prijslijcker, 't geene door Naerstigheyt en Vlijt verkregen, als 't geene dat door 't geval of de fortuyne wort aangebracht: Dese vlijt is in alle dingen seer vorderlijck, en daer is niet, dat daer door niet wert verkregen, aengesien, door haer, alle andere dingen worden begrepen; gelijck Cicero in zijn 2 boeck van den Reedenaer verhaelt, Naerstigheyt vermagh in alle dingen seer veele: dese behooren wy altijd te eeren, en altijd aen te hangen, want daer is niet of het wort door haer verkregen, om dat in eene deughd alle andere deughden worden begrepen.
De vlijtige Naerstigheyt of naerstige vlijtigheyt, in 't verkiesen, versamelen en 't beste uyt te keuren, wort door de Bye, die boven den Thym vlieght, afgebeeld: wesende dese Thym van tweederleye aert, nae 't seggen van Plinius. D'eene dieder op de bergen wast, is wit met een harde wortel. En d'ander is wat swarter met een swarte bloeme. Plutarchus seyt in 't verhael van de rust des gemoeds, dat de Thym een dor en seer bitter kruyd is, en niet te min, soo suygen de Bykens hier uyt haeren honigh: En ditselve past hy op de dappere en hertige gemoederen, die uyte wederwaerdigheeden haer profijt trecken. Maer wy passen het op de vlijtige Menschen, die met alle Naerstigheyt uyt haere handelingen, hoe hart en swaer dieselve oock zijn, weeten te trecken 't geene haer nutst en profijtelijxt is: even gelijck de naerstige Bye, die van de bittere en dorre Tym, een soet sap versaemelt. Dat de Tym den Byen is aengenaem, kondy by Plinium en Theophrastum lesen.
De Naerstigheyt wordt oock genomen voor de gestaedigheyt en de sorge. Want D. Thomas seyt: Naerstigheyt is 't selve dat de Sorge is: oversulx wort de Sorge in alle dingen, soo wel vereyscht als de Naerstigheyt. En om dat eenige om naerstigh en besorght te wesen, al te voortvarende en te gestadigh aen 't blocken zijn, soo wort hier mede gewaerschout, dat al te overtollige Naerstigheyt schadelijck is. Want den Mensche is voor al de ruste en de verquickinge van 't gemoed, noodigh: om dat dieselve de kracht versterckt en de moede gedachtnisse verpoost. 't Welck Ovidius oock wil te kennen geven, als hy seyt:
De Rust herstelt van nieuws haer macht,
En geeft de moede leeden kracht,
Ey volght Dianaas raed doch knap,
Of al u waepens worden slap.
Insonderheyt soo behoort by de studie, de ruste, om dat de lome sinnen het beste niet konnen onderscheiden, vermits die verstroyt en ontstelt zijn. Indien Protogenes de beroemde Schilder van Rhodes, niet soo voortvaerende en al te naerstigh waere geweest, hy hadde in alle deelen wel soo treflijck, en Apelles gelijck geweest: diewelcke hem oock daer over berispende, seyde, dat hy de hand van 't penneel niet koste lichten. Waer door het geschiet, dat al te groote vlijtigheyt schaedelijck is. En hierom behooren wy niet al te voortvaerende in onsen handel en studie te wesen, en ons niet laeten vervoeren om strax het eynde daer van te sien: Maer wy sullen bedacht, voorsichtigh, en te gelijck besorght zijn, alsoo, dat de Naerstigheyt mette rijpigheit vermengt zijnde, gestelt worde tusschen traegheyt en rassigheyt: Waer uyt dan een prijslijcke Naerstigheyt voortkomt. Daerom seght A. Gellius seer wel, Om een saecke wel uyt te voeren, moet by de snelle Naerstigheyt, de traege vlijtigheyt gevoeght worden.
Dese soo gemaeckte Naerstigheyt beelde Augustus met een Kreeft en een Mugge af: hebbende dit spreeckwoord gestaedigh in den mond, Festina lente, dat is, Al soetjes. Titus Vespasianus maelde daer voor een Dolphijn, die om een Ancker geslingert was. Paulus de derde stelde eenen traegen Cameleon, die aen eenen snellen Dolphijn gebonden en vast gemaeckt was.
De Groote Hertogh Cosmus maeckte een Schildpadde met een Seyl daer boven. En wy voegen een Amandel met een hooghe Moerbeesien tack te saemen. Want de Amandel-boom, bloeyt voor alle andere boomen, oock in de Maend van Ianuarius: En om dat die veel besorghder is, als d'andere, soo schietse, als sot en te seer verhaestende, haere bloemen in den Winter uyt; waer van zy, in haest, door de hardigheyt van den tijd, berooft wordt. En hierom is 't van noode, datmen de al te besorghde Naerstigheyt, vereenige mette traegheyt: waer van de Moerbeesienboom een beeld is. En om dat zy de langhsaemste van allen bloeyt, soo wortse de wijste van alle andere boomen geheeten, gelijck oock Plinius verhaelt.
Auteursrechtelijk beschermd
