Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 1

[p. 62]

V. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Besnydenisse.

Wanneer iemandt een zoon gebooren word, zeggen zyne vrienden, om deel in zyne vreugde te veemen: ter goeder uure. Eenige hebben de gewoonte in de vier hoeken van de kraamkamer kleine briefjes te leggen, van deezen inhoudt; dat Adam en Eva hier zy: maar^(a) Lilit buiten blyve, nevens de naam van drie Engelen, onder voorwendzel van het kindt voor alle betovering te bewaaren: doch men is hier toe niet verpligt; want het heeft minder schynbaarheit van bevel dan van overgeloof.

⁺ De Vader van 't kindt is gehouden op den agsten dag zyn zoon te laaten besnyden,^(b) gelyk gezegt word: op den ouderdom van agt dagen zult gy 't geen mannelyk is besnyden. 't Welk Leviticus 12. herhaalt word; En op den achtsten dag zal het vleesch zynes voorhuids besneeden worden. Men mag dit niet voor den agsten dag doen: maar, indien het kindt ziek of te zwakkelyk is, kan men 't tot beter gelegenheit uitstellen.

's Nachts voor den dag der besnydenisse, word nachtwaak genoemt, vermits niemandt van den huize slaapen gaat, om het kindt op te passen. Des avonds komen de vrienden de Vader bezoeken, waar van de vrouwen insgelyks de moeder doen; welke tydt met vreugde word doorgebragt.

Men heeft reeds de Peter, om 't kindt in de besnyding te houden, verkooren, en de Meter om het naar de Synagoge te brengen; en men neemt daar toe gemeenlyk van Vader en Moeders Vrienden, een man en vrouw. Wat de Molel aangaat, of de man die de besnydenis doet, men verkiest wie men wil; byaldien hy waardig is en bequaam deeze bediening waar te nemen. De tytel van Molel of Besnyder is van geen geringe waarde onder de Jooden; en indien de Vader van 't kindt deeze bediening verstaat, kan hy zyn eigen kindt besnyden.

's Morgens staan in de Synagoge; of wel in 't huis, alwaar men de plechtigheit wil voltrekken, twee stoelen met zyde kussens; een voor den Peter die het kindt houd en de andere, volgens het zeggen van eenigen, voor den Profeet Elias, die zy gelooven onzichtbaar alle besnydenissen by te woonen: zoo wel uit genegenheit als om de Wet te doen waarneemen. Als dan veel volks vergadert zynde, komt den Besnyder met een schotel, waar op de benoodigde dingen en werktuigen leggen, als het snymes, de t'samentrekkende poeyers, het lywaat, pluksel en rozenoly. Waar by hy noch een kom met zant voegt, om 'er de afgesneeden voorhuidt in te leggen. Men zingt dan eenige gezangen, terwyl men de Meter verwacht, die het kindt op haare armen draagt, van een gevolg van vrouwen verzelt; doch niemandt komt binnen de deur der Sinagoge. Aldaar geeft zy het kindt aan den Peter, waar op alle de omstanders roepen: Baruch Aba, de Vader is welkom.

De Peter op zynen stoel gezeten, en het kindt op zyn schoot neemende; ontwind vervolgens de Besnyder de luieren. Daar zyn 'er die zich van een zilver tangetje dienen, om de voorhuidt te vatten die zy willen afsnyden. De Besnyder neemt dan het snymesje, en zegt: Gezegent zyt gy, Heer, die ons de besnydenisse bevolen heeft. En dit zeggende snyd hy de dikke huidt van den voorhuidt af: vervolgens scheurt hy met de nagels van zyne vingeren een andere dunder huidt op. Terwyl de Vader Godt over dït bevel looft en dankt, en de omstanders hem wensschen zyn kindt tot de jaaren des huwelyks wel op te voeden. De Besnyder vervolgt zyn werk, en zuigt twee of drie werf het uitsypelende bloedt uit, en doet het in een schaal met wyn. Vervolgers legt hy op de insnyding drakenbloedt, koraalpoyer en andere bloedstelpende middelen. Waar by hy doekjes met rozenoly bevogt, voegt, en alles weder wel omzwachtelt.

Na deeze verrichting neemt hy een schaal met wyn; en na die gezegent te hebben, spreekt hy eene zegening over 't kindt, geevende het den naam naar 's Vaders begeeren, met het uitspreeken der woorden van Ezechiël 16. En ik hebbe gezegt, leeft in uwen bloede, enz. terwyl hy de lippen met den wyn bevochtigt, waar in hy 't uitgezogen bloedt heeft gedaan. Vervolgens zegt men den

(a) Lilit was volgens der Jooden verdichtselen Adams eerste vrouw, die, willende de meestresse speelen, weigerde aan Adam gehoorzaamheit, zulks zy hem verliet en door een geheime Magische Kunst door de lucht zweefde. Men waant haar een nachtspooksel te zyn, die der kraamvrouwen en jonggebooren kinderen vyandt is; en dit is 't geen de Latynen Striges Lamiae noemen.

+ Plechtigheden van der Jooden besnydenisse en van hoedanig een aart.

(b) Gen. 17.

[p. 63]

128^sten Psalm op; wel gelukzalig is een ieder die den Heere vreest. Dit gedaan zynde, geeft de Peter het kindt weder aan de Meter, om het naar huis te brengen, en aan de Moeder wederom over te geeven. Alle die deeze plechtigheit hebben bygewoont zeggen, wenschende in 't weggaan tot den Vader: Dat gy insgelyks zyne bruiloft mogt bywoonen.

De Besnyder zend vervolgens eenige konfituren of eenig ander geschenk aan de kraamvrouw, gelyk ook de Peter en Meter en andere vrienden en magen doen. Indie echter de Vader en Moeder arm zyn, zend men hun eenig geldt, zoo veel of weinig als men wil.

's Morgens onthaalt de Vader van 't kind ten beste hy kan, de Besnyder, de Peter en Meter nevens zyne vrienden en magen. Na het eindigen van de maaltydt, voegt men 'er de zegening en gebeden voor 't kindt by, om van den Heere te verwerven, dat het in voorspoedt en de vreeze Godts opwasse.

Gemeenlyk is het kindt binnen vier en⁺ twintig uuren van de Besnydenis geneezen. Waarom eenige gewoon zyn na verloop van drie dagen aan de vrienden en magen konfituren te zenden, om zich met hun over de geneezing te verheugen.

Wanneer een dochter gebooren word,⁺ oeffent men geene plechtigheit: ten zy in den aanvang van de Maandt, nadat de Moeder het kraambedt verlaaten heeft, wanneer het kindt naar de Synagoge word gebragt; en dat de Zanger eene zegening over het kleine dochtertje heeft uitgesproken, haar geevende de naam volgens 's Vaders begeeren. Onder de Hoogduitschen gaat de Zanger in 't huis; neemt het kindt uit de wieg, zegent het en geeft het een naam. Indien een kindt binnen de agt dagen voor de besnydenis sterft, zyn 'er die het met een riet besnyden, voor dat men 't begraaft.

+ Wanneer het besneeden kindt weder geneezen is.

+ Hoe men met een jonggebooren dochtertje omgaat.