Kleine ABN-syntaxis in vraag en antwoord

Voor VHMO en ander voortgezet onderwijs

Vw

49 Wat is het verschil tussen (onderschikkend) vw en bw?

49 Een (onderschikkend) vw is altijd het eerste deel van een bijzin; het kan daarbuiten niet voorkomen; we kunnen het dus onmogelijk verplaatsen. Een bw kan een deel van een bijzin of een hoofdzin zijn, het kan zelfs het eerste deel van een hoofdzin zijn, maar we kunnen het altijd verplaatsen:

[p. 34]

50 Wat is het verschil tussen (onderschikkend) vw en vz?

50 Een (onderschikkend) vw is altijd een ww-patroondeel, een vz is meestal een zn-patroondeel:



1 Het vw als na een stellende of vergrotende trap (zo groot als; groter als) noemen we meestal onderschikkend. Maar het staat volkomen apart van de andere:

In de noot op blz. 6 hebben we al gezien dat we dit als na stellende of vergrotende trap een apart teken geven, nl. een staand kruisje (+). In antwoord 100, 2e komen we nog op dit geval terug.

2 We hebben ons bij het vz een beetje voorzichtig uitgedrukt door te zeggen dat het meestal een zn-patroondeel is. Maar als we de term zn-patroon een beetje ruim nemen, dan mogen we meestal door altijd vervangen. Want een vn-patroon lijkt heel sterk op een zn-patroon:

zn-patroon: bij die man van hiernaast
vn-patroon: bij h e m van hiernaast

Behalve vn-patroondeel kan het vz verder nog vn-bw-patroondeel zijn:

vn-bw-patroon: een meter daar in

Dan is er het vz als ‘zn’-patroondeel:

‘zn’-patroon: tot overmorgen om half acht

En ook die twee patronen zijn sterk verwant met het zn-patroon; we hebben dat in 42e gezien. Tenslotte is er nog het volgende type:

Hier moeten we er goed op letten dat de delen zijn tot, vlak bij en wat daar ligt oftewel: een vz, een vzaz-patroon en een ww-patroon. Tot vlak bij wat daar ligt is dus geen ww-

[p. 35]

patroon; het lijkt weer heel sterk op een zn-patroon. En vlak bij wat is in geen geval een patroondeel. Wat daar ligt is wel een ww-patroon.

Iets dergelijks geldt bv. in:

Aan wie jij ziet valt uiteen in een vz (aan) + een ww-patroon (wie jij ziet). En binnen dat ww-patroon is wie lv.