Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Reize door het aapenland (onder pseudoniem J.A. Schasz) (1972)

Informatie terzijde

Titelpagina van Reize door het aapenland (onder pseudoniem J.A. Schasz)
Afbeelding van Reize door het aapenland (onder pseudoniem J.A. Schasz)Toon afbeelding van titelpagina van Reize door het aapenland (onder pseudoniem J.A. Schasz)

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.06 MB)

Scans (9.14 MB)

ebook (3.27 MB)

XML (0.34 MB)

tekstbestand






Editeur

P.J. Buijnsters



Genre

proza

Subgenre

roman


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Reize door het aapenland (onder pseudoniem J.A. Schasz)

(1972)–Gerrit Paape–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
Regelnummers proza verbergen

Derde hoofdstuk
De gestrenge vervolging

142Toen ik omtrent een half uur verre was, begon ik te denken, dat ik 143dwaaslijk deed, met dus door slijk en vuilnis mijn weg te neemen, 144vermits men zekerlijk niet anders bedoeld had, dan om mij van het 145Dorp verwijderd te krijgen, en tot dat einde al die vertooningen 146maakte.

147Ik ging derhalven op mijn gemak den gewoonen weg, mijn Nood- 148lot betreurende.

149Doch eerlang bespeurde ik, dat ik mij deerlijk vergist had, en datGa naar voetnoot149

[pagina 60]
[p. 60]

150het wel degelijk er op gemunt ware, om mijn perzoon in handen teGa naar voetnoot150 151krijgen.

152Want een zekere hoogte bereikt hebbende, keek ik eens naar het 153Dorp te rug; en ziet, vier benden Volks toogen uit, langs vier onder-Ga naar voetnoot153 154scheiden wegen. De eerste had den Heer; de tweede den Schout, de 155derde den Dominé, en de vierde den Voorleezer aan 't hoofd. - In 156't eerst kon ik mij niet begrijpen, wat dit heirleger in 't zin had. IkGa naar voetnoot156 157verbeelde mij, dat er een onverwagten inval, door den een of anderen 158Staatsvijand gedaan ware, en dat uit dien hoofde Geestlijk en 159Wareldlijk, zijn rang en waardigheid, (ter liefde voor 't algemeen 160en uit dringende nood) ter zijde stellende, de wapens had opgevat, 161om het Vaderland te helpen behouden.

162Uit dit denkbeeld werd ik evenwel schielijk geholpen, door eenige 163Maaijers en Akkerbouwers, die mede op den heuvel stonden, en met 164handgeklap uitriepen: Daar komen ze! daar komen ze!

165En wat komen ze doen? nam ik de vrijheid hen te vraagen. -

166Hoe! zeiden deeze luiden, bijna allen te gelijk, weet gij dan van dat 167afschuuwlijk geval niet, waar elk den mond van vol heeft?

168Welk geval, mijne Vrienden?

169Van dien Dief die een Paard gestoolen; die zijn Vrouw de harsens 170ingeslagen; de meid verkragt; haar een dollen hond op den buik 171gebonden en ze dus al te saamen in 't water gesmeeten heeft; en die

[pagina 61]
[p. 61]

172er toen bij is gaan staan, ten einde te beletten, dat zij er niet uit- 173geholpen wierden?

174Ik hield mij zo cordaat als ik kon, op dit berigt, dat slechts een 175half uur van de plaats waar 't gebeurd was, zulk eene ijslijke gedaan- 176te had aangenoomen; maar ik gevoelde, dat ik, tot in het merg 177mijner beenderen toe, ontroerde. Wanneer ik bekend wordt, dagtGa naar voetnoot177 178ik, zal ik ten minsten aan vijfentwintig stukken gescheurd, voor de 179vierschaar mijner vijanden gebragt worden; daar ik als dan vrijheidGa naar voetnoot179 180zal hebben, om mij te verdeedigen. - Want de Maaijers en Akker- 181bouwers waren woedende op zulk een vervloekten Moordenaar.

182Ik bleef nog een poos zeer onverschillig staan kijken, en gezien 183hebbende werwaards de mars der Benden heenliep, droop ik onge-Ga naar voetnoot183 184merkt af, en ging al regt toe regt aan, even als of ik een regte lijn 185uit het middenpunt van mijn Vaderland, tot op deszelfs grenzen wil- 186de trekken.

voetnoot149
eerlang: weldra.
voetnoot150
ware: de schrijver gebruikt soms deze conjunctiefvorm waar wij was zouden verwachten. Het omgekeerde - was i.p.v. ware - komt meer voor en zal aanleiding hebben gegeven tot deze verwarring. Zie C.G.N. de Vooys, Nederlandse spraakkunst6, Groningen 1963, p. 152.
voetnoot153
en ziet...: pastiche van bijbeltaal. Cf. bijv. voor de aanhef Gen. 45:12: ‘En ziet, uwe oogen zien het’, Dan. 7:6: ‘en ziet, er was..’; vergelijk ook 2 Kon. 5:2: ‘er waren benden uit Syrië getogen’ (alle bijbelcitaten hier en elders volgens de Statenvertaling). De duitse Verlichtingsfilosoof en literair correspondent Friedrich Melchior Grimm (1723-1807) en Voltaire met zijn facéties zijn in de 18e eeuw grootmeesters in deze ironiserende stijlvorm. Zie Roland Mortier, Pour une histoire du Pastiche littéraire au XVIIIe siècle, in: Beiträge zur französischen Aufklärung und zur spanischen Literatur. Festgabe für Werner Krauss zum 70. Geburtstag, herausgegeben von Werner Bahner, Berlin 1971, p. 203-217. Bij ons hanteert Betje Wolff met voorliefde dit wapen, bijv. in haar Levensbeschryving van den Heer de Voltaire (uit De Rhapsodist I, Amsterdam 1771, p. 441-456) en in haar schertsende Zendbrief uit 1770 aan Cornelis Loosjes (Brieven van Betje Wolff en Aagtje Deken, ed. Joh. Dyserinck, 's-Gravenhage 1904, nr. XVI).
voetnoot156
't zin: de zin, de bedoeling.
voetnoot177
ontroerde: ontstelde.
voetnoot179
daar: waar.
als dan: vervolgens.
voetnoot183
werwaards: waarheen.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over dit hoofdstuk/artikel

titels

  • Reize door het Aapenland (onder pseudoniem J.A. Schasz)