De ware dichter. De vaderlandse poëticale discussie in de periode 1775-1825

(1998)–Jan Oosterholt– rechtenstatus

Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

bron

Jan Oosterholt, De ware dichter. De vaderlandse poëticale discussie in de periode 1775-1825. Van Gorcum, Assen 1998

codering

DBNL-TEI 1

Wijze van coderen: standaard

dbnl-nr oost051ware01_01

logboek

- 2013-08-19 EW colofon toegevoegd

verantwoording

gebruikt exemplaar

eigen exemplaar DBNL

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van De ware dichter. De vaderlandse poëticale discussie in de periode 1775-1825 van Jan Oosterholt uit 1998.

redactionele ingrepen

p. 16, 34-37, 80-83, 11-113, 140-142, 178-182, 196: de eindnoten zijn in deze digitale versie direct bij de bijbehorende nootverwijzingen geplaatst. De genoemde pagina's zijn hierdoor komen te vervallen.

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. II, VIII, *2) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

[pagina I]

De ware dichter

[pagina III]

Jan Oosterholt

De ware dichter De vaderlandse poëticale discussie in de periode 1775-1825

1998

illustratie VAN GORCUM

[pagina IV]

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, hetzij mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 j0 het Besluit van 20 juni 1974, St.b. 351, zoals gewijzigd bij het besluit van 23 augustus 1985, St.b. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 882, 1180 AW Amstelveen). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden.

ISBN 90 232 3391 3

Dit onderzoek werd gesteund door de Stichting voor Literatuur-, Muziek- en Theaterwetenschap (LMT), die wordt gesubsidieerd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

De uitgave van het proefschrift is mogelijk gemaakt door een bijdrage van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

Grafische verzorging: Van Gorcum, Assen

[pagina V]

Inhoud

Woord vooraf		IX

Inleiding		1

1	De authenticiteit van de ware dichter	10
Inleiding		10
De traditie van de dichterlijke authenticiteit		11
De laat-achttiende-eeuwse authenticiteitscultus		13
Drie verschillende benaderingen van het gevoel van de dichter		14
Noten		15

2	De teergevoelige dichter: een empiristische poëtica	17
Inleiding		17
	Een empiristische poëtica	17
	Baumgartens zinnelijke kennis	18
Het gedicht als zinnelijke rede		19
Cornelius van Engelen: de dichter als leermeester		20
Hieronymus van Alphen		21
	De teergevoelige dichter	21
	Het vernuft van de dichter	24
De lierdichter en het gevoel		25
	Het lierdicht en de authenticiteitscultus	25
	Lyriekopvattingen van Van Alphen en Brender à Brandis	26
Rhijnvis Feith: de sentimentele dichter		30
Noten		33

3	Het verzet tegen metafysische haarkloverij: een common sense-poëtica	38
Inleiding		38
De stem van de traditie: poëzie als voedsel voor gevoel én verstand		40
	Willem Emmery de Perponcher: polemieken met Van Alphen en Feit	40
	Jan Macquet: een redelijk alternatief	43
	Jacob van Dijk: de schrandere gedachte	46
	Conclusie	47
Een anti-normatieve poëtica van het gezond verstand		48
	Jan de Kruyff: de paradox in de Abraham van Hoogvliet	49

[pagina VI]

	Jeronimo de Bosch: de strijd tegen metafysische haarkloverij		51
	Conclusie		53
De common sense-poëtica van de eerste vaderlandse literatuurhistorici			53
	Een anti-theoretische benadering		54
	Het schildertalent van de ware dichter		55
	Een retorische poëtica		56
	Het enthousiasme en het vernuft van de ware dichter		57
	Een historische toepassing van de authenticiteitsgedachte		59
	De authenticiteit van de vaderlandse dichters uit de zeventiende eeuw		60
	Oprechtheid als vaderlandse deugd		61
	De cultus van de eenvoud		63
De (her-)waardering van de dichters van het bevallige			65
	Johannes Henricus van der Palm		66
		Van der Palm over David en de schrijver van Job	66
		De latere verhandelingen: een apologie van Anakreon	68
	De receptie van dichters van het tweede garnituur		69
		Het probleem van het dichterschap van Jacob Cats	70
		Jacobus Bellamy: de dichter der natuur	72
		De authenticiteit van de Duitse voor-romantische dichters	75
Een terugkeer van het sentimentalisme?			77
Poëticale restricties van het common sense-betoog			78
Noten			79

4	Het gevoel als bron: een idealistische poëtica		84
Inleiding			84
De ware dichter in de critische wijsgeerte			86
	Paulus van Hemert: het zinnebeeld van het oneindige		86
	Johannes Kinker		88
		De dichterlijke genie	88
		Het verweer tegen een anti-theoretische benadering van het dichten	90
		Gevoel en verbeelding in Kinkers genretheorie	91
		Spanningen tussen theorie en praktijk bij Kinker	95
Willem Bilderdijk			96
	Het zelfgevoel van de dichter		97
	Het fulmineren tegen regel- en navolgingszucht		99
	Over geestdrift en dweperij		100
Het juiste midden: een variant van de idealistische poëtica			101
	Job Augustus Bakker: het ideaal van de dichter		102
	Nicolaas Swart: het helder en schitterend licht van de poëzie		105
	Abraham Sieuwerts van Reesema: de ware oorspronkelijkheid		106
Conclusie			108
Noten			110

5	Over ware en valse wijsbegeerte: de kennis van de ware dichter		114
Inleiding			114
De dichter als psycholoog			116
	De prijsvraag van de Maatschappij der Nederlandsche letterkunde		116

[pagina VII]

	Van Alphens pleidooi voor een wijsgerige benadering van de dichtkunst		118
	De dichter en de ware wijsbegeerte		120
Intermezzo: de problematisering van het genre van het leerdicht			124
De rijke voorraadschuur van de ware dichter			125
	Lublink en De Bosch: een schat van kennis		125
	De rijkdom der zaken in het werk van vaderlandse dichters uit het verleden		127
	De vormentaal van de ware dichter		130
	Bilderdijk en de kennis van de dichter: ontwikkeling en continuïteit		131
	Johannes Kinker: de dichter en het aanschouwend denken		134
	De dichter als de ware mysticus		136
Conclusie			138
Noten			139

6	Over de studie der Ouden: de ware dichter en de klassieken		143
Inleiding			143
De primitivistische benadering van de klassieken			149
	Jeronimo de Bosch: het schildertalent van Homerus		149
	De erfenis van Jeronimo de Bosch		150
		David van Lennep: een cyclische cultuuropvatting	151
		Het optimisme van de vaderlandse literatuurhistorici	153
De cultuurrelativerende benadering van de klassieken			157
	Hieronymus van Alphen: de bedorven smaak van de moderne dichter		157
	Rhijnvis Feith: de smaak van de natie		158
	De breuk met het verleden		162
		Paulus van Hemert: de afwijzing van een gouden eeuw	162
		Johannes Kinker: het allegorische en mystische	163
		Pieter Gabriel van Ghert: een pleidooi voor het romantische	165
	De ware dichter als volksdichter		166
		Nicolaas van Kampen: romantische stof in klassieke vormen	167
		Barthold Hendrik Lulofs: het romantische spel der verbeelding	170
		Abraham Sieuwerts van Reesema: de oorspronkelijkheid van de volksdichter	171
		Willem de Clercq: het eigenaardig genie der volken	172
Conclusie			175
Noten			177

Epiloog			183
Noten			195

Bibliografie			197

Namenregister			218

Vorige Volgende