Het recht ontkleed

[p. 135]

XXIII

Met de jaren was het mr. Severus gelukt voorzitter van de Strafkamer van het Hof te worden.

Een eervolle positie. Vroeger noemde men het college wel eens smalend ‘de herkauwers’, omdat het in hoger beroep de vonnissen der rechtbank te behandelen kreeg, maar Severus zorgde voor een volledig eerherstel. Hij deed het zo nauwkeurig en met zo voorbeeldige gestrengheid, dat de veroordeelden nauwelijks in appèl dorsten te gaan. Het risico was te groot! Daartegenover stond het voordeel van een minder overladen rol. Er werd niet meer ‘herkauwd’, maar ‘geknauwd’ en dat verhoogde het prestige. Er ontstond ook meerdere gelegenheid om over de zaak heen het algemeen belang te dienen; de ‘generale preventie’. Dat hierdoor de rechter eigenlijk zijn plechtige tabbaard voor de tuniek van de koddebeier verwisselde, viel alleen de ingewijden op.

Mr. Severus groeide in zijn werk. Hij werd er nog groter door, nog rechter, nog indrukwekkender, hoewel steeds in het bezit van zijn, zij het dan behoedzaam toegepaste, charmante glimlach.

Mr. Tedeler was van dit alles terdege op de hoogte. Ook aan hem had, zoals hij het zelf uitdrukte, ‘de

[p. 136]

tand des tijd geknaagd’. Hij was er echter in tegenstelling tot Severus, milder door geworden.

Liep niet ieder gevaar met de strafrechter in aanraking te komen?...

Hij had nog altijd een jong en slank figuur, maar de plooien om de mond van het ‘enfant terrible’ waren dieper ingegrift en het kortgeknipte haar rond de kale schedel glansde wit als bij een veel oudere man. Het wonderlijke was dat tussen zo verschillende naturen als die van Severus en Tedeler een bijna vriendschappelijke toenadering was ontstaan.

Misschien kon men beter spreken van een wederzijdse belangstelling. Het kwam voor dat de president hem op de gang aanhield om achteraf over een delinquent te babbelen die door het Hof was veroordeeld of vrijgesproken. Mr. Tedeler had een zwak voor strafzaken. Niettemin leed hij onder de onbeantwoorde gewetensvraag, voortvloeiende uit zijn christelijke geloofsovertuiging, of de ene mens wel gerechtigd was over de ander te oordelen, terwijl toch de straf, de behoefte aan weerwraak, zich als een rechtmatig en natuurlijk verlangen, bij ieder weldenkend mens openbaarde. Was het niet in strijd met Gods Almacht dat er zovele en ten hemel schreiende misdaden konden plaatsvinden?... Had God dan behalve het goede ook het kwade geschapen?... Steeds opnieuw trachtte hij de gedachte terug te dringen dat ieder vonnis een gerechtelijke dwaling betekende, omdat de mens niet eens zichzelf

[p. 137]

kende, laat staan zijn medemens, al stond die nu toevallig in de bank der verdachten. Mr. Severus had van deze problemen geen last. Hij was alleen maar nieuwsgierig naar wat er in de advocaat omging, hoe hij oordeelde over de loop der procedure, of hij een bepaalde getuige geloofwaardig vond, wat hij van de eis van de procureur-generaal dacht en in hoofdzaak, al zei hij dat niet met zoveel woorden, hoe hij over zijn leiding oordeelde. Soms troonde hij Tedeler mee naar de bibliotheek waar ze vrijer konden praten. Daar liet hij dan koffie aanrukken, waardoor hun gesprek bijna het karakter van een collegiaal samenzijn kreeg.

Opnieuw bracht een geruchtmakende zaak ze tegenover elkaar.

In de verdachtenbank stond een jongeman die in eerste instantie was veroordeeld tot een gevangenisstraf van vijf maanden, waarvan drie maanden voorwaardelijk. Hij was van dat vonnis in appèl gekomen omdat niet alleen hij, maar ook zijn verdediger, Mr. Tedeler van oordeel was dat hij uit noodweer had gehandeld en derhalve vrijgesproken of ontslagen van rechtsvervolging diende te worden.