Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 1

XI. Hoofdtstuk.
Hoedanig de Heilige Poort door den Paus geopend word.

De Stedehouder van Jesus Christus⁺ op een verheven Troon voor de groote Poort gezeten, en in 't midden van de groote bedekte Galery, waar van reeds gesproken is, rust 'er een weinig; waarna de Prins van den Troon hem een gouden hamer geeft, die zyne Heiligheit in de rechter handt neemt. Vervolgens staat de Paus van zynen Troon op, om aan de Heilige Poort^(b) te kloppen. Zyne Geestelykheit volgt

+ Met welk een Plechtigheit de H. Poort geopent word.

(b) De Heilige Poorten zyn Afbeeldzels van de genaade Godts. Het doorgaan der Pellegrims door de Heilige Poorten verbeelden de doorgang van een Christen uit den Staat van zonde in den Staat van genaade. Alle die de Kerkbezoekingen doen door den H: Vader in de vier Hoofdtkerken van Rome belast, moeten door de Heilige Poorten gaan. Men meent mede, dat de opening deezer Poorten beteekent, dat de Kerk voor alle menschen open staat, byaldien dat zy 'er na een oprechte bekeering inkomen. De Paus opent de poort; 't welk wil te kennen geeven, dat hy de Sleutel der Hemelsche Schatkameren heeft. De driewerf kloppingen die zyne Heiligheit aan de poort doet, verbeelden de drie deelen der Waereldt, Europe, Asië en Afrika, waaraan de Paus de Schatten uitdeelt, en waarvan hy alleen de Uitdeelaar van is. Zie Casal. de Ritib. &c. Kan deeze Verklaring als rechtmatig bestaan? Waarom word 'er America niet onder begreepen? Beter was 't dan gezegt, dat de drie kloppingen met den hamer een uitneemend Afbeeldzel is van de vreugde die het Jubeljaar by den gelovigen in den Hemel, op Aarde, en in 't Vagevuur verwekt.

[p. 356]

hem met Waschkaerssen in de handt, en de Heilige Vader driewerf aan de Poort^* kloppende, zegt met luider stemme: Aperite mihi portas justitiae, dat is: Opent my de Poorten der Gerechtigheit, en het Koor voegt 'er deeze woorden by: hier is de Poort der Eeuwigheit, de gerechtigheit zal 'er woonen, enz.^(a) Ondertusschen breeken de Meesters Metzelaars de muur af, die de Heilige Poort sluit en de puin word onder de Godtvruchtelingen omgedeelt, die een groot gedrang maaken om 'er iet van te bekomen, en als de kostelykste Reliquiën te bewaaren. Zy beelden zich in, dat ze een verborgen kracht bezitten, en dat 'er altoos iets Goddelyks mede verzelt gaat en in alles 't geen in de plechtigheden van den Godtsdienst word gebruikt. Onderdes dat nu de afgebroken muur word opgeruimt, zet zich de Paus weder op zynen Troon.

Nadat de muur afgebroken is, komen de Biechtvaders van St. Pieter met hunne bezems veegen de poort uit, neemen de overige puin en kalk weg, die men als geene verachtelyke stoffe aanziet, naardien men 'er Reliquiën van maakt, en wassen met Wywater de loofwerken en den geheelen omtrek van de Poort. Na deeze verrichting, treed de Heilige Vader van zynen Troon af, beginnende de Antiënne: Hac dies quam fecit Dominus. Dit is den dag des Heeren. enz. 't welk het Koor vervolgt te zingen. Voor de Heilige Poort gekomen, doet de Paus eenige gebeden, neemt het Kruis en knielt voor de Poort, heft het Te Deum op, en opstaande gaat hy door deeze Heilige Poort, door zyne Geestelyken gevolgt. Een ieder begeeft zich dan in de Kerk om deeze prachtige Kerkplicht te zien, of om de Vespers van de Pausselyke Kapel by te woonen. Na het eindigen van de Vespers leggen de Kardinalen hunne witte plechtgewaaden af, en kleeden zich weder in hun roodt gewaadt, verzellen de Paus tot aan de deur van zyn vertrek, en vertrekken vervolgens. Op den Kersdag na de gedaane Mis, gaat de H. Vader naar de plaats van Zegening en zegent de gelovigen naar het gebruik van 't Jubeljaar.

* Zie de Afbeelding in twee Verbeeldingen hier nevens gestelt; waarvan de eerste verbeeldt hoedanig de Paus de Heilige Poort opent; en de tweede den opstal der Logies waarin de Edelen de Plechtigheit van 't openen der Heilige Poort beschouwen.

(a) Deeze muur is zodanig gemaakt, dat die niet dan even aan de vier hoeken is gehecht. De steenen zyn 'er met geen sement in verbonden: vermits zoo dra de H: Vader aan de Heilige Poort klopt, de zelve onder den voet valt. Tafereel van 't Roomsche Hof.