Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 1

[p. 232]

Historische verhandeling Over de hedendaagsche godtsdienst-plichten En gewoontens Der Roomsche kerke.
Eerste Afdeeling.

I. Hoofdtstuk.
Van het Gezag der Kerke; en 't Hoofdt over de zelve gestelt.

⁺ De Kerk^(a) is eenig, zichtbaar, Heilig en Katholyk of Algemeen. Zy is het Werk Godts die haar op onbeweegbaare gronden heeft gesticht, en de macht gegeeven den Gelovigen de Hemelen te openen en voor de Ketters en Ongelovigen te sluiten. Zy heeft mede het vermogen de zonden te vergeeven, den Vloek van den Kerkban tegen den geenen uit te blixemen die haar ongehoorzaam zyn, enz. Deeze Kerk is Triomferende of Strydende. De Triomferende Kerk^(b) is Het uitmuntende Genootschap der Gelukzalige Geesten en van alle de Heiligen, die over het Vleesch en den Duivel op deeze Waereldt getriomfeert hebbende, in een volkomen zekerheit de eeuwige Zaligheit genieten. De Strydende Kerk is de Vergadering van alle de Gelovigen die op Aarde zynde, geduurende hun leven verplicht zyn de Waereldt, het Vleesch en de Duivel te bestryden. Jesus Christus bestiert onmiddelyk in den Hemel dit gedeelte der⁺ Kerke, 't welk Triomferende is; maar wat de Strydende Kerk aangaat, alzoo die een zichtbaar Hoofdt hebben moest, is 'er een ingestelt, die by de Katholyken^(c) als de eenige en volstrekte Bewaarder van 't Geloof word aangezien, en de altydtduurende Bestierder van 't Geloove der Gelovigen. Hy is 't wiens Gezag in de Staaten verdeedigt word, die zich aan 't Katholyk Geloof gehouden hebben, en door een ontallyke meenigte volks, 't welk men in bezolding houd, word bestiert. Hy is 't mede die gelast is de Geestelyke Wapenen^(d) aan alle de Gelovigen der Waereldt uit te deelen, verheffende zelfs eenige tot de eerste waardigheit des Hemels^(e) nadat ze eenigen tydt in de Triomferende Kerke hebben plaats gehad, en geevende aan anderen^(f) Getuig-Brieven om 'er eens toe te geraaken. Wan-

+ Welk een macht de Kerk word toegeschteeven.

(a) Volgens het Catech. van het Trentynsche Concilie.

(b) ibid.

+ Die door een zichtbaar Hoofdt moet worden bestient.

(c) Voor al by de Onver-alpische Volkeren en eenige anderen.

(d) De Aflaaten, Agnus Dei, 't Gezegent Graan, enz.

(e) De Canonisatie der Heiltgen.

(f) Tot de Inwying der Gelukzaligen.

[p. 233]

neer men niet tegenwerpt, dat hy zich in de Rechten van Jesus Christus ingedrongen heeft; naardien dit in tegendeel niet geschied dan op aanbeveeling van het zichtbaar Hoofdt, dat de Gelovigen in den Hemel komen. Hy is 't die de Kerk het vermogen gegeeven heeft, 't welk ze van Jesus Chritus om den Hemel te openen of te sluiten heeft ontfangen. Hy is 't die de zonden vergeeft; die door haare losspreeking het recht heeft van vryheit te geeven, op 't geen verboden was; die uit haare Schatkamers de aflaaten trekt, en 'er zich van bedient om den geenen tot het Geestelyk leven weder over te brengen, die reeds doodt in hunne Zonden waren. Hy is 't die den geenen, wier misdaadt de verontwaardiging verdiende, weder door opgelegde belastingen^(a) inwyt, telkens als hy 't noodig oordeelt. En met een woordt, hy is 't die den Vloek en Kerkban tegen de Ketters, wederspannelingen en ongehoorzaamen uitblixemt: maar den geenen Genade verleent, die zyn Vaderlyk gezag eerbied bewyst, en die, mitsdien zy hem met een onbepaalde liefde beminnen, in hun als een goeden Vader alle des Vleesches zwakheden verdraagt.

(a) De Vryheit deezer belastingen over begaane misdaadt, komt tegenwoordig met die van eertyds niet overeen. Men moet nu het Hof van Rome deeze schandelyke gierigheit niet te last leggen, waar tegen een Fransch Schimp-Dichter dit volgende vaarsje heeft gemaakt;

Lubin venant ici de Bresse

Fut prié par frere Zenon

D'en apporter grace en son nom,

Pour avoir sanglé son anesse.

Lubin le fit, en de retour,

Eh bien, dit l'autre, en mon Amour

As-tu fait quelque tripotage?

Oui, dit Lubin, & sans gloser.

Pour peu de Jules davantage

On t'eut permis de l'épouser.

Waar van dit de zin kan zyn:

Broer Marten had weleer by 't Heiluitdeelend Romen,
Op 't ernstiglyk verzoek van Krelisbroer bekomen,
Een perkemente Bul van Aflaat, tot een schat;
Vermits zyn' Ezelin en buikriem noodig had.
Naau had broer Marten zich van zynen last gequeeten,
Of Krelis, vroeg, om van hem kort bescheid te weeten:
Hebt gy voor my, spreek op! dien Hutspot meegebragt?
O ja, zei Marten: maar, 'k heb 't al te laat bedacht;

Want, had ik milder my de geldbeurs laaten klouwen,
Men had u toegestaan uw Ezelin te trouwen.