Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants (1971)

Informatie terzijde

Titelpagina van Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants
Afbeelding van Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des VerstantsToon afbeelding van titelpagina van Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (14.75 MB)

XML (2.78 MB)

tekstbestand






Genre

proza

Subgenre

vertaling
non-fictie/naslagwerken (alg.)
non-fictie/kunstgeschiedenis


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

(1971)–Dirck Pietersz. Pers–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Corte. 't Hof.

Een jonge Vrouwe met een schoon hulsel op 't hoofd, gekleet in groen weerschijn, houdende met beyde handen haer kleed voor op, sulx datse de knyen ontdeckt, draegende in de opgelichte schoot veele kranskens van verscheyden slagh van bloemen, en met eene van beyde handen houtse angels aen groene syde draeden, leunende een weynigh aen het beeldeken van Mercurius, dat voor haere voeten staet: en aen d'ander syde heeftse twee gulden of ysere boeyen, diemen aen beyde beenen plagh te sluyten, waer van de keetens oock van goud sullen wesen, zijnde het aerdrijck, daer zy op staet, steenachtigh, doch met veele bloemen bestroyt, die van 't kleed af vallen, hebbende loode schoenen aen de voeten.

Het Hof is een versamelinge van Mannen van aensien, tot dienst van een treflijck en voornaem persoon. En alhoewel ick daer van met goede grond, soude konnen spreecken, van den tijd af die ick van mijn Iongheyd aen, tot desen tijd toe, daer mede hebbe versleten, soo sal ick nochtans alleene het lof van eenige verhalen, die daer seggen, dat het Hof een Groot-Meestersche is van 's Menschen leven, een onderhout van de nettigheyt, een ladder van welspreeckentheyt, een tonneel van eere, een trappe van hoogheyt, een open velt van ommegang en vrientschap: dat daer leert gehoorsaemen en gebieden, een Vrije en een Slave te zijn, te swijgen en te spreecken, eens anders wille te volgen en zijne eygen te veynsen, den haet te verbergen datse niemant beschadige, de gramschap te verheelen datse niemant quetse. Dat daer leert staetigh te zijn, gespraecksaem, mild en sparlijck, gestrengh, geneughlijck, saert en lijdsaem, die alle dingen weet, die alles verstaet, soo van de geheimnissen der Princen als van de macht der Koningrijcken, 't versorgen der Steden, van de onderhoudinge der fortuyne: En om alles met een woort te seggen, so is 't van alle dingen het eerlijxte en waerdigste dat ter werld is, waer in sich al ons arbeit en verstant grontvest en versekert.

[pagina 202]
[p. 202]

Daerom wort zy oock met allerleye slagh van kranskens, in 't opgelichte kleet, afgemaelt, die haere welrieckende hoedaenigheyt, die zy voortbrenght, vertoonen: alhoewelse in der waerheyt veeltijts aen veelen wort belet, soo door de schade van haer eygen middelen, als door seecker gevaer van eere, en door het gestadigh quaed vermoeden van datmen de gunste heeft verlooren, als mede om dat de tijd is verloopen, 't welck alles door de bloote knye bediet wordt, zijnde naest by de plaets daer men de schaemte vertoont, als mede door de boeyen, die haer breydlen en verhinderen. Waer over Alciatus aldus seyt:

 
Het ydel Hof temt haer gesind,
 
Die zy in gulde kluysters bind.

De bloemen die op de dorre, onvruchtbaere en steenachtige aerde gestroyt zijn, vertoonen alleen de schoone schijn van den Hoveling, diewelcke konstiger en gemaeckter is, om sijnen Heere wel te believen, alsse uyter natueren is, om sich selve te voldoen.

Het hulsel meesterlijck op 't hoofd gemaeckt, is een teycken van saertigheyt en hoflijckheyt, en een bewijs van hooge en eedele gedachten.

Het weerschijne kleed vertoont, dat het Hof oock soo veranderlijck is, gevende en wegh nemende in korter tijd, nae haer welgevallen, de goedgunstigheyt van den Prince, en te gelijck mede alle sijne middelen, eere en Staet.

Zy hout met d'eene hand de Angelroede aen een groene syde draed gebonden, om te vertoonen, dat het Hof den Menschen, door de hope, vanght, gelijck de Angelroede den Visch doet.

De loode schoenen betoonen, datmen in den dienst moet statigh zijn, en niet licht beweeght worden, door den wind van woorden, of door t'saemenrottingen van anderen, om niet te vervallen in haet, gramschap, treurigheyt en nijdigheyt, nae den wensch of genegentheyt van andere luyden.

Zy wort neffens het beeld van Mercurius gestelt, dat van de Oude voor een beeld van de Welspreeckentheyt was gehouden, diewelcke men siet, dat een gestadige medegesellinne van den Hovelingh is.

Zy is van veele persoonen op verscheyden manieren geschildert, nae de veranderingen der Fortuyne, diemen aen haer kan kennen en mercken. Onder andere heeft de Heer Cesar Caparale van Perugio, een Man van een treflijck verstand, geleertheyt en ernsthaftigheyt, haer afgemaelt, gelijckmen uyte volgende Dichten eenighsins kan sien:

 
Het Hof vvort als een Vrou gebeelt,
 
Die 't voorhooft rieckend' opgestreelt,
 
Met een verschrompelt aengesicht,
 
Seer teeder, 't groene kleed verlicht.
 
Die naebootst Herclis Leeuvven dracht,
 
Doch haer bedeckt een Eesels vacht:
 
De keeten, die haer hals omringht,
 
Is hart, die haer tot traegheyt dvvinght.
 
Van glas en beessems heefts' een kroon,
 
En sit met d'eene voet op 't stroom,
 
En in 't bordeel, by 't licht gespuys,
 
Maer d'ander rent nae 't bedel-huys:
 
Een penninck daer de Hoop op staet,
 
Die is haer troost en toeverlaet,
 
Zy vvacht vast op het gladde ys:
 
De tijd vvort oud, beloften grijs.
 
En of zy suyr of vrolijck siet,
 
Zy hoopt vvat groots, maer vordert niet.
 
Den Vleyaert siet zy van ter sy,
 
Die solt en vverpt haer in de ly,
 
En blaest haer op gelijck een ton,
 
En speelter mee als een Ballon.
 
De Musen brenght hy voor den dagh,
 
VVaer door 't hert vvat verlichten magh,
 
De Deughd eylaes! die leyt verdruckt,
 
En is door d'armoe vvegh geruckt,
 
Dies slaet zy alles in de vvind,
 
En draeght een last die haer verslint.
 
En 't Avontuyr, dat nimmer staet,
 
Dat is een snoode toeverlaet.
 
Zy heeft een gulde angelroe,
 
Met harde en kostle spijs daer toe:
 
Doch heel onstrecklijck en verduft,
 
Is 't brood verschimmelt en vermuft.

Anton. Cataldus beschrijft het Hof aldus:

 
EEn wanckelbaere Staet, en een te snel geluck;
 
Een ongewisse winst, en een gewisse druck;
 
Een leven vol gevaers, een arbeyd vol van strijd,
 
Daerm' om den dienst van 't lijf, wort eer en leven quijt.
 
Een kercker van 't gemoed, een strick die ons beknelt,
 
En daer men vryheyt veylt, om een onseker gelt,
 
En daer men straf verwacht in plaets van eerlijck loon,
 
Dits, dat men in het Hof stelt in 't gemeen ten toon.
 
Hier heeft Pluymstrijckery, haer herbergh ingebracht,
 
Bedrog dat heerscht by daeg, en Deugde schuylt by nacht.
 
Daer heeft de Nijd een nest, Eergierigheyt haer stoel,
 
Daer loertmen op bedrogh op laegen en gewoel.
[pagina 203]
[p. 203]
 
Wie Meester is van 't spel, dien eertmen als een Godt,
 
En een recht gemoed, dat wort een ontrou Sott.
 
En haelt soo grooten lof, dat yder een versucht,
 
En roept o tijd! o zee 'n! 't is hier een bange lucht.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken