Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants (1971)

Informatie terzijde

Titelpagina van Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants
Afbeelding van Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des VerstantsToon afbeelding van titelpagina van Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (14.75 MB)

XML (2.78 MB)

tekstbestand






Genre

proza

Subgenre

vertaling
non-fictie/naslagwerken (alg.)
non-fictie/kunstgeschiedenis


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

(1971)–Dirck Pietersz. Pers–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Ajuto. Hulpe.

Een Man van bedaeghd Ouder, in 't wit gekleet, en op dat kleet een purpre Mantel, uyt den Hemel komt een klaerblinckende straele straelen, 't welck dit beeld verlicht, wesende gekroont met een Olijfkrans, hebbende een goude keeten aen den hals, waer aen een Hert hanght, de rechter arm recht uytstekende: mette slincker hand houd hy een stock in d'aerde, alwaer een groene en draegende Wijnranck omslingert is, aen de rechter syde sal een Oyevaer staen.

Hy wort Manlijck afgebeeld, vermits de Iongelingh de deughd wel kan oefnen, maer is door de nieuwigheyt en hette van 't bloed geheel genegen tot wercken die aen de sinnen hangen; En de Oude, nae 't seggen van Aristoteles, is genegen tot gierigheyt, om dat hem de eervaerentheyt geleert heeft, hoe swaerlijcken saecke het zy, het goed te verkrijgen, en hoe licht het is om dat te verliesen, en daerom is hy seer vasthoudende om een ander te helpen, hebbende altijd twee Honden aen sijne syde: d'eene is de begeerlijckheyt om te hebben, en d'ander is de vreese om te verliesen: alhoewel het waer is, dat een Oude wel kan goeden raed geven, van wegen sijn eervaerentheyt, van dingen, die lange tijd zijn geleden.

[pagina 211]
[p. 211]

Het witte kleet druckt uyt dat de handelingen moeten oprecht en suyver wesen, vry van alle eygen baet, 't welck tot des Menschen eigen nut gekeert sijnde, doet de eedele en deughdlijcke wercken te rugge setten. De purpere Mantel beeld de Liefde af, diewelcke altijt tot haer ooghwit heeft een ander te helpen, en in haer ellende te hulp te komen: wesende in haer een Godlijcke genegentheyt die suyver en in 't gemoed vierigh is, tegens God en tegens sijne schepselen, gelijck sulx de Schriftuyre doorgaens leert. S. Gregorius seyt: 't Is een werck van Liefde den swacken by te staen.

De heldre en klaere straele uyt den Hemel daelende en dese beeldenisse verlichtende, druckt de Godlijcke hulpe uyt, die alle Menschlijcke hulpe verre overtreft. Waer van oock Homerus seyt, yder Mensch verlanght nae de Godlijcke hulpe. Voorts in de Officien: God siet doch of mijn hulpe. Heere! haest u om my te helpen. En elders, mijn hulpe is van den Heere, en verder, mijn hulper en bewaerder zijt ghy, en in u woort heb ick gehoopt.

De Olijfkrans om 't hoofd, wort in veele plaetsen der H. Schriftuyre de Olyve voor een vroom Man verstaen, die in 't besonder vol vruchten van Barmhertigheyt is, die den Mensch beweeght tot Godvruchtigheyt om de arme en behoeftige by te staen, gelijck David seyt in den 52 Psalm: Maer ick, als een vruchtdraegende Olijfboom, in 't huys des Heeren, heb in eeuwicheyt, op de barmhertigheyt Gods, gehoopt.

Hy draeght een goude keeten, en door 't hangen van 't hert daer aen, wort verstaen, datmen niet alleen mette wercken der Barmhertigheyt een ander moet te hulpe komen, maer oock met raed (waer van 't hert een beeld is) om hem alsoo totten wegh der saligheyt te brengen. Waer over Gregorius in sijne Moralen seyt, Een sot Man raed te geven is een werck van Liefde, datmen een wijs Man sulx wil doen is vermetelheyt, maer een Man in tegenspoet wat te raeden is wijsheyt.

Hy wordt mette rechter uytgestreckte arm en opene hand uytgebeeld, om de Menschlijcke hulpe uyt te drucken die van de Hebreen Zeroha genaemt wort: dat is te seggen Arm, waer in de macht en de sterckheyt van de Menschelijcke hulpe bestaet. En by de Oude was het handreycken een teecken van gestaedige hulpe, waer door wy in alle dingen de hulplijcke hand bieden. En gelijck Pierius verhaelt soo wasser soodanige beeldenisse waergenomen in 't beeld van de Goddinne Ops, dat in verscheyden Medaglien gestelt was, als of dat selve aenygelijck beloofde hulpe te bieden: als die geene, die mette Godlijcke hulpe onderstut zijnde, het algemeen voetsel gaf aen alle Schepselen, die zy oock, te gelijck, wederom in haeren schoot ontfingh.

De stock die in de aerde staet en den bloeyenden en vruchtdragenden Wijnstock onderstut, bediet de Echtplicht en Hulpe, want de Vrouwe vermagh soo weynigh sonder de hulpe des Mans, als de Wijnranck sonder hulpe van den stock. Waer over Ariosto singht:

 
De Wijnranck waer gewis vertreden en veracht,
 
Indien haer niet een stut of pael in eeren bracht.

De Oyevaer worter aen de syde gestelt, als zijnde de waere beteycknisse van de Godsdienstigheyt en van de Hulpe, sulx dat d'eene qualijck van d'ander kan zijn afgescheyden. Waer door het geschiet, datmen in verscheyden Medaglien van Romeynsche Princen, dieselve met groote verciersels vind uytgedruckt, die door de eedele natuyre van dit Dier worden afgebeeld. 't Welck een Man bediet, die tegens sijne Ouderen meelijdigh is en vermaert, om aen dieselve de hulpsaeme hand te bieden: Want dese Dieren draegen groote sorgen tegens haere Ouderen, wanneerse tot haere grijse Iaeren zijn gekomen, alsoo die haer nimmermeer verlaeten: Iae niet alleen wanneerse tot haer Ouderdom zijn gekomen, de hand bieden, maer oock altijd, als 't noodigh is, wordense onderhouden door de naerstigheyt van de eygen jongen. Waer over Alciatus singht:

 
De Oeyvaer draeght tot sijne vrucht,
 
Veel hulp en troost en goede sucht:
 
Het Iongh, vvanneer 't is opgevoet,
 
Sijn Ouders vveer veel deughde doet:
 
Iae alsse zijnberoyt en mat,
 
Van krachten bloot, van 't leven sat,
 
Soo queecken zy haer' Ouders op,
 
En draegens' over bergh en top.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken