Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants (1971)

Informatie terzijde

Titelpagina van Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants
Afbeelding van Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des VerstantsToon afbeelding van titelpagina van Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (14.75 MB)

XML (2.78 MB)

tekstbestand






Genre

proza

Subgenre

vertaling
non-fictie/naslagwerken (alg.)
non-fictie/kunstgeschiedenis


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

(1971)–Dirck Pietersz. Pers–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

De vier Complexien, Aerten of Eygenschappen van den Mensch.

Colerico. Colerico of d'oploopende Natuere, door 't vier afgebeelt.



illustratie

Een mager Ionghman uyten geelen, met een wreed opsicht, wesende bynae naeckt, houdende in de rechter hand een bloot geweer, vaerdigh staende om te vechten. Van de eene syde sal een schild op der aerde staen, alwaer een vlamme viers in 't

[pagina 75]
[p. 75]

midden geschildert is, en van d'ander syde een wreede Leeuwe.

Mager wort hy geschildert, om dat Galenus in sijne grondstellingen seyt, dat de hette in hem d'overhand heeft, diewelcke oorsaecke wesende van sijne drooghte, soo wortse door de viervlamme uytgedruckt.

De geelachtige verwe, bediet, dat de heerschappie van de vochtigheyt des lichaems, sich dickwijls aen den huyd openbaert. Waer uyt het komt dat de witte verwe het Phlegma of slijm bediet, de geele het Colera of de galle, dat is de korsele. Het roode, met het wit vermenght, de Sanguine of blygeestige, en het doncker bruyn, de Melancolie of swaermoedige aert, nae dat Galenus verklaert.

Met een wreet gesicht wort hy gemaelt, wesende dit de eygen aert van Colera: 't welck Ovidius in sijne Minnekonst aldus aerdigh uytdruckt:

 
Van boosheyd swelt hy om den kop,
 
En 't swarte bloed stijght d'aders op:
 
Sijn oogen flickren als een vier,
 
Soo fel als Stangh of Tygher dier.

't selve seght Persius mede.

Het bloote swaerd, en de vaerdigheyd om te vechten, druckt niet alleen uyt dat de Cholerique genegen is tot twist, maer oock tot alle andere wercken, gelijck oock door de viervlammen wort te kennen gegeven, wesende dit het vier eygen, alles te vernielen en te versmelten.

Een Iongelingh by nae naeckt, wort hy gemaelt met een schild ter syden, overmits hy gedreven zijnde door een geweldige drift van 't gemoed, hy niet eens let op sijne bescherminge, maer geeft sich sonder oordeel en overlegh in alle gevaer. Daerom seght Seneca: Het is een gebreck in de jonge luyden, datse haere tochten niet konnen breydelen. En daerom seght Avicenna seer wel, wanneer de daeden werden overgeleyt met rijpheyd des verstands, soo zijn 't teyckenen van een volmaeckte natuere: maer als zy met een barst of geweld, sonder overlegh, geschieden, soo is 't een teycken van groote hette of brand.

De Leeuwe worter gestelt om de wreedheyt en moedigheyt van 't gemoed uyt te drucken, voortkomende door de oorsaecken alreede geseyt, daerom wort geseyt dat de Cholerique den verstoorden Leeuwe gelijck is, als Alciatus mede verhaelt. Boven dat, is de Leeuwe van Natuere grootmoedigh en mild: van gelijcken wanneer dese de middelpaelen overtreden, soo worden zy verquistende, gelijck de Schole van Salerne in haere dichten te kennen geeft:

 
De korsele Natuer wil yder een verheeren,
 
Sijn vraeten, langh gestreckt, en geestigh in het leeren:
 
Verquistend en seer groots, loos, schalck, oock stout en licht,
 
Bedrieghlijck, snel en heet, en geel in 't aengesicht.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken