Reize door het aapenland (onder pseudoniem J.A. Schasz)

Regelnummers proza verbergen

[p. 49]

Reize door het aapenland.
Door J.A. Schasz, M.D.
MDCCLXXXVIII.

[p. 51]

Voorberigt

1Na een lang stilzitten, kome ik nog eenmaal ten voorschijn, met¹ 2eene satijre, die vermaken en onderwijzen kan, zo men nog vermaakt² 3en onderwezen wil zijn.

4Is men nimmer te oud, te groot, noch te wijs, om te leeren, dan kan 5dit stukje zijne bedoeling treffen, - dan zullen de redelijke wezens 6van hunne Natuurgenoten die zij voor onredelijk houden, gewaar-⁶ 7schouwd, onderregt en verstandig gemaakt kunnen worden.

J.A. SCHASZ, M.D.

1788.

1 Na een lang stilzitten: het vorige werk van Schasz was geweest zijn Reize door het Wonderland uit 1780, zie Inleiding, p. 16-17.

2 vermaken en onderwijzen: naar het voorschrift ‘omne tulit punctum, qui miscuit utile dulci’ (hij heeft aller bijval gekregen, die het nuttige aan het aangename heeft gepaard) in De arte poetica, vs. 343, van Horatius - zelf een invloedrijk satirendichter die juist dit dubbel aspekt van de literaire hekeling op de voorgrond had gesteld.

6 van: door.
Natuurgenoten: versta: de apen. Het oudste voorbeeld dat het WNTIX, 1619, vermeldt is uit Willem Leevend, dl. V (1785), p. XVII - daar echter in de zin van ‘medemensen’.