger belde na de uitzending dat het prima was, maar ik doe zoiets nooit meer met Patty Brard - zoiets kan dus niet. De uitzending was wel in orde, inderdaad. Ik sprak over de government in the government en dat ze Bush bewust rondjes lieten vliegen zodat hij geen blunders kon maken. Dat hebben ze wel uitgezonden, maar de rest werd geschrapt.

Koenders bedankte voor de informatieve fax. Ik zou graag met hem spreken.

16 september 2001

Ik was om 07:00 uur wakker en overwoog een kopie van mijn komende brochure bij Bert Koenders thuis in de bus te gaan gooien. Het was bijna twee uur fietsen naar Koenders en terug, omdat ik over de bruggen ben gefietst in plaats van de veerboot over het IJ te nemen, maar ik heb het toch gedaan. Onderweg moest ik bij een asielzoekerscentrum nog de weg vragen. Bovendien waaide het hard en kwam ik ook nog in een plensbui terecht. Daarna zag ik wel een prachtige regenboog, gevolgd door een tweede ernaast. Ik deed onmiddellijk een wens, voor Peter. Op de terugweg kocht ik de Britse zondagskranten en

Time, Newsweek en The Economist. Onderweg kreeg ik ook een idee voor een nieuwe brochure, die war moet heten.

In Buitenhof zei eu-commissaris Frits Bolkestein dat moderniteit (het Westen dus) het zal winnen van de islam en anderen.347 Hij presteerde het zelf om te zeggen: ‘We are New Yorkers.’ Hij is niet goed snik. Bolkestein staat honderd procent achter de vs en vindt dat men niets heeft aan gemekker vanaf de kant. Kok had niet moeten spreken over ‘niet meegezogen willen worden’. Bolkestein denkt dat Irak wel eens achter de aanslagen zou kunnen zitten.

Aart belde vanmorgen en ik vertelde over de communicatieproblemen en de vertragingen bij Papieren Tijger. Ik zei dat ik dacht dat we misschien naar een andere uitgever moeten zoeken voor de Memoires. Hij lijkt het met me eens te zijn.

Over enkele dagen oorlog? Het is haast niet te geloven. Pakistan heeft om de uitlevering van Osama Bin Laden gevraagd. Pakistan wil dertig miljard aan bevroren tegoeden terug.

Woensdag arriveert Megawati in Washington voor een ontmoeting met president Bush. Waar gaat zij in godsnaam met Bush over spreken? Sukarno zou zijn afspraak met Bush hebben afgezegd, uit solidariteit.

Een zwart meisje op cnn presenteert een inbelprogramma, waar kijkers kunnen bellen met vragen; totaal incompetent. Een andere blonde poes is al dagen te zien vanuit New York, net zo incompetent.

Er is nog helemaal niets vernomen van secretaris-generaal van de vn Kofi Annan. De vs hebben het voortdurend over een oorlog, zonder zich maar een minuut zorgen te maken over de legitimiteit ervan. Het Handvest van de Verenigde Naties bestaat voor hen gewoon niet.

De secretaris-generaal van de Arabische Liga werd lomp onderbroken, zodat Amanpour nog een keer een interview met Tony Blair kon houden, wat we inmiddels al verschillende keren hebben gezien. Blair: ‘We are thoughtful nice guys, we have not sought this conflict...’ En even later zegt hij: ‘The people they kill, there is no morality...’ en meer van die onzin. Alsof Suharto, Pinochet en al die anderen waar nooit tegen opgetreden werd moreel juist zijn.

Powell staat al klaar om te moorden.

Volgens Blair is Saddam Hoessein een van de meest verwerpelijke figuren op deze aarde. Ik heb een portret van Saddam in mijn werkkamer hangen. Wat ik ongelooflijk vind, is hoe

mensen onmiddellijk meegaan in de retoriek die op deze ramp volgt.

Vanavond hebben drie musketiers op de vpro twee uur lang over de gebeurtenissen gesproken: Paul Witteman, Peter van Ingen en Felix Rottenberg.348 En met mensen als Onno Ruding (Raad van bestuur Citibank) in het publiek. Het was walgelijk om te zien hoe Rottenberg zoveel tijd gaf aan zijn Joodse vriend Hans Knoop (mediaconsultant), nota bene. Jan Hoekema (D66) en Harry van Bommel (sp) kregen, uiteraard, geen tijd maar Van Bommel heeft zijn tijd gegrepen. Rottenberg werd door Ruding een paar maal op zijn nummer gezet. Natuurlijk nodigde deze groep Hansje van den Broek, als oud-eu-commissaris, als een van de ‘sterren’ uit. Hij werd een vleesgeworden Atlanticus genoemd. Hij wilde niet over de arrogantie van de Amerikaanse macht praten ‘op dit moment van rampspoed voor de vs’. Columniste Anet Bleich - ook zo'n geïnformeerd ‘licht’ - kreeg ruimschoots de tijd, net als juffrouw Hadassa Hirschfeld van het cidi. Publicist Paul Scheffer kreeg tijd, maar veel te weinig. Schrijver Leon de Winter kreeg veel tijd om Joodse propaganda te maken. Specialist van het Nabije Oosten Paul Aarts zei dat het niet Bin Laden was, maar dat de oorzaak ligt bij de steun van de vs aan Israël.

17 september 2001

De oorlogshysterie gaat maar door via cnn. Ieder uur opnieuw ziet men de shit van de vallende torens herhaald worden, kerkdiensten over de hele wereld: ze zijn gek. De oorlogshysterie wordt op alle niveaus aangewakkerd. Het schokkende aspect is dat 5.000 Amerikaanse doden de hele wereld bewegen, terwijl de vs de laatste decennia miljoenen doden veroorzaakt hebben over de hele wereld, maar dat wordt nauwelijks door iemand opgemerkt.

Casper belde en ik denk dat mijn fax naar Van Aartsen de bvd weer op mijn telefoon heeft gezet, want mijn stem echode.

Nu belt Santo weer dat ze 6.750 dollar nodig hebben voor een Engelse en een Indonesische versie. De helft zou zijn voor de Indonesische versie, dus ik vroeg hem een fax te sturen voor alleen de Indonesische versie. Ik vroeg hem ook waarom ik zes weken niets hoorde. ‘I was in Semarang, last week in Palembang.’ Ze wachten altijd tot vijf voor twaalf met het sturen van de rekening. Ik maakte Santo duidelijk dat ik er niet op voor-

bereid was om voor dit boek ook zelf de financiën te regelen. Hij probeerde me nog te overtuigen met dat Mijn vriend Sukarno in de tweede druk is.

Het Engels in mijn manuscript was niet zo goed volgens Santo, maar hij zou zorgen voor de correcties van de Engelse versie. Natuurlijk heb ik nooit op het Engels gelet, want het was uitsluitend bedoeld voor vertaling naar het Behasa. Het was nooit mijn bedoeling om een Engelse versie uit te geven, zeker niet nu ik Who are the No. 1 War Criminals? heb geschreven, wat juist de Engelstalige, bredere variant is op het boek wat ik voor Indonesië schreef. Ik ga er dan ook zeker geen cent voor betalen.

De nationale luchthaven in Washington was gesloten. Ze zijn gek.

Lidewij stuurde me een fax dat Papieren Tijger vandaag dicht is. Ik heb het briefje ter info doorgefaxt naar Aart. Hij moet weten hoe het ervoor staat.349

Kok heeft om 13.00 uur verklaard dat een aanval op de vs - en dus ook op ons - ons de oorlog heeft verklaard. En hij citeert Tony Blair, dat dit terrorisme is. Hij snapt het dus nog altijd niet. In ieder geval, ik heb hem de tekst van de komende brochure gestuurd.

De beurshandelaren in New York lopen op Wallstreet met grote vlaggen van de vs in hun hand. Voormalig minister van Buitenlandse Zaken Madeleine Albright zit op cnn met een dure, gigantische broche van de Amerikaanse vlag op haar gewaad.

Clinton zei tegen iemand dat zijn regering net vijf minuten te laat was om Bin Laden te pakken te krijgen. Albright zegt: ‘We worked very hard to get him.’

Bij Struwe zeiden ze dat ik de oorlog had voorspeld vanaf het moment dat Bush aan de macht kwam. Ze zeiden dat ze de oorlogshysterie van cnn steeds uitzetten.

15:00 uur, Amsterdam - Apeldoorn

Ik stop mijn abonnement op Elsevier, want Gerry van der List matigt zich aan Freud de grond in te schrijven.

Ik zit in de verkeerde trein. Damn it. Blijf kalm. Ik ben onderweg naar een lezing voor reclamebureau Zeylmaker in Apeldoorn, die Albert de Booij voor me heeft geregeld.

15:20 uur

De conducteur leende me zijn telefoon - ik arriveer pas om 16.35 uur. Het zou om 16.30 uur beginnen. Dus het is nog min of meer gered.

15:40 uur

Er zijn dus twee edities van Newsweek achter elkaar uitgekomen.

In Who are the No. 1 War Criminals?, dat vrijdag dus moet verschijnen, schreef ik een maand geleden al op pagina 82: ‘Some day an Arab suicide bomber may use a semi nuclear device to blow up the Court in The Hague.’ Gisterenavond heb ik nog een fax verzonden aan Van Aartsen waarin ik hem op die zin gewezen heb en er rekening mee te houden dat op enkele strategische plaatsen in de vs en elders dit soort nucleaire bommen gereed zijn om in te zetten als de Amerikaanse strijd niet de gewenste kant op gaat.350 Vandaag wijdt The Times een lang artikel aan precies dat vraagstuk. William Rees-Mogg schrijft dat de Amerikaanse en Britse inlichtingendiensten ervan uitgaan dat Osama bin Laden over nucleaire wapens beschikt.351 Het feit dat Bush niet direct naar het Witte Huis werd gevlogen na de aanslagen maar naar een atoombunker in Nebraska, bevestigt volgens hem dat de Amerikanen er ernstig rekening mee hielden dat een nucleaire aanval op het Witte Huis mogelijk was.

16:30 uur

Een Indische heer verliet speciaal zijn trein om mij de hand te schudden: ‘Ik ben al heel lang fan van u.’ Vier vrouwen op het Centraal Station idem dito. Het gebeurt dagelijks, al schrijf ik er zelden over.

Van Santo ontving ik voor ik vertrok nog een walgelijke fax, waarin hij zonder veel uitleg de rekening stuurde voor zowel een Indonesische als Engelse versie van het boek, (3.502 dollar voor de Indonesische, 3.225 dollar voor de Engelse versie) en dat ze beide versies tegelijk willen publiceren.352 Iedere keer dezelfde shit. Maar deze keer ben ik geneigd om te zeggen: fuck you. Ik dacht dat ik vanmorgen aan de telefoon duidelijk was geweest over alleen een Indonesische versie. Niet dus. Ik heb geantwoord dat ik niet op het Engels gelet heb omdat ik niet beter wist dat alles naar Behasa vertaald zou worden. Ik ga niet

akkoord met publicatie van een Engelse versie zonder dat ik die heb kunnen controleren en daar heb ik geen tijd meer voor. Het vorige boek was een cadeau voor Indonesië en ook dit boek, waar ik vier weken dag en nacht aan gewerkt heb, heb ik geschreven voor Indonesië. Ik heb toegezegd die 3.502 dollar wel te willen betalen, maar uitsluitend als de presentatie, zoals was afgesproken, op de Bung Karno University in het bijzijn van Rachmawati wordt gehouden. Zo niet, blaas ik alles af en is Indonesië voor mij over en uit. Ik sloot af dat hij ook niet moet vergeten dat die hele trip me ook nog eens vijfduizend dollar kost plus dat de rest van mijn werk ook weer stil ligt.

19:00 uur, Apeldoorn - Amsterdam

Het was best gezellig en zij vonden het geweldig. Arjan Visser en Toine Rongen waren er ook. De aanwezigen leken geschokt, met name over de mogelijkheid die ik besprak van een nucleaire aanslag. Er komt een verslag van de lezing in hun bedrijfsmagazine. Ze zullen me er veertig exemplaren van sturen die ik dan zelf uit kan delen.

Er hing een levensgroot portret van mij op de deur van Zeylmakers kantoor. Hij was best aardig. Er was ook een oudere heer, een journalist die voor Axel Springer ag werkt.

Terwijl de torens van het World Trade Center in brand stonden, sprongen mensen die ver boven het vuur gevangen zaten uit het raam hun dood tegemoet. We zijn geneigd ontzet te zijn door die beelden, maar denk eens aan hen die geroosterd zijn door de tonnen vliegtuigbrandstof.

18 september 2001

President van Egypte Hosni Mubarak is tegen een aanval op Afghanistan, eindelijk. ‘To attack a country... You'll kill innocent people.’ Nee, je bent in strijd met het verdrag van de vn bezig, dat had hij moeten zeggen. Hij wijst de vs in de richting van de vn, maar verrader Mubarak is te laat met zijn protest, een roepende in de woestijn.

Er kwam zojuist een fax van Peter. Hij slaapt weer niet. Ik wilde hem bellen maar hij nam de telefoon niet op dus ik stuurde hem een korte fax dat hij later meer van me zou horen.

Het is Prinsjesdag vandaag en de Gouden Koets gaat stoppen bij de Amerikaanse ambassade. Eigenlijk is het zielig. Teaching thinking is nu meer nodig dan ooit.

Ik schreef Kok dat hij het weer een helemaal verkeerd had door te besluiten dat de aanval op de vs ook een aanval op Nederland zou zijn. Toen Nederlands verzet in de oorlog Duitse

treinen opbliezen, waren zij geen terroristen, maar verzetsstrijders. Zo zit het ook met Bin Laden, de Vietcong en de aanhangers van Sukarno die zich destijds tegen Nederland verzetten. Wij noemen ze allemaal terroristen, maar het zijn feitelijk verzetsstrijders.

Gisteravond sprak Bush weer eens over ‘the barbaric people who attacked our country’. Voor mij zijn het helden, omdat ze zich voelen als de ‘terroristen’ van Sukarno in 1947-1949, de Vietcong in 1960-1975 en zoals de Arabieren zich voelen over de vs en Israël. Ze denken in het Witte Huis als Papoeakoppensnellers.

Bij razzia's in de vs zijn vijftig personen gearresteerd, waarvan er misschien maar twee een connectie zouden kunnen hebben met de ramp.

Wat zijn het toch idioten. Het ministerie van Defensie is geïrriteerd dat Van Aartsen zondag in Buitenhof niet inging tegen Bolkestein toen die Kok en De Grave ‘gemekker langs de zijlijn’ verweet, omdat zij in de navo hadden gezegd Amerika geen ‘blanco cheque’ voor militaire steun te geven, terwijl Van Aartsen die lijn steunde.353 Bolkestein zat uit zijn nek te kletsen - een totale marionet van de vs.

Audie Koerwet, zoon van de Indonesische journalist Koerwet Kartaadiredja, vroeg me op advies van Joesoef Isak of ik garant kan staan voor hun zoon Bobby, die ze in Nederland willen laten studeren.354 Geen haar op mijn hoofd die daaraan denkt, dus dat heb ik hen hem in een nette brief geantwoord.

Gisteren had ik Jan van Papieren Tijger al een fax gestuurd wanneer ik nou mijn brochure binnen heb, maar daar heb ik niets op gehoord. Paul is pas vader geworden, maar daar hoor ik ook nooit meer iets van, dus nu maar een bericht aan Jan en Paul met kopie aan Aart. Die moet tenslotte ook weten waar de stichting aan begint met deze uitgeverij.355

Ellen Pasman zei dat Harry van Bommel en Arie Elshout (chef Buitenland bij de Volkskrant) bij Barend en Witteman waren.356 Van Bommel, Barend en Witteman maakten gehakt van Elshout. Hij vond raadplegen van de vn in deze situatie niet nodig want er was grote haast. Ik overwoog Broertjes te faxen maar ja, er zitten overal idioten.

Jan beloofde me vanmorgen mij direct te laten weten als hij wat van de drukker had gehoord. Om half twaalf had ik al mijn

antwoorden357 en hij komt vanmiddag om 15:00 uur een proefversie brengen, ongebonden, maar dat is beter dan niets. Beatrix ziet er steeds meer uit als een heks. Na de Troonrede worden Jan Hoedeman van de Volkskrant en Kees Lunshof van De Telegraaf weer opgevoerd om commentaar te leveren. Ze missen de oorlogsstemming.

Pauline Kleijn, die de flat beneden probeert te verhuren voor me, had een hele lijst van eisen van haar Italiaan, over lampen, keukenapparatuur (tot een espressomachine toe), schilderwerk en de verwarming. Bovendien wilde hij eigenlijk minder dan vijfduizend gulden per maand betalen, maar daar ging Pauline niet mee akkoord. Behalve dat ik dat op korte termijn allemaal niet voor elkaar krijg, bedacht ik me ook dat ik vijfhonderd gulden servicekosten per maand moet betalen, dus dan hou ik nog maar 4.500 gulden aan huur over. Ik liet Pauline weten dat het overging.

Ik ben vanmiddag razend geworden en had aspirine nodig, omdat de twee mannen die horren plaatsten weer begonnen over hoe zielig die onschuldige Amerikanen waren. Als je dan spreekt over 500.000 onschuldige Indonesiërs die zijn omgekomen door toedoen van de koppensnellers in het Witte Huis, komen ze meteen met een ‘maar...’.

Nu is Jan Brander overleden. Ook triest omdat hij een geweldige kerel was. Ik kende hem van Nijenrode. Hij was een jaar ouder dan ik.

Edwin faxte dat Peter erg blij was met zijn eerste bankafschrift. Ze missen de katten nog steeds, maar zijn blij dat Kate nu op een goede plek zit bij andere katten. Ik heb geantwoord blij te zijn voor Kate en dat ik snel duizend gulden zal overmaken om hun faxkosten te dekken.

Jan kwam de dummy van de brochure brengen. Ik kon nog een brief van Paul verwachten zei hij. Ik heb onder alles een streep gezet en zei hem tegen Paul te zeggen dat hij geen letter moet schrijven. Onnodig. Ik ga als tegenprestatie vrijdag zelf naar Nijmegen om de boekjes te halen. Ik heb Aart ook gefaxt dat alles geregeld is met Jan.

19 september 2001

Ze gaan maar door op cnn met het tonen van de ramp in de Twin Towers.

Ik heb eerst een niet mis te verstane fax aan Santo gezonden, dat ik uiterlijk vrijdag de bevestiging wil hebben dat mijn boek

op 1 oktober wordt gepresenteerd op de Bung Karno University in bijzijn van Rachmawati, zoals in juni is afgesproken. Alleen onder die voorwaarde kom ik en zal ik het geld voor de Indonesische uitgave aan hem overmaken. Als dat niet doorgaat, ga ik naar Miami. Eigenlijk ben ik totaal verbaasd door Santo: eerst gaat hij in rook op, dan wil hij opeens zes duizend dollar van me.

Geerlofs, Wouter Kok en Marc van der Linden van Weekend belden. Marc stond in Arnhem op Willem-Alexander en Máxima te wachten.

Ik moet vanavond naar de vpro om Maarten van Rossem te interviewen. Ik heb geprobeerd met knippen en plakken van de plotterproef iets van een dummy te maken, maar het ziet er te amateuristisch en verfomfaaid uit. Ik zal hem wel meenemen om aan Van Rossem te geven, maar ik weet niet of ik hem in beeld laat zien.

Ik kwam in Adonis een aardige cock sucker tegen, en op de weg terug was een kat langs een gevel aan het sluipen. Ik dacht: wat ziet het beest? Opeens stormde het weg en greep een duif die voor de regen schuilde in een hoekje.

De coupleider van Pakistan, Pervez Musharraf, praat op cnn over de crisis. Wijsheid is meer nodig dan emotie, omdat dat domheid is. Hij riep 25 wereldleiders, inclusief Clinton, op de Taliban niet te saboteren, maar niemand luisterde. Hij zegt zelfs tegen de vs tot een gebalanceerd oordeel te komen en vraagt om bewijs over Bin Laden. Maar Pakistan kan het zich niet permitteren om tegen de internationale gemeenschap in te gaan. ‘Trust me, I will not let you down,’ is zijn boodschap aan de wereldleiders.

Vanavond moest ik dus naar de vpro voor De Firma Interview waarin ik samen met Ad Vingerhoets en Frits Abrahams Maarten van Rossem moest interviewen.358 Het ging helemaal mis door de voorbespreking hoe we het interview zouden aanpakken. Daar begonnen we al mee om 20:00 uur dus toen om 23:15 uur het live interview moest beginnen, waren we al helemaal murw gekletst. Het werd dan ook een tam gebeuren. Iedereen was erg aardig, dat moet ik toegeven, professor Vingerhoets (gedragswetenschapper) was een lul. Ik was voor de uitzending al fel met hem in discussie geweest over Skinner, Rogers en dagboeken, dus het vuur was er al aardig uit. Frits Abrahams zag de bui al hangen en kwam pas om negen uur. Ik had voorgesteld om Abrahams als ervaren journalist te laten be-

ginnen met vragen stellen, om de minder ervaren Vingerhoets te laten volgen. Ik zou dan - zoals me het beste ligt - wel inbreken zodra ik onzin zou horen. Maar ze wilden per se dat ik zou beginnen, dus ik kon niet veel meer doen dan proberen Van Rossem in een ontspannen stemming te brengen. Al met al werd het dus een veel te tamme uitzending terwijl het spannend had kunnen zijn.

20 september 2001

Ik heb de redactie van De Firma een briefje gestuurd het jammer te vinden dat het interview zo tam verliep. Van Rossem zei gisteravond dat Kok simpelweg is bezweken door de orders van Bush.

Het kan eigenlijk niet van binnenuit zijn gedaan, want hoe krijg je negentien Arabische kapers bij elkaar? Natuurlijk zegt Bin Laden dat hij het niet heeft gedaan. Wie dan wel? Ze hebben het gedaan om wat nu gebeurt mogelijk te maken. Al met al is het een herhaling van Dallas.

George Soros zegt op cnn dat de oorlog die nu begint, precies is wat de terroristen willen: de radicalisering van het gedrag van de vs door als vergelding onschuldige mensen te vermoorden. Voor mij toont het vooral aan dat de Vingerhoetsen van deze wereld tekortschieten in hun pogingen de mens tot nadenken aan te zetten. Dries van Dantzig heeft het geprobeerd.

Onbegrijpelijk dat Moskou mee gaat doen met de Amerikanen. Zou Moskou meedoen omdat de Sovjets hun oorlog in Afghanistan verloren?359 De wereld wordt gek.

De Amerikanen noemen de geplande vergeldingsactie Infinite Justice. Ze zijn gek. ‘Who would do this to our great country?’ zegt Bush jr.. Alsof hij of de vs onschuldig zijn.

Ellen heeft weer eens een nota van 10.000 gulden gekregen van een accountantskantoor, welke ze naar mij doorstuurde. Nu kwam er ook nog een nota van 25.000 gulden bij haar aan. Ze was helemaal in paniek, maar ik maande haar rustig aan te doen en de brieven op zijn vroegst over een week te beantwoorden. Ellen zei dat ik gister op tv zo rustig en helder was geweest.

Veronica Radio belde vanmiddag of ze een vraag mochten stellen. Of ik had gehoord dat de Staat een bodemprocedure ging beginnen om de acht miljoen terug te claimen. Ik reageerde grappig dat ik een vriend van Bin Laden was et cetera. Ik belde Ellen. Ze was verbaasd, maar zei dat dit uitgesloten was. Mis-

schien alleen als er van omkoping sprake was. Wat als ze denken te kunnen aantonen dat ik met Aart de heer Vinken arrangeerde? Wie zit hier nu weer achter? Nou ja, ik zal me niet van de wijs laten brengen. ‘Ze’ willen niet dat ik invloed heb of alsnog in enige mate aan de bak kom.

Vanochtend had ik Santo een fax gestuurd met de boodschap dat ik mijn komst annuleer en in plaats daarvan naar New York ga. Niet lang daarna kwam er al een verontruste fax met allerlei excuses van de secretaresse van Santo. Ze probeerde me op andere gedachten te brengen, maar ik heb geantwoord dat mijn besluit vast staat en ik naar New York ga. Vanavond kwam er een onleesbare fax van Santo zelf, maar het is te laat. Ik verander niet meer van gedachten.

De Franse minister van Buitenlandse Zaken Hubert Védrine had enkele dagen geleden een interview op tv gegeven.360 Zelfs de Fransen spraken van een aanval op de vs. Op de vraag of Védrine vond dat internationale reacties via de vn moeten lopen, zei hij dat de Fransen de eersten zullen zijn om te accepteren dat de Amerikanen aanspraak maken op artikel vijf van de navo, een aanval op één is een aanval op allen. Roel Janssen noemt vanavond de gebeurtenissen in de vs ‘een aanval op de burgerlijke beschaving die zichzelf heeft uitgeroepen tot de vertolker van de universalistische waarden’.361 Ze zien het allebei verkeerd. Het is geen aanval, maar het is een mep terug voor vijftig jaar Amerikaans terrorisme wereldwijd. Janssen heeft het in zijn stukje ook nog over een nieuw manifest van de sp. Toch jammer dat Jan Marijnissen me dat niet uit zichzelf heeft toegestuurd, maar ik heb hem een briefje geschreven met het verzoek dat alsnog te doen.

21 september 2001

Max Westerman maakt zich op rtl4 druk omdat de voltallige Amerikaanse pers in zwijm valt voor Bush. Er wordt geen kritisch geluid meer gehoord.

Om drie uur vanmiddag heb ik mijn brochures binnengekregen en om vier uur stond ik op Centraal Station om er veertig per post te versturen, onder andere aan Peter en Edwin.

22 september 2001

Ik heb vanmorgen eerst een fax gestuurd aan Peter en Edwin om hen te feliciteren met hun vijfentwintigjarig samenzijn. Ik ben blij dat ik mijn bijdrage kan leveren aan een goede toe-

komst voor hen dankzij mijn gevecht tegen de Staat. Ik sloot mijn bericht af dat ik ernaar uitzie hen weer in Nederland te zien.

Ellen belde vanmiddag. Het eerste wat ze zei dat ze over haar toeren was. Ik weet het, het gebeurde eerder ook. ‘Ik ben zeer in de weer met mijn vader...’, dus ze komt dinsdag niet op de lunch ter ere van Florrie.

Albert de Booij bedankte me voor de brochure en vroeg of hij de tekst op de achterflap kon gebruiken voor hun internationale website. Voor de zekerheid heb ik hem mijn rekening in New York gegeven om mijn honorarium naar over te maken. Aart had de brochure ontvangen en verwachtte (ter aanmoediging) dat deze zou worden doodgezwegen.

Ik zag Colin Powell op bbc World zeggen: ‘Het gaat niet om dood of levend’ (zoals Bush zei) ‘maar om recht’.

23 september 2001

Arjan Visser zei over De Firma Interview dat hij nooit had gedacht dat ik me zo als interviewer (vragen stellen en goed luisteren) van Maarten van Rossem zou kunnen opstellen. Hij was totaal verbaasd mij zo te zien. De andere kant van de medaille, waar hij natuurlijk niets vanaf wist, was de urenlange kletspartij vooraf, waardoor de scherpe kantjes er bij mij al af waren.

De vs heffen sancties tegen India en Pakistan op. Bush wil de landen laten zien dat samenwerking met Washington voordelen oplevert. Ze kopen hun loyaliteit.

De Amerikaanse luchthavenindustrie krijgt vijftien miljard steun.

Bush praatte voor de derde keer met Poetin, deze keer 45 minuten. Rusland zou ook voordelen uit dit alles moeten kunnen halen.

Bij de ontvangst van Florrie Rost van Tonningen dinsdag aanstaande zal ik me opstellen zoals Pak Alatas tegenover mij altijd doet: me overal buiten houden.

Ik probeerde Ludo de Witte te bellen. Ik heb nooit meer iets van hem gehoord. God weet wat er omgaat in deze man, alhoewel nonchalance goed mogelijk is. Maar het blijft vreemd. Een oudere man met een vrij grote hond stond een pizza te vreten. De hond ging zitten, ging met de poot langs 's mans been, die alles opvrat en het papier bijeen frommelde. ‘Hij wil ook wat,’ zei ik verwijtend, wat me een nijdige blik opleverde. In Lage Vuursche bracht ik de twee honden altijd eerst wat vlees voordat we zelf gingen eten.

Sky News zegt dat Clinton had toegegeven dat hij de cia enkele jaren geleden opdracht had gegeven om Bin Laden te pakken te krijgen, dood of levend.

Bob Tapiheru belde vanuit Bad Honnef. Hij is 79 en zit inmiddels in een rolstoel vanwege de klappen die hij kreeg van de Kempeitai, de Japanse militaire politie. Ik zei hem dat ik achter de Taliban stond. ‘Ik ook,’ antwoordde hij. ‘Vergeet niet wat de vs op hun geweten hebben.’ Hij wees me erop dat in Indonesië niet 500.000 doden waren gevallen maar zeker een miljoen.

Theo van Gogh had Maarten van Rossem in de stoel.362

Ik annuleerde Hotel Indonesia en faxte nog laat Santo de boodschap dat ik echt niet naar Indonesië kom.363 Als van een boek over Sukarno in een land met 230 miljoen Indonesiërs niet meer dan tweeduizend exemplaren verkocht worden, gaat dit tweede boek zeker de tweeduizend niet halen. Bovendien was afgesproken om het boek te presenteren op de Bung Karno University en niet opnieuw in een boekhandel. Ik heb hem duidelijk gemaakt dat ik onder deze condities niet van plan ben vijfduizend euro uit te geven om naar Indonesië te komen. Ik schreef niet te weten hoe dit op te lossen en dat het misschien het beste zou zijn het hele boek te vergeten en dat beide partijen hun verlies nemen.

24 september 2001

Om 05:15 uur arriveerde er een fax. Ik dacht dat het een reactie van Santo zou zijn, maar hij bleek van Peter. Na een tweede fax stond ik op en we wisselden verschillende faxen uit. Ik had zo gehoopt dat hij beter zou slapen. Hij maakte zich zorgen over mijn trip naar New York, uit angst dat er nog iets kan gebeuren daar. Ik antwoordde eerlijk dat ik me dat ook heb afgevraagd, maar mijn conclusie is dat het doel bereikt was, aanslagen in de vs, en dat het nu wel even veilig zal zijn. Gelukkig ervaart hij het werken aan mijn brieven als prettig en ik hoop maar dat het vingeroefeningen zijn voor uiteindelijk zijn eigen boeken.

De gebedsdienst in het Yankee Stadium was ongelooflijk, net als de emoties onder het publiek. Die klap is veel harder aangekomen dan ik voor mogelijk hield. Vandaar dat vandaag 91% van de Amerikanen voor oorlog is.

Het was een rusteloze dag. Ik heb nog meer brochures verzonden naar Kamerleden, journalisten en anderen van wie ik vind

dat ze het moeten lezen. Ik heb Lidewij een briefje geschreven dat ik naar New York ga om daar bij Verso het vlugschrift te laten zien, in de hoop dat zij het willen uitgeven in de vs. Ook heb ik haar aangegeven dat ik er nog zeker vijftig nodig heb als ik terug ben.

Misschien kom ik maandagnacht terug, want dat is vijfhonderd dollar goedkoper. Ik krijg alleen nu Singapore Airlines niet te pakken.

Casper vindt de brochure een eye opener.

Marc van der Linden waarschuwt dat ik weer in Weekend kom. Hij heeft het over Ben Holthuis als een ‘enge oude nicht’. Morgen heeft Marc een gesprek met de Fürst zur Lippe, die al had bevestigde het absurd te vinden dat de familienaam met Van Vollenhoven wordt verbonden (zoals Jan van Stirum me ook al vertelde). Ik heb Eef Brouwers maar even een briefje gestuurd dat er in mijn ogen toch een en ander mis gaat bij de rvd als deze informatie zomaar naar buiten kan komen.

Renate Zwiers zegt dat de psa-waarde (die op prostaatkanker zou kunnen wijzen) in mijn bloed 10 is, wat 2 meer is dan vorige keer. Na New York moet ik dus maar weer terug naar dokter Schlatmann. De rest was perfect.

Peter d'Hamecourt zit natuurlijk bij de anti-Taliban-jongens in Noord-Afghanistan, en Poetin zond ze nog steeds wapens (geen soldaten).364 Hoe kan dat? Rob de Wijk zat voor de zoveelste keer in nova. Hij kan beter in Hilversum gaan wonen.

25 september 2001

Saoedi-Arabië buigt onder de Amerikaanse druk. De Taliban zijn nu virtueel alleen. Het Kremlin stelt dat Rusland en de vs voor het eerst sinds 1941 dezelfde vijand hebben en partners worden. De problemen in de Russische Kaukasus zijn nu ook de schuld van Bin Laden.

Toen Casper en Vischjager belden, zat er weer eens duidelijk een holle klank in de telefoon. Zij horen er niets van, maar ik hoor steeds mijn eigen stem terug.

Dick Smit wilde de laatste hor komen plaatsen en wilde iemand meebrengen. Ik heb geen idee wie dat was en vroeg me af of de sleutels van dit huis niet in verkeerde handen kunnen komen. Ik vroeg hem niet te komen aangezien ik gasten heb. Sjan Poslavsky zegt dat een psa-waarde van tien veel te hoog is. Ik wist het. En Renate zei in december dat het geen zin had onderzoek te verrichten. Schlatmann is met vakantie en komt

maandag terug. Ik wist dat er iets niet in orde was. Het probleem zit kennelijk in mijn pik. Spelen is oké, maar seks moet stoppen (klaarkomen).

Gisteren kwam nog een bericht van Santo binnen dat de rector van de Bung Karno University de boekpresentatie aldaar op 28 oktober wil doen, want dan is het Youth Pledge Day.365 Op die dag in 1928 verklaarden Indonesische nationalistische jongeren hun streven naar één moederland (Indonesië), één natie en één taal (Indonesisch).

Ik twijfel daardoor een beetje, maar misschien moet ik het dan toch maar doen. Ik heb Santo geantwoord dat 28 oktober waarschijnlijk wel kan. Ik zou Peter mee willen nemen, maar alleen als Edwin het ermee eens is. Ik had al een fax klaarliggen om het te vragen maar die heb ik verscheurd. Misschien moet ik het niet eens voorstellen, al zou ik het heerlijk vinden. Ik heb Peter wel een fax gestuurd of hij vindt dat ik naar Djakarta moet gaan. De lunch met Florrie Rost van Tonningen, Adèle Luns en Alfred Vierling verliep zoals ik verwachtte. Ik hield me overal buiten. Met Alfred kan ik niets, hij praatte alleen over zichzelf. Adèle zei dat ze in haar leven van vier mannen heeft gehouden: Huib, Joseph, haar zoon en van mij. Dat kon er ook nog wel bij.

Al met al ben ik blij Florrie ontvangen te hebben, maar ik ben nog blijer dat ik weer alleen ben.

Terwijl bbc World bekendmaakte (met beelden) dat Indonesische moellahs oproepen tot een jihad, beweert rtl4 dat de Taliban steeds verder geïsoleerd raken - niet waar dus. Het Nederlandse nieuws is totaal hopeloos, totaal aan de kant van de vs. Sinds Vietnam wilden Amerikanen geen body bags meer zien, maar na de aanslagen op het World Trade Center wel, voor het eerst.

Ik sprak Serge van Duijnhoven, die ik belde naar aanleiding van zijn luisterrijke fax,366 maar hij had toch weer vele mitsen en maren. Hoe ik dan die 5.000 (zijn er 6.300) doden vond? Minder erg dan de 500.000 Indonesiërs van 1965. Maar dat begrijpt hier niemand.

Ik zag Ellen Pasman fietsen in de Haarlemmerstraat, terwijl ze had gezegd in Den Haag te blijven vanwege haar vader. Ze zal zich ‘te goed’ gevoeld hebben voor de lunch met Florrie, Adèle en Alfred. Ik ben doorgereden. Florrie zei trouwens bij de lunch: ‘Je had toch een Jodin gevraagd?’ doelend op Ellen. Ook erg - mensen.

Katoppo stuurde een uitgebreide fax over de inspanningen die hij had verricht om de boekpresentatie op de universiteit te kunnen doen. Hij wijdde ook uit over de hoge kosten voor het drukken in Indonesië en de verkoopprijs van het boek aldaar, die voor veel mensen te hoog is om te betalen.367 Nu zal ik toch maar gaan, al zou ik willen dat Peter mee kon. Ik heb een fax naar Katoppo gestuurd dat ik 25 of 26 oktober in Indonesië zal arriveren.

In nova werd gesproken over de aangekondigde manifestatie tegen militair optreden van de vs en bondgenoten in Afghanistan.368 Karel Glastra van Loon, die de manifestatie mee organiseert, zat tegenover Maxime Verhagen van het cda, die gelooft dat militair ingrijpen mogelijk moet zijn en de demonstratie geen bijdrage levert aan vrede. Wat me uiteindelijk verbaast, is het gebrek aan objectief denken. Dan laten ze beelden zien van Kok, die zegt: ‘Hier moet een antwoord op komen’, maar de aanval op het fucking World Trade Center wàs het antwoord! In alle discussies doen ze alsof Bin Laden zomaar vliegtuigen in de Amerikaanse gebouwen heeft laten vliegen, maar het is een reactie op de jarenlange (militaire) inmenging van de vs overal ter wereld met honderdduizenden doden tot gevolg. Een andere denkfout is dat daders moeten worden gestraft, alsof de geschiedenis startte op 11 september 2001, omdat er anders nooit vrede mogelijk zal zijn. Verhagen noemt het dat ‘we moeten reageren op de aanstichters’. Maar wie waren de aanstichters?

En Joost Zwagerman zei bij Barend & Van Dorp dat hij tegen anti-oorlogsdemonstraties is; het zijn egotrippers vindt hij. Ik ben blij dat Zwagerman daar nooit tegelijk met mij aan tafel zat. Van Dorp vond dat er ‘dus’ niet moest worden gedemonstreerd, want we moeten de vs steunen. Oud-ambassadeur in Washington Hans Meesman vond dat natuurlijk ook. Als ambassadeur vertolkte hij de stem van zijn baas, en het ging er niet om de navo nu de das om te willen doen. Wel vond hij dat Joegoslavië te gemakkelijk was gebombardeerd.

Ik voelde me vandaag duizelig. Ik moet echt meteen naar Schlatmann.

26 september 2001

15:00 uur, in het vliegtuig

Mijn hoeveelste reis naar de vs zou dit zijn sinds 1948? Het is in ieder geval het 53ste jaar dat ik erheen ga.

Ik lees in een knipsel over een boek over Menno ter Braak waarin een citaat van hem over liefde staat: ‘Een avontuur in de onvolmaaktheid’. Zoiets. Maar dat zit hem in hoe de chip in ons brein is geprogrammeerd. Gomperts schreef dat er in de structuur van de teksten van Ter Braak antisemitisme zat verscholen.369 Dat zullen ze later van mij misschien ook zeggen, maar dat is dus onwaar. Als ik op Schiphol een man met een grote zwarte hoed en drie jongetjes met keppeltjes zie, dan denk ik: crazy, wat iets anders is dan dat ik ertegen ben. Bovendien is mijn reactie hetzelfde als ik een tulband zie, hoewel Oosterse ‘gewoonten’ minder gek lijken. Maar moslimvrouwen die helemaal bedekt zijn, hebben echt een serieus probleem. Ik zit al uren te lezen, afgewisseld met een dutje.

18:40 uur, New York

Toen ik uit het vliegtuig bij de douane kwam, werden mijn spullen gecontroleerd door een jonge vrouw. Ze begon de krantenknipsels te lezen en wilde de brochure zien. Gelukkig begreep ze niet waar het over ging. Ze had ook het lef om te zeggen: ‘Five days, and you brought no fresh clothes?’

Ik antwoordde: ‘I always buy them.’

Eenmaal erdoorheen, nam ik een taxi naar het ymca, waar mijn kamer al klaar was. Ik heb vervolgens eerst de brochure naar Hashram gebracht. Zoon Pepe was thuis en Francis zat bij de vn.

Ik faxte Jan van Papieren Tijger of wij zondag tijdens de manifestatie op de Dam aanwezig moeten zijn met brochures om te verkopen. Dat als dat zo is, ik dan zorg dat ik zaterdag weer terugvlieg, dan ben ik zondagochtend op tijd terug om naar de Dam te gaan. Ik wil daar eventueel ook wel spreken.

Ik stuurde Peter mijn faxnummer hier, en gaf hem mijn eerste indrukken uit New York. De mensen lijken lamgeslagen, kijken ernstig en bezorgd en praten bijna fluisterend, terwijl ze gewoonlijk zo luidruchtig waren. Ze lijken niet in de gaten te hebben wat er is gebeurd en hebben vooral medelijden met zichzelf, zich onbewust van het feit dat de Amerikanen er zelf voor hebben gekozen wereldwijd miljoenen slachtoffers te maken.

De schrik zit er flink in. Overal Amerikaanse vlaggen: vlaggen op huizen, auto's en trucks. Er is minder verkeer en het ymca is zowat leeg.

Ik ben een steak gaan eten bij Rivièra Cafe in de zon, waarna

ik naar de agent van uitgeverij Verso Books op 180 Varick Street, een kilometer verderop, wandelde om mijn brochure af te geven. Ik vroeg hem naar Tim Crouch, maar sinds hij er op 31 augustus vertrok, heeft niemand nog van hem gehoord. Ze weten niet waar hij woont. De man werkte er 28 jaar.

Het was mooi weer, nu wordt het koud en schemerig.

19:45 uur, YMCA

Richard Holbrooke is ervan overtuigd dat Osama Bin Laden uitgeschakeld zal worden - of dat Saddam krijgt wat hij verdient. Holbrooke spreekt over ‘achter Irak en Syrië aangaan’. Na Holbrooke is oud-minister van Defensie Richard Perle op Channel 13: allemaal verkeerde idioten. Bush zegt op het hoofdkwartier van de cia: ‘There are evil people in the world who hate America. I consider Bin Laden an evil man, who hates us. A man who destroys women and children, he is so dominated by evil.’ Powell zegt dat Bush kan doen wat hij wil, in het belang van de vs. Hij vermeed een eerlijk antwoord te geven en niemand praat over bewijzen.

21:00 uur

Ze blijven de beelden van 11 september laten zien op tv. ‘9-11’ noemen ze die dag. Waarom blijven ze die beelden van de aanslagen maar herhalen? Ook het ymca heeft de vlag nog steeds halfstok hangen. Overal zijn vlaggen.


Vorige Volgende

Over het gehele werk

datums


Over dit hoofdstuk/artikel

plaatsen


datums