Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 2

[p. 169]

IX. Hoofdtstuk.
Van de Apostolische Kamer en daar in dienende Amptenaren.

⁺ Deeze Apostolische Raadsvergadering heeft het bestier over alle de Pausselyke Goederen, waar van de schattingen bestaan in 't geen men de inkomsten van de Apostolische Kamer noemt. Deeze Vergadering bestaat uit een Kardinaal-Kamerling, die 'er het Hoofdt van is, de Gouverneur de Rota, die 'er de Onder-Kamerling van is, een algemeene Schatbewaarder, een Auditeur, een Voorzitter, een Advokaat Generaal, een Procureur Fiscaal, een Commissaris, en twaalf Kamer Klerken, waar van vier zyn: een Prefect van den Overvloedt der Granen, een ander Prefect van alle soorten van Koopmanschappen, een derde Prefect der Gevangenissen, en een vierde Prefect der Straaten. De andere agt zyn Afgezondenen om van verscheiden zaaken ieder in een Kamer en byzondere Raadsvergaderingen kennis te neemen.

Eertyds zond de Paus zes Klerken van zyn Hof af om zyne Inkomsten te bestieren, waar uit ontsprooten is, dat die geen, deeze zorg nu aanbevolen zynde, de zelve naam voeren. Sixtus de V. stelde hier van verkopelyke Ampten in, en vermeerderde het getal tot op twaalf. Zy vergaderen 's Maandags en Vrydags by den Paus. Hun bestier breid zich over alles uit, 't geen 's Pausen tydelyke inkomsten raakt.

Ieder Klerk van deeze Kamer is 't eerste geding der zaaken bewust, die hem van de Kamer door beroeping aanbevolen zyn. Geen Ampt van Kamer-Klerk is 'er, 't welk geen tagtig duizend Ryksdaalders kost, en ook geen tien ten hondert voordeel geniet, en by gevolg zeven of agt duizend Ryksdaalders jaarlyks inkomen heeft.

⁺ De Apostolische Kamer neemt in den zelven tydt als de Rota Vacantie, te weeten, van den beginne van July tot den eersten October. De laatste Vrydag van de Maandt Juni, 't welk de dag van de laatste vergadering is, worden de Overheden van deeze Kamer door den Paus deftig ter maaltydt onthaalt. De Kardinaal-Kamerling doet insgelyks op den eersten dag van Augustus. Zy vergaderen in 't Apostolisch Paleis op den dag voor 't Feest van St. Pieter om van de Leenmannen der Kerke de Schattingen te ontfangen, en zy gebruiken ten voordeele van de Kamer de Leenrechten, die in geldt worden voldaan: maar deeze die men in zilverwerk van eenigen arbeidt voldoet, en van welk een werk het zy, behooren onder den Algemeenen Schatbewaarder, en de Kamerklerken verdeelen onder zich deeze, die in wasch worden betaalt. Op deezen dag worden 'er meer dan twintig millioenen in 's Pausen Schatkamer gebragt.

De Aartsdiaken, of het Hoofdt der Diakenen⁺ was eertyds deeze, die zorg der inkomsten van den Staat der Kerke aanbevolen was, en dit geschiedde tot den jaare 1100. toen de Pausen genoodzaakt wierden hem deeze behandeling t'ontzeggen, overzulks zy zoo machtig en ontzachlyker dan de Paus zelf wierden. Een Kardinaal wierd in hunne plaats gestelt die men Kamerling noemde, aan wien men Medehelpers gaf, die Kamerklerken wierden genoemt, en wegens eenige voorgekomen verschillen, voegde men 'er een Schatbewaarder, een Auditeur en een Voorzitter by.

De Algemeene Schatbewaarder is Rechter⁺ over zaaken de nalaatenschap der Priesteren aangaande en over de qualyk behaalde Inkomsten, als ook van ongeoorlofde Handelingen. Hy heeft een byzonder bestier van de afknevelingen der renten en inkomsten van de Kamer. Hy ontfangt de rekeningen der Bedienaren en Amptenaren. Hy is Voorzitter in alle de Banken zoo wel van de Kamer als van byzondere Heeren, hebbende alleen het vermogen om 'er uitrekzels van te maaken, wanneer de schuldenaars hunne schulden betaalen willen, of een gedeelte van dien, de Bankhouders of Rentmeesters weder geevende. Eindelyk voegt hy zich tusschen beide en woont alle zaaken by, alwaar het de belangen van de Apostolische Kamer betreft.

Het Ampt van Schatbewaarder is zeventig duizend Ryksdaalders waardig, opbrengende jaarlyks van tien tot twaalf duizend Ryksdaalders, waar mede de Paus zodanig een Prelaat begunstigt als 't hem goed dunkt.

Het Rechtsgebiedt van den Auditeur van⁺ d'Apostolische Kamer is ongemeen groot, want hy is eerstelyk gewoone Rechter van 't Roomsche Hof, te weeten, van alle de Hovelingen als Onderdanen van den Paus en Vreemdelingen gelyk de Kardinalen, Patriarchen, Bisschoppen, Prinsen, Afgezanten, Vryheeren en andere Personen van aan-

+ Waar in de Bedienaars van de Apostolische Kamer bestaan, aangeweezen.

+ Wanneer de Vacantie van deeze Kamer en die van de Rota invalt.

+ Welke zorg eertyds den Aartsdiaken aanbevolen was.

+ Waar voor de algemeene Schabewaarder gestelt, is aangeweezen.

+ Insgelyks de Auditeur van de Apostolische Kamer, welks gebied zeer groot is,

[p. 170]

zien. Ook is hy Rechter van alle de Kooplieden, en alle zaaken van den Kerkelyken Staat waar van men 't betrek van Vonnis voor hem onderworpen is. Hy bezit by uitzondering het recht over alle anderen, en laat den geenen panden, die uit kracht van eenige Verbintenis aan de Apostolische Kamer schuldig is. Hy heeft te gelyk het vermogen met de Bedienaars van de Kamer over alles 't geen d' Apostolische Brieven raakt, insgelyks over bekrachtigde verleende Aktens, en enkele geloftens van onslaging.

De Auditeur heeft mede een groot gezag, en het recht van bevoorrechting over alle strafwaardige zaaken, en houd mede een Halsrechter met verscheiden Hapscheerders. Hy heeft onder zich twee Luitenants over Burgerlyke zaaken, 't welk altoos Prelaten zyn, en een Luitenant voor 't straffelyke recht, nevens twee Rechters of Bygevoegdens. Hy begeeft de bediening aan tien Geheimschryvers, of Griffiers, waar van ieder Ampt van vyftien tot twintig duizend Ryksdaalders waardig is. Zy arbeiden afzonderlyk, hebbende op ieder Comptoor ten minsten twintig Jongelingen tot Schryvers.

Het Ampt van Auditeur van de Kamer kost tagtig duizend Ryksdaalders, brengt jaarlyks dertien duizend Ryksdaalders vaste renten op, en drie of vier duizend toevallige inkomsten.

⁺ De Bediening van Voorzitter der Apostolische Kamer, word gemeenlyk in andere Staaten van Europe, Generale Rekenmeester genoemt. Deeze Voorzitter overziet alle de rekeningen, die de Pausselyke Inkomsten raaken, en hy heeft het gezag van die goed te keuren. Zyn Ampt kost dertig duizend Ryksdaalders, en 't brengt hem jaarlyks vyf en twintig hondert Ryksdaalders op. Het word nooit verkocht dan aan een Prelaat die het violette kleedt draagt, en een zeer eerlyke rang in de Pausselyke Kapel houd, en ook in openbaare Handelingen, alwaar hy de Commissaris voorgaat, waarvan wy nu handelen zullen.

⁺ Deeze die kundig zyn waarin het Ampt van Algemeen Pleitbezorger in de Parlementen bestaat, konnen een recht Denkbeeldt van de Bediening van Commissaris der Apostolische Kamer maaken, naardien beide deeze Ampten byna de zelfde zyn, over zulks de Commissaris zyn oordeel over alles geeft, 't welk de Apostolische Kamer betreft, en 'er de belangen van den Paus voor alle de Rechtbanken van den Kerkelyken Staat verdeedigt, wanneer het Burger lyke stoffe der Inkomsten betreft; en daar en boven woont hy nevens den algemeenen Schatbewaarder het overzien der Rekeningen by, waar van hy als Tegenboekhouder is, schoon hy over 't onderwerp een Oprekenaar heeft: maar beide zyn ze niet dan enkele afgezondene van den Paus, en zy koopen ook hunne Ampten niet. De Oprekenaar heeft omtrent duizend Ryksdaalders 's jaars, en de Commissaris twaalf hondert, zonder daar onder te begrypen, 't welk hy geniet voor het bekrachtigen van de Rekeningen der Tollen en Pachten, die der Graanpakhuizen van den Voorraadt of Overvloedt, en voor het Register houden van alles 't geen in en uit de Kamers gaat, alwaar men het geldt met des Paus Stempel slaat. Deeze drie laatste bedieningen brengen den Commissaris van de Apostolische Kamer, ten minsten zoo veel op als de andere Tegenboekhouders die hy houd; overzulks zyne jaargelden gemeenlyk vier en twintig hondert Ryksdaalders jaarlyks waardig zyn, zonder het toevallige daar onder te begrypen, 't welk een der voornaamste is, onder de Ampten der inkomsten begreepen.

De Advokaat en 's Lands-Rechtsvorderaar verdeedigen de een door 't recht, en⁺ d'ander door de daadt, de belangen van de Apostolische Kamer, over alle soorten van stoffe, en voor alle Rechtbanken, waarin zy tot Helpers hebben de Commissaris, de Schatbewaarder en de Tydrekenaar, waar van wy gesproken hebben.

De Ampten van Advokaat en 's Lands-Rechtsvorderaar zyn verkopelyk. De Paus heeft ze ieder op vyftien duizend Ryksdaalders gewaardeert, en zy brengen ten minsten agt ten hondert jaarlyks op. Behalven deeze vaste inkomst is 'er geen Ampt in de Kamer, noch in de Apostolische Kanselary, waar van het toevallige meer zy dan deeze, nademaal de voornaamste verschillen, die over 't onderwerp der Leengoederen ontstaan, de Duitsche Keizer en de Vorsten van Italië raaken.

Wat de Ceremoniën aangaat die de manier⁺ van 't beroepen en 't houden van 't Consistorie raaken, hier van kan de Lezer in 't eerste Deel deezes Werks Bladzyde 258. bericht vinden. Nooit zyn 'er meer als twaalf Consistoriale Advokaten te Rome; hunne Bedieningen staan ter benoeming van den Paus, die deeze Ampten geeft of verkoopt, als het hem goedt dunkt. Deeze Advokaten zyn 't die een redenvoering en aanspraak in de Openbaare, Geheime en halfopenbaare Consistorièn doen. De Apostolische Kamer betaalt hun twaalf Dukaten voor ieder Redenvoering. Zy verzoe-

+ en waar in de Bediening van Voorzitter bestaat.

+ Wat het Ampt van Commissaris van de Apostolische Kamer is.

+ Waarin de Ampten van Advokaat en 's Lands-Rechts vordering bestaan.

+ Waar over de Bediening der Consistoriale Advokaten gezag voert.

[p. 171]

ken het Pallium by 't Geheime Consistorie voor de nieuwe Aartsbisschoppen, doende een soort van Bepleiting, waar voor zy dan tien Dukaten hebben, ontfangende die van den geenen die den Aartsbisschoppelyken Mantel verwerven.

⁺ Zy hebben 't vermogen van Doktoren van beide de Rechten aan te stellen, in hun Genootschap van de Geleertheit vergaadert zynde. Hun kleedt bestaat uit een lange tabbardt van zwarte wolle, met een violetverwige sleep; de monstering en voering is van roode zyde; zy draagen mede een regenkap over de schouders neerhangende die van de zelfde kleur is en met armelynen gevoert. Maar hun gewoon kleedt is een afgeronde Priesters-Rok van zwarte Sergie, en een Mantel van de zelfde stoffe ter aarde sleepende, met spleeten waar door zy de armen steeken.

Een onder hun is Rector van 't Genootschap der Geleerdheit, die de zorg aanbevolen is de inkomsten, die 'er aan verbonden zyn, in te vorderen, en de jaargelden der Openbaare Lezers te betaalen, waar van de Redeneerstoelen verleent worden door een Congregatie van Kardinalen, die de Paus ten dien einde afzent.

De zeven oudste Consistoriale Advokaten⁺ hebben ieder zeven hondert Ryksdaalders jaarlykse inkomst van hun Ampt, en de vyf jongste niet dan drie hondert: maar de vereeringen die de nieuwe Doktoren, door hun aangenomen, doen, maaken hun Ampt alzoo voordeelig, als dat der eerste Advokaten van 't voornoemde Genootschap.

+ Hun gewaadt beschreeven,

+ en welke inkomsten zy genieten.