Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants (1971)

Informatie terzijde

Titelpagina van Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants
Afbeelding van Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des VerstantsToon afbeelding van titelpagina van Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (14.75 MB)

XML (2.78 MB)

tekstbestand






Genre

proza

Subgenre

vertaling
non-fictie/naslagwerken (alg.)
non-fictie/kunstgeschiedenis


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

(1971)–Dirck Pietersz. Pers–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Riconciliatione d'Amore. Vereeniginge der Liefde.

Een jonge wackere Vrouwe, gekroont met een krans van Anacampseros, dragende om haeren hals eenen schoonen Zaphyr, en in de rechter hand eenen kop of schaele, houdende aen de slincker hand twee Cupidootjes of Minnewichtjes.

De Vereeniginge is een vernieuwinge van Liefde, diemen doet om wederom in de

[pagina 529]
[p. 529]

gunst van zijn beminde te geraecken. Oversulx soo spruyten uyte Liefde, tusschen de Minnaers gestaedigh quaed vermoeden en arghwaen: Waer uyt dan volgen gramschap, haet en openbare strijd, gelijck Terentius 't selve seer schoon uytdruckt, seggende in de Liefde zijn al dese gebreecken: ongelijck, quaed vermoeden, viandschap, stillestand, oorlogh en wederom vreede. Waer over Horatius mede seyt: Sat. 3, b.2.

 
De Liefd' heeft een te vreemden sin,
 
Nu isser vree, dan oorlogh in.

Welcke verschillen te meerder voortkomen, nae datter meerder gemint wort, en hoe meerder dat iemand mint, te meer is hem de minste sake in den weg, sich inbeeldende dat hy, van die hy bemint, veracht wort, en dat alles nae zijne ongemaetighde liefde: Oock om dat hem, nae zijne waerdigheyt, ongelijck wort aengedaen, waer uyt de Minnaer lichtlijck, by sich selve, eenige verstoornisse of gramschap vat, sulx dat hy denckt dat de Liefde geheel wegh is. Oock wort hy door den haet verhart: Maer als hy de gramschap wegh gejaeght heeft, die hy tot verachtinge van zijn beminde gedraegen hadde, dan berouwt hem zijne haet, en niet konnende langer in de gramschap en oorlogh leven, soo janckt en verlanght hy nae den vreede, diewelcke hy nu verkregen hebbende, soo verblijt hy sich in de vereeniginge van de Liefde, waer in hy als nu vernieuwt is. 't Spreukjen van Terentius is bekent, daer hy seyt, Amantium irae amoris redintegratio est, dat is, der Minnaers gramschap, is een vernieuwinge van de Liefde.

Het kruyd Anacampseros sal een beeld van de vernieuwinge wesen, want de Oude hieldent daer voor, dat het aenraecken van dit kruyd, de Liefdekens dede wederkeeren, alwaert schoon datse, door den haet, waeren wegh gedreven, gelijck Plinius in 't XXIV boeck XVII cap. verhaelt.

De Zaphyr, die van lichtblauwe verwe is, als de Hemel, sal ons tot een beeld van vereeninge dienen, die een vrolijcke ziele in den stand der gerustheyt magh bereycken: want zy heeft een vereenigende kracht, en die seer voorderlijck is om den vreede of peys te maecken, gelijck B. Anglicus door 't aensien van Dioscorides verhaelt in 't XVI b. LXXXIII C. Maer laet dit geseyt zijn uyt kloecksinnigheyt van de Schrijvers, maer niet uyt kracht van 't kruyd Anacampseros of den Zaphyr. 't Kan wel wesen, dat de Zaphyr een versoenende kracht over sich heeft, als men een schoone Zaphyr aen een verstoorde Iufvrou vereert, diewelcke, ten aensien van de gifte, lichtlijck wederom in de vorige gunste kan werden gebracht, want de giften en gaeven hebben een groote kracht, gelijck dese spreucke klaerlijck uytdruckt, Overwinninge en eere sal hy verkrijgen, die geschencken uytdeelt, want hy sal de ziele, van diese ontfanght, wegh dragen, en in zijne handen hebben.



illustratie

De schaele hebben wy tot een beeldenisse van een vereeringe gestelt, want daer in doet men de geschencken, diemen wil vereeren. De geschencken vermogen seer veele in 't versoenen, en in de Liefde wederom te vreden te stellen, en de verstoorde gemoederen te versachten, en die gramschap van de persoonen te stillen. Waer Ovidius in zijn Minnekonst aldus singht:

 
De Goden en de Mensch, door giften zijn versoet,
 
En Iupiter wort self door gaeven meest geboet.

Dese spreucke is genomen uyt het derde boeck der Republ. van Plato, die van Suidas is aengetrocken, en voortgekomen van Hesiodus,

[pagina 530]
[p. 530]

maer by de Griecken was dit een loopend praetjen, gelijck oock Euripides seyt in zijne Medaea:

 
Door giften worden Mensch en Goden self versacht,
 
Goud heeft alleen geweld, en geene woorden kracht.

Hier over seyt oock Seneca, Alle Menschen willen gaern aen 't vatten zijn. Iae de geschencken zijn soo soet, dat oock Nestor de opperste Raeds-Heer, den Keyser Agamemnon overried, dat hy soude beproeven of hy Achilles niet door giften en schoone woorden, konde versoenen. Waer op Agamemnon seyde, jae gaerne wil ick hem ongelooflijcke geschencken vereeren, en stelde daer van een lijste toe: te weeten van seven drystallen, 10 talenten gouts, 20 kopere ketels of potten, 12 paerden, seven de alderschoonste Vrouwen, onder welcke de dochter van Briseas soude zijn. De geschencken dan hebben groote kracht, om het beminde tot versoeninge te bewegen, soo wel aen een behoeftige, als aen eene Eedele Iuffer, en die oopenhartigh is. De behoeftige sal sich tot versoeninge laten bewegen door 't voordeel van eenigeh geschenck, de Eedele en die gul van gemoed is, sal sich laeten bewegen door de geestige courtesie of belleftheyt van den Schencker. Wesende dit geschenck als een kenteycken en onderpand van zijne Liefde.

De twee Minnewichtjes bedieden, de dubbele Liefde, die na de gramschap voortkomt, want die verdubbelt sich nae dat dieselve vernieuwt is, en dat met veel meerder verheuginge en smaeck van den Minnaers. Dit alles heeft Plautus in zijne Amphitruo seer wel verstaen, als hy seyt:

 
Wat heeft de Mensch al strijd en wederspoet te lijden?
 
Nu is hy vol verdriets, dan schept hy weer verblijden:
 
Dan komter gramschap by, dan worter gunst gebouwt,
 
Maer soo 't gebeuren mocht, waer vriendschap is verkout,
 
Dat wederom een Vier van gonste quam t'ontvoncken,
 
De Liefde sal dan meer, als oyt te vooren, floncken.

Soo dat de Liefde, door de versoeninge, versterckt wordt, en meer wast als oyt te vooren. Daer gebreecken geene Vryers en Vrienden, die niet dickwijls, met opset, oorsaecke soecken, op dat de nieuwe gunste mocht werden verdubbelt, en de soetigheyt van de Minne vernieuwt, om de soete vruchten van de Vereeninge dickwijls te proeven. Mimus Publius seyde, Tweedracht is aengenaemer als Eendracht. En daerom was de Poeet Agatho, eene van die geene, die daer oorsake gaf aen Pausanias, zijnen hertlieven vriend om gram te werden, op dat hy dubbele vreughde in de versoeninge soude genieten: Waer van Aelianus in zijn 2 boeck gedenckt. Ick bevinde, dat dit den Minnaers seer aengenaem is, soose door kijven en twist wederom mette Vrijsters in vriendschap komen, en my dunckt, dat haer niet vermaecklijckers kan gebeuren. Dese wellust deel ick hem dickwijls mede, dickwijls met hem twistende: Want hy schept hier in een seer groote blijdschap, dat ick mijn krakeel, terstont nederlegge, en met hem wederom versoene.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken