Onderwijs voor kinderen

verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar Koninklijke Bibliotheek Den Haag, signatuur: BJ 26172 en BJ 26173

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens enkele hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van de eerste twee delen van Onderwijs voor kinderen van Willem Emmery de Perponcher, dat in 1782 in drie delen verscheen.

 

redactionele ingrepen

De ‘veranderingen’ op pagina 467 van deel 2 zijn in de lopende tekst doorgevoerd.

Deel 2, p. 467: Pap. → Pag., ‘Pag. 80 rad van yzer, lees, rad van yzers, of schyf.’

 

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (deel 1, p. II en deel 2, p. 430 en 468) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[deel 1, pagina ongenummerd (p. I)]

Onderwys

voor

kinderen

Van drie tot vyf jaar.

Door den heer

W.E. de Perponcher,

tot gebruik zyner Kinderen opgesteld.

I. Deel.

[vignet]

Te Utrecht,

By de Wed J. van Schoonhoven,

MDCCLXXXII.

 

[deel 1, pagina ongenummerd (p. 407)]

Inhoud van het I. Deel.

I. Afdeeling.

I. Zoet zyn, gehoorzaamheid.	p. 1
II. Wat de menschen kunnen maaken, wat niet.	9
III. Overdaad, gierigheid, mededeelzaamheid. Zie Lessons for Children from three to four years old p. 13 &c.	15
IV. Wat de menschen kunnen maaken, wat niet.	22
V. De beloonde gezeglykheid; de pruiler gestraft.	28
VI. Wat de menschen kunnen maaken, wat niet.	36
VII. Weldaadigheid, naarstigheid, ordentlykheid.	40
VIII. Baazen, knegts. Door arbeid wint men geld.	48
IX. Geen goed te breeken; huilen is onnut.	56
X. Dienstboden, huuren.	62
XI. Kinderen moeten zig leeren redden, geduld neemen, oplettend zyn, en alles in order houden.	65

 

 

[deel 1, pagina ongenummerd (p. 408)]

XII. Hoe de planten groeien. Sterkers. Eikeboomen.	72
XIII. Dienstvaardigheid.	81
XIV. De reegen doet de planten groeien, zonder toedoen der menschen.	87
XV. Medelyden met dieren. Zie Nieuwe Proeve van kleine gedichten &c. door P. 'T Hoen, p. 83. De edelmoedige wedervergelding. Zie Verv. der kl. Ged. v. kind. door Mr. H. van Alphen, p. 49. Het zoete kind. Verg. N. Pr. van kl. Ged. door P. 'T Hoen, p. 135. Het gelukkig kind ib. p. 147.	93

 

II. Afdeeling.

XVI. Booter; Room; Kernemelk.	97
XVII. Men moet gaarne iets uitleenen; en voor geleend goed zorg draagen. Verg. Basedow Element! Buch, 1 Th. p. 17.	103
XVIII. Oplettendheid, op de oogmerken, die men zig, in 't vervaardigen der dingen, voorstelt, en de middelen, die men gebruikt, om ze te bereiken.	107
XIX. May-Lied. Zie kl. Kind: Bibl. von J.H. Campe 3 B. p. 38.	118

 

 

[deel 1, pagina ongenummerd (p. 409)]

XX. Waarom kinderen moeten gehoorzaam zyn.	119
XXI. 't Is altoos goed zig nog bytyds te bedenken. Zie kl. Kind: Bibl. von J.H. Campe 2 B. p. 45.	128
XXII. Koeien, Schaapen.	130
XXIII. De goede raad. Zie N. Pr. van kl. ged. door P. 'T Hoen. p. 16. De Perzik. Zie Pr. v. kl. ged. door Mr. H.v. Alphen. p. 7.	139
XXIV. Schuiten, Schippers; nuttigheid van 't water.	140
XXV. Men moet den raad van kundige lieden volgen. Verg. kl. Kind: Bibl. von J.H. Campe. 1 B. p. 18.	149
XXVI. Nuttigheid van 't water; visschen, voorzigtigheid, daar by, in agt te neemen.	153
XXVII. Noodzaaklykheid van wederzydsche hulp. Verg. kl. K.B. von J.H. Campe. 2 B. p. 18.	161
XXVIII. Brood.	163
XXIX. Kuikens, Eieren.	171
XXX. Vriendlykheid brengt haare eige belooning meê. Zie kl. K. Bibl. von J.H. Campe. 2 B p. 9.	179

 

 

[deel 1, pagina ongenummerd (p. 410)]

XXXI. Eendvogels, Ganzen, Zwaanen, Kalkoenen.	181
XXXII. Byen.	188

 

III. Afdeeling.

XXXIII. Groenten.	193
XXXIV. Men moet, door schaadlyke ondervinding, leeren, goeden raad volgen, als men 't door enkele waarschouwing, niet leeren wil.	201
XXXV. Groenten.	205
XXXVI. Vriendlykheid maakt vergenoegd.	214
XXXVII. Eerste gronden des Eigendoms.	216
XXXVIII. Honden, Katten.	227
XXXIX. Weldaadigheid. Het nodige moet voor 't aangenaame gaan.	237
XL. Vrugten.	246
XLI. Kinderen moeten niets proeven, dat zy niet kennen; en niet eeten, dan 't geen men hun geeft.	258
XLII. Boomen.	266
XLIII. De Braave kinders. Verg Kinderfr. 3 Th. p. 213	274
XLIV. Ezels, Paarden.	279

 

 

[deel 1, pagina ongenummerd (p. 411)]

IV. Afdeeling.

XLV. Boomen, Vogels.	289
XLVI. Die anderen geen genoegen geeft, wordt zelf verdrietig. Verg. kl. K.B. von J.H. Campe. 3 B. p. 22.	296
XLVII. Het Medelyden. Zie Pr. v. kl. ged. door Mr. H.v. Alphen. 1 D.p. 12. Het goede voorbeeld. Ib p. 51.	302
XLVIII. Tarw, Rogge, Gerst, Koolzaad.	304
XLIX. Niet te schreeuwen om kleinigheeden. Verg. Kinderfr. 1 Th. p. 258.	317
L. De Lugt.	322
LI. Men meent het altoos wel, met de kinders, wanneer men hun iets verbiedt. Verg. Miller Anweis: zur Catechis. p. 172.	329
LII. Haver, Paardeboonen, Boekweit. De zon.	335
LIII. Eigendom. Ieder 't zyne geeven. Regt doen.	347
LIV. Damp, Waassem.	354
LV. Belofte maakt schuld en moet gehouden worden.	357
LVI. De Wolken.	362

 

 

[deel 1, pagina ongenummerd (p. 412)]

LVII. Dievery.	372
LVIII. Vlas, Linnen, Papier, Hennip, Touw. De Maan.	378
LIX. Goedhartigheid en gedienstigheid winnen liefde. Verg. kl Kind: Bibl. von J.H. Campe. 3 B. p. 17.	390
LX. Reegen, Zwaarte. Hagel, Sneeuw, Mist.	394
LXI. Het blyde kind. Zie N. Pr. v. kl. ged. door P. 'T Hoen. p. 97. De nieuwe hoed. Ib. p. 126. Het geduld Verv. v. kl. ged. door Mr. H. van Alphen. p. 55.	405

 

 

[deel 2, pagina ongenummerd (p. 461)]

Inhoud van het II. Deel.

I. Afdeeling.

Voorberigt.	III
I. Inleiding. De vrugten van zorg en vlyt verg. voor een gedeelte Kind: Fr. 4 Th. p. 84.	p. 1
II. De Zee; de Zee-Visschen; het zout.	8
III. Verschrik niemand. Zie N. pr. van kl. ged. door P. 'T Hoen. p. 102. De: Broederliefde, ib. p. 132.	16
*IV. Het Leeven. De vyf zinnen. Verg. samml. einiger Erziehung. schr. von J.H. Campe J.T. p. 253 &c.	17
V. De mooie kleêren. Verg. Kind: Bibl. von J.H. Campe 1 B.p. 15.	26
VI. De geboorte der Dieren.	35
VII. Oplopendheid.	40
VIII. Beeter weinig en goed. Zie N. Pr. van kl. ged. door P. 'T Hoen. p. 130 De gezondheid de grootste schat Ib. p. 154.	46
*IX. Denken, Denkbeeld.	47

 

 

[deel 2, pagina ongenummerd (p. 462)]

X. De Klapspaan. Verg. Kind: Bibl. von J.H. Campe. 4 Th. p. 30.	49
*XI. Oplettendheid. Aandagt.	52
XII. Gehoorzaamheid. - Voorzigtigheid. Zie Kind: Bibl. von J.H. Campe. 1 Th. p. 12 en 24.	55
*XIII. Dood, en Ziel der Dieren.	58
XIV. De Leugenaar.	67
XV. De Landbouw. Verg. Bas. El. B. 2 Th. p. 17. -	74
XVI. De gezondheid. Zie Pr. van kl. ged. voor kinderen door den Hr. van Alphen p. 35. De verdraagzaamheid. Zie N. pr. v. kl. ged. door P.T. Hoen, p. 45.	87
*XVII. De Mensch meer dan de beesten. Verstand. Menschlyke Ziel. Geest.	88

 

II. Afdeeling.

XVIII. Kinderen moeten met geene geweeren speelen.	97
XIX. De Rivieren.	104
XX. Kinderen moeten terstond doen 't geen de ouders hun zeggen, zonder eerst te vraagen waarom.	114
XXI. Vermoogens. Verbeeldingskragt. Geheugen.	117

 

 

[deel 2, pagina ongenummerd (p. 463)]

XXII. Het kleine hondje. Verg. Mag. des Enf. T. 2 p. 28.	124
*XXIII. Oordeel. Reede.	126
XXIV. De geredde Leeuwrik. Verg. Kinder-Fr. 4 Th. p. 86.	134
XXV. Bier.	137
XXVI. De Broederliefde. Zie N. Pr. van kleine ged. voor kind. door P. 'T Hoen. p. 121. Nog eens is gevaarlyk. Ib. p. 106.	143
*XXVII. Wil. Begeerte. Drift. Aandoeningen.	144
XXVIII. Fabel. Vertelling. Geschiedverhaal. De twistende ossen. De Blinde en de Lamme. Verg. Bas. El. B. 1 Th. p. 309, 350.	152
XXIX. Thee. Koffy. Suiker. Chocolade. Cacao. Vanille. Kaneel. Kruinagel. Peeper. Foely. Noote-muscaat. Katoen. Azyn. Koek. Banket. Suikergebak.	170
*XXX. Order. Wysheid. Alles wat, met wysheid, ingerigt is, moet, door iemand, gemaakt zyn.	177

 

III. Afdeeling.

XXXI. De onbedagtzaamheid. Zie Verr. der

 

 

[deel 2, pagina ongenummerd (p. 464)]

kl. ged. voor kind. van den Hr. v. Alphen. p. 63.	193
XXXII. De Laaken-Fabriek. Verg. Anleit. zur Te knolog. von J. Beckman, p. 6. &c.	76
XXXIII. Het onvoorzigtig jonkertje. Verg. Based. El. B. 2 Th. p. 72, 73.	205
*XXXIV. Magt.	208
XXXV. Verstand en Kunstgreepen der Beesten.	218
XXXVI. De Hond en de Kat. Eene Fabel. Zie N. Pr. van kl. ged. door P. 'T Hoen, p. 61.	240
*XXXVII. Goedertierenheid. Weldaadigheid.	231
XXXVIII. Het verloore dubbe tje. Verg. kinder Fr. 1 Th. p. 43.	230
*XXXIX. Gods aanweezen. Verg. voor een gedeelte samml. eenige v. Erz. schr. von J.H. Campe 1 Th. p. 261.	244
XL. Het geredde lam. Zie kinder Fr. 4 Th. p. 82.	267
XLI. Gebruik van 't geld.	270
XLII. Winterzang. Zie kl. Kind. ged. van den Hr. v. Alphen. p. 45.	281
XLIII. De ongehoorzaamheid, door de gevolgen, gestraft. Verg. Unterh. fur Kind.

 

 

[deel 2, pagina ongenummerd (p. 465)]

und kinderfr. 1 Th. p. 120.

282

 

IV. Afdeeling.

*XLIV. Gebed. Gods Alweetenheid.	289
XLV. Gebr. van 't Geld. Verg. Entret. Drames et Contes Mor. de Me. de lor Fite. T. 1 p. 260.	299
XLVI. Het gevonden liedjen. Zie kl. ged. voor kind. van den Hr. v. Alphen, p. 38.	308
*XLVII. God is een Geest.	310
XLIII. Het eige wyze vliegje, Fabel. Zie kind. Bibl. von J.H. Campe, 2 Th. p. 21.	317
XLIX. Geene handwerkslieden te laaten wagten. Verg. conv. d'Emilie T. 2 p. 277.	319
*L. Gods Goedertierenheid.	324
LI. Gebruik van 't geld. Verg. kinderfr. 1 Th. p. 153.	335
LII. De Godsdienstigheid. Zie kl. ged. voor kinderen van dan Hr. v. Alphen 1 D. p. 22.	346
LIII. De Zywurmen.	347
LIV. De goede les. Zie N. Pr. v. kl. ged. door P. 'T Hoen. p. 143. Beede, voor het eeten en dankzegging, na het eeten. Zie voor kinderen door J. Jordens p. 8, 2.	353

 

 

[deel 2, pagina ongenummerd (p. 466)]

*LV. Gods Wysheid.	355
LVI. De Koorenbloemen. Verg. Nur. kind. alman. 1781 p. 54. De jonge reiziger. Ib. p. 61. -	368
*LVII. Gods magt.	372
LVIII. Agterklap; valsche beschuldigingen &c.	384
LIX. De drie Ryken der Natuur.	389
LX. De Boeren Jongen. Vertaald uit het Hoog. van den Hr. J.H. Campe, in zyne klein kinder Bibl. 4 B. p. 36.	404
*LXI. De Voorzienigheid.	404
LXII. Morgen Gebed en Avondgebed Zie voor kinderen door J. Jordens p. 7 en 10.	420
Naberigt, vervattende een gesprekje, voor kinderen van de allereerste jeugd, om hun Gods aanweezen en 't geen wy hem verschuldigt zyn bekend te maaken.
Vraagboekje.	431

 

 

[deel 2, pagina ongenummerd (p. 467)]

Veranderingen.

Pag. 80 rad van yzer, lees, rad van yzers, of schyf.

81 dit mes, lees, dit mes of kouter.

Ib. ploegyzer of kouter, lees, ploegyzer of schaar.

83 de egge nog eens over. lees, de egge nog eens over, of ploegt het nog eens om.

88 XVII. lees *XVII.