Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 1

XXIX. Hoofdtstuk.
Van de Zegening der Priesterlyke Kleederen, van Krygs-Opperhoofden, Vaandels en Standaarden enz.

⁺ Deeze Zegening word niet dan door den Bisschop gedaan, en aan geen Priester toegelaaten. Die deeze Zegening doet, moet het Koorkleedt aanhebben en daar over de Stool van verwe met den bestemden dag overeenkomende. Deeze Zegening verschilt van de voorgaande niet. Zy word by 't lichten der Waschkaerssen gedaan met een besprenging van Wywater en eenige gebeden in het Kerkgewoonteboek te vinden. Alle de kleederen van den Myter tot de Voetzolen toe,^† ontfangen de zelfde Zegening.

⁺ Wy wyzen den Lezer naar de Inwying van 't Autaar 't geen aldaar in 't byzonder tot de Zegening van de lakens en andere Autaar lywaaten word gezegt; van de Autaardoeken, Kelkdekzels, het Tabernakel^*, van de Ciborie en de Bus waarin de Eucharistie word bewaart; eindelyk van Vaten waarin de Heilige Olyen zyn. Men voegt by de Zegening^(a) van 't Kelkdekzel en den Kelk de Zalving en het teken van 't Kruis met het Heilige Olizel: waarna men de Kelk en 't Kelkdekzel met broodkruimen schuurt.

⁺ Wat de Zegening der geenen aangaat die tot den H: Oorlog worden uitgerust, als Ridders enz, en insgelyks de Legervaandels, beide in 't nevens gevoegde Afbeeldzel verbeeldt, hier van is dit het aanmerkelykste: Wanneer de Bisschop^(b) den nieuwen^(c) Krygsman zegent, geeft hy hem den Degen, dien hy vooraf gezegent en door besprenging van 't Wywater gewyt heeft. De Bisschop vermaant hem deezen Degen geevende, zich 'er van te bedienen tegen de Vyanden van de Kerk en den Godtsdienst, en ter bescherming van Weduwen en Weezen, enz. waar na hy de zelve in de schee steekt, en de Bisschop hem die op de zyde hangt. De Krygsman geduurende deeze plechtigheit geknielt zynde, staat op, trekt den Degen uit de schee, zwenkt die driewerf door de lucht, en legt den zelven vervolgens op den linker arm. De Bisschop die niet dan met het Kruis en Brevierboek als Krygsman van 't Euangeli mag gewapent zyn, trekt alsdan met een onversachtheit den stoffelyken Degen, geevende drie slagen den geenen die hem draagen moet, en vermaant hem een^(d) Soldaat des Vredes te zyn. Vervolgens steekt hy die weder in de schee, geeft den Nieuweling van den Kryg een zachte wangslag, vermaant hem te waaken^(e), en geeft hem eindelyk den vrede kus. De Spitsbroeders van deezen Nieuwgeoeffenden in den Krygsdienst, doen hem de Spooren aan de voeten. De Bisschop laat dan een Antienna zingen^(f), waar na hy uit zynen Zetel opstaat en zegent andermaal den geenen dien hy tot den oorlog ingewyt heeft. Deeze Krygsman kust hier op des Prelaats handt, en keert met zynen Degen en de Spooren in vrede naar huis.

+ Hoedanig de Priesterlyke kleederen worden ingewyt,

† Zie de Afbeelding hier van in 6. Verbeeldingen vertoont, waar van de eerste de Zegening der Priesterlyke Kleederen; De tweede, de Zegening van een Nieuw Kruis; De derde, de Aanbidding van het Gezegend Kruis; De vierde, de Zegening van het Sakramentshuisje of de Ciborie; De vyfde, de Zegening van een Krygsman; en de zesde, de Zegening van een Krygsvaan verbeeldt.

+ en de Vaten des Autaars gezegent.

* [Het Tabernakel by de Roomschgezinden, word de plaats genoemt, waarin men het Gewyde Sakrament op 't Autaar sluit. Hospiniaan meent dat men voor de XIIIde. eeuw geen Tabernakels had om 'er de Eucharistie in te bewaaren; immers waren 'er veele aloude Kerken alwaar dit gebruik geen plaats had. De Grieken waren van een Tabernakel verzien, want zy bewaarden de Eucharistie in een Ciborie in de muur van 't Heilige opgesloten. Furetiere.]

(a) Piscara Praxis Coerem. L. 2. C. 2.

+ Met welk een Plechtigheit een Krygsman gezegent word,

(b) Of de Paus. Deeze Zegening is uit het Roomsch Ceremoniaal getrokken.

(c) Wy neemen hier het woordt Miles voor Soldaat of Krygsman, 't welk zyne waare betekenis is, alhoewel men 'er in laatere tyden een Ridder heeft door verstaan. Deeze die de Oorsprong der Ridders kundig zyn, zullen niet vreemd vinden dat men Miles voor Soldaat vertaalt.

(d) Esto Miles pacificus.

(e) Exciteris à Somno.

(f) Die dus begint: Speciosus formâ &c. Gy zyt de uitmuntenste onder de menschen, omgord het zwaerdt om uwe lendenen, ô aller machtigste!

[p. 306]

⁺ De Vaandels en Wapenen wyt men door het teken van 't Kruis en de besprenging van 't Wywater in. Wy zullen de zegening van 't water, zout en den wierook by de Inwying der Kerken voorstellen. Niemandt is onkundig dat men voor de offerhande⁺ van de Mis^(a) het volk met dit water besprengt, en dat 'er de Bisschop alleen het voorrecht van heeft deeze besprenging zelf te doen. Men besprengt mede het Autaar, en de Kranken die met de doodt worstelen; insgelyks in de Begraafplaatsen over de Lyken en de graven der verstorvenen. Eindelyk gebruiken de Godtsdienstelingen dit mede voor hun byzonder middel, zulks zy zich voor donder en onweer bewaart vinden, en om alle des Demons boosheden af te weeren, die zich gemeenlyk in de uitwerkselen der lucht vermengen. Wat de zegening der Waschkaerssen aangaat valt niets byzonders te zeggen.

+ en de Vaandels en Wapenen gewyt.

+ Van welk een gebruik het Wywater is, aangeweezen.

(a) Aan den ingang der Kerken plaatst men vaten, Wywaters vaten genoemt, waarin dit Wywater te vinden is; een oorspronkelyk gebruik van 't Heidendom, maar vervolgens in de Christen Kerke ingevoert.