Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 1

XVIII. Hoofdtstuk.
Van de Godtsdienstigheit voor de Heilige Overblyfzelen.

⁺ Over dit onderwerp moeten we wederom de Heer Thiers aanhaalen^(b). Hy verzekert ons dat de gelovigen in alle de eeuwen der Kerke veel eerbiedigheit voor de waare Reliquien der Heiligen hebben gehadt, en dat zy 'er nu en dan groote voordeelen van genooten hebben: maar hy voegt 'er by, dat men deeze Godtsdienstigheit in de laatste tyden zoo verre heeft voortgezet, dat een groot getal menschen ---- zich ingebeeldt hebben, dat 'er niets vereischt wierd dan Godtsdienstig voor zekere Reliquiën te zyn, die by zich te draagen, en plaatsen te bezoeken alwaar die bewaart worden, om niet in zonden te sterven. De Heer Thiers heeft reden om zich dus uit te drukken: echter zoude hy beter gedaan hebben over dit onderwerp te zwygen. Waarom een meenigte van vroome zielen niet uit den dut geholpen, die met te krachtiger yver en genegenheit voor het hoofdt of den arm van een Heilig tot hunne Zaligheit arbeiden, naardien zy byzonderlyk dit Heilig Overblyfzel voor het voorwerp hunner lief-

+ Wat men over de eerbewyzing der Reliquien te bevroeden heeft,

(b) Thiers Ch. 23. ibid.

[p. 381]

de verkooren hebben, 't welk van gevoelbaare voorwerpen berooft, en met Geestelyke denkbeelden bezich zynde, deeze die het betracht recht tot Godt voert? De Christelyke Liefde schuuwt de zeer vermetele gevoelens: een gelovige verzekert zich dat een klein gedeelte van een Heilig Overblyfzel 't welk hy in een Reliquikasje by zich draagt, hem een uitneemend tegengift tegen de verzoeking van 't vleesch is, een Geestelyken balzem die hem versterkt, en een welriekenden Oly die hem in Godt leeven doet. Laat ons hem op zyn woordt gelooven.

⁺ Men wil de Oudheit van de eerbewyzing voor de Reliquien door^(a) de overvoering van de beenderen van den Patriarch Joseph in den Uittogt van Egipte bewyzen: Zeker is 't dat men onder het Oude Testament, gelyk nu, geloofde, dat die geen die het lichaam van een Heilig aanraakte, ongemeene eigenschappen verworf: de eerste Christenen waren van de zelfde gedachten, en men ziet 'er voorbeelden van in de Euangeliën en de Handelingen der Apostelen: waaruit men besluiten moet, dat zelfs de lichaamen van Heiligen veele wonderdaadige uitwerkzelen konnen voortbrengen. Vervolgens heeft men de gevolgen deezer meening van de kracht en Heiligheit veel verder uitgebreid. Men heeft gemeent^(b) dat het noodig was alles verzamelen 't geen den Heiligen gedient had; van hunne lichaamen op te graaven, hunne beenderen en assche op te zoeken, om 'er een geacht rechtmatig en billyk vertrouwen op te vestigen, nademaal de Heiligen zulks geduurende hun leven verworven hadden. Toen bouwde men hun Tempels, Kapellen en Autaren.^(c) De Engelen zelfs hebben 'er zich mede bemoeit; want zy verzamelden de beenderen van St_a. Catharina, en begroeven ze op den Berg Sinai. In de vierde eeuw begon men de vervoering der Reliquiën met veele plechtelykheit in 't werk te stellen. Het gebruik van Reliquikassen is in den zelven tydt ingevoert.

⁺ De Kerk zegende plechtelyk, deeze Kassen waarin men de Heilige Overblyfzelen sloot. Niets byzonders viel 'er by deeze plechtigheit voor.^(d) In een Gebedt verzocht men Godt, dat hy zyne bescherming den geenen verleende die de verdiensten der Heiligen eerden en hunne Reliquiën ootmoediglyk omhelsden, op dat deeze smeekende gelovigen beschut wierden voor de macht des Duivels, voor de kracht van den blixem, voor de pest, besmettelyk lucht, verslindende en schadelyke beesten, en voor de vyantlykheden der quaadbrouwende menschen. Deeze opnoeming vertoont tot welk een gebruik de Reliquiën dienen konden. Een ander Gebedt, 't welk de Dienstdoende Priester deed voor dat hy het Wywater op de Kassen sprceide, die dienen moesten om het kostelyk overschot der Heiligen daarin op te sluiten, is ten minsten alzoo krachtig.

Men laat op de Reliquiën der Heiligen⁺ zweeren; Een voorbeeldt is de Geestelyke Gewoonte van den eedt die den Roomschen Koning op het bloedt van St: Steven te Aken, op den dag van zyne Kroning doet.

De gelovige die de Reliquiën door Godtsdienstigheit⁺ bezoekt, moet zich met allen yver van zyn plicht quyten, en met vertrouwen de Gewyde Ledematen der Heiligen aanraaken. Een gestelde tydt is 'er om die opentlyk den Godtvruchtigen voor te stellen. Men vertoont van zeven tot zeven jaaren^(e) de Reliquiën in de Lieve Vrouwe Kerk te Aken zyn. De vertooning gaat met een afkondiging verzelt, die dient om de toeëigening van den gelovige te bereiden. Wy vertoonen hier den Lezer een afschrift deezer Afkondiging, op dat hy een te beter denkbeeldt van deeze Plechtigheit hebben mag.

+ en hoe men die by de Aloude Jooden tracht te vinden nevens haare uitwerkzelen verzelt.

(a) Exodus 13 vers 29. De aloude Heidenen eerden mede de assche hunner Helden. Door last van 't Orakel van Apollo, vergaderden de Atheners de beenderen van Thefeus, en bewaarden ze heiliglyk na die prachtiglyk in Processie te hebben omgedraagen, en men deed ter gelegenheit voor de zelven plechtelyke Offerhanden. Men zou noch andere Voorbeelden konnen bybrengen, indien zulks wierd vereischt

(b) Bozius grondt in een zyner werken de verdienste en de onverderflykheit der Reliquiën op deeze Schriftuur plaatsen: Een eenig hair zal van uwen hoofde niet vallen. De Heer bewaart de gebeenderen der zynen; zy zullen geen bederving anderworpen zyn. die myn vleesch eet, heeft het eeuwig leven. Deeze Texten bewyzen, zegt hy, dat de minste deelen der Heiligen (zelfs hunne hairen) voor ons bewaart gebleeven zyn, dat hunne beenderen in kassen moeten opgesloten worden, om onze huldiging op te wekken; dat de Reliquiën der Heiligen een eeuwig leven hebben, een levendige kracht, en dat ze het vermogen van wonderwerken te doen bewaart hebben, gelyk de Heiligen in hun leven hebben gehad.

(c) Casal. de Vet. Christ. Ritib.

+ Het gebruik van Reliquikassen in gebruik gebragt, en welk een kracht de Reliquien werden toegeëigeut.

(d) Rituel d' Alet. Pontifi Rom.

+ Hoe men op de zelve plechtelyk zweert.

+ Vastgestelde tyden ter vertooning der Reliqu en in gebruik gebragt.

(e) Zie het Boekje, getytelt Prone des Saintes Reliques &c. te Aken gedrukt.

De Afkondiging is wegens het Hoofdt en den Rechter Arm van St: Cornelius.

‘Men zal u het Hoofdt en den rechter⁺ Arm van St: Cornelius vertoonen, door wiens tusschenspraake ons Heer u voor alles quaads bewaaren wil, en na dit leven u het eeuwig Koningryk verleenen. Pater Noster, Ave Maria, Credo.’

+ Afkondiging ten dien einde gedaan, en hoe.