Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 2

XIII. Hoofdtstuk.
Van de Congregatie der Voorrechten; die der Bisschoppen en Geordende; en die voor 't Onderzoek der Bisschoppen.

⁺ Paus Urbaan den VIII. stelde de Congregatie der Voorrechten in, om de zwaarigheden en looze streeken voor te komen die tegen de Kerkelyken over verscheiden Burgerlyke stoffen, of die strafwaardig waren, in het oordeel der ondernomene Gedingen voorquamen; waar van de kennisneeming en de beslechting aan de Waereldlyke Rechters eveneens als aan de Kerklyken konden behooren, en by gevolg onder hun geschillen veroorzaakten, die somtyds zeer moeielyke gevolgen hadden.

⁺ Deeze Congregatie bestaat uit veele Kardinalen door den Paus benoemt, waarvan het getal niet regelmatig is. Onder de zelve is mede een Auditeur de Rota, een Kamerklerk, en eenige Prelaten Referendarisen, waarvan een de Geheimschryver deezer Vergadering is.

Zy neemt kennis van de Voorrechten en Kerkelyke uitzonderingen der Overtreedingen die ten nadeele van de Geestelykheit en van de Malthezer Ridders word begaan, 't zy door de Waereldlyke Overheden, of door de Bisschoppen zelf, 't welk een soort van rechtberoeping als van misbruik is. Deeze Vergadering word alle Dingsdagen by den oudsten Kardinaal gehouden. Deeze die 'er Prefect en Zegelbewaarder van is, ontfangt van de Apostolische Kamer jaarlyks twee duizend Ryksdaalders voor zyne tafel.

Voor dat Paus Urbaan de VIII. deeze instelling deed, behoorde de kennisneeming der Kerkelyke Voorrechten aan de Congregatie der Geordende, in maniere als volgt.

⁺ Paus Sixtus de V. vereenigde in den beginne van zyn Pausschap twee Congregatiën onder den naam van de Bisschoppen en Geordende. Deeze Congregatie bestaat uit een zeker getal Kardinalen ter keure van den Paus, een Geheimschryver die een Prelaat is, en aan zes Schryvers een Bediening geeft.

Deeze Congregatie heeft het gezag alle verschillen by te leggen die tusschen de Bisschoppen en hunne Onderhoorige der Bisdommen ontstaan, als ook de oneenigheden die onder de Geordende van alle Klooster-Ordens voorvallen mogen. De Kardinalen deezer Vergadering zyn mede verplicht hunnen raadt 't zy by monde of door geschrifte te geeven, wanneer zulks noodig is, aan alle de Bisschoppen, Abten, Prelaten en Opperhoofden der Kerken, of aan de Kloosters die by hun toevlucht zoeken, om hen in benoodigde zaaken door goede raadgeeving behulpzaam te zyn, zulks zy weeren eenige buitenspoorigheden in de oeffening hunner Ampten en de uitvoering van hunne Bediening te begaan.

De Schryvers van den Geheimschryver deezer Congregatie worden op kosten van de Apostolische Kamer onderhouden, naardien alle hunne verrichtingen aan de Kerkelyken, waar van wy gewag gemaakt hebben, uit liefde worden gedaan, en de Kardinalen die de zelve in de volle Vergadering alle Vrydagen by den Kardinaal die 'er het Hoofdt van is, opstellen, zonder eenig voordeel te genieten.

Gregorius de XIV. het Concilie van Trente bygewoont hebbende, alwaar de⁺ Godtgeleerden vertoonden, hoe noodzaakelyk het was dat aan de Kerke bequaame Leeraars en die van een goed gedrag waren, verleent wierden, was zoo draa niet tot het Pausschap gevordert, of hy stelde de Congregatie van 't Onderzoek der Bisschoppen in, om de Kerkelyken tot het Bisschopsampt geschikt, te ondertasten.

Deeze Vergadering bestaat uit agt Kardinalen,⁺ zes Prelaten, en tien Godtgeleerden van Waereldlyke en Geregelde Ordens, waar onder mede eenige Doktoren in der Kanoniken Rechten moeten zyn. Alle deeze Onderzoekers worden door den Paus verkooren, die des Woensdags of Vrydags, wanneer 'er een voorwerp van Onderzoeking is, in zyn Paleis vergaderen.

Alle de Bisschoppen van Italië zyn verplicht,⁺ voor dat ze ingewyt worden, dit onderzoek te ondergaan, en ten dien einde

+ Door wie de Congregatie der Voorrechten ingestelt is,

+ en uit welke Leden die bestaat.

+ Met welk een gezag de Congregatie der Bischoppen en Geordende de onderlinge geschillen beslecht.

+ Door wie de Congregatie van 't onderzoek der Bisschoppen ingestelt is,

+ en waar uit deeze Vergadering bestaat.

+ Hoedanig de Bisschoppen dit onderzoek verplicht zyn te ondergaan.

[p. 176]

vertoonen ze zich geknielt voor den Paus, die in een armstoel gezeten is, rustende met zyne voeten op een kussen, terwyl de omstaande Onderzoekers hen over alle geschillen der Godtgeleerdheit, en van 't Geestelyk Recht 't geen hun behaagt, ondervraagen; waarop deeze nieuw-verkoorenen tot het Bisschops Ampt naar behooren antwoorden moeten.

Nadat het onderzoek geëindigt is, geeven die geene die bequaam geoordeelt worden, door 's Pausen Orde, hunnen naam den Geheimschryver van de Congregatie op, die de zelve opteekent, en hun vervolgens een afschrift van de besluitneeming der Onderzoekers geeft, opdat zy 'er zich mede konnen bevoordeelen, wanneer ze in een ander Bisdom beroepen wierden, of met het Pallium der Aartsbisschoppen en Patriarchen bekleedt; want het voldoet dat men eens voor deeze Congregatie ter onderzoektoets is gestelt, om niet alleen van 't eene Bisdom tot in 't ander over te gaan: maar ook in alle andere grooter en hooger Kerkelyke Waardigheden, zonder verplicht te zyn eenig ander onderzoek te ondergaan.

Deeze die tot het Kardinaalschap verheven worden, voor dat ze Bisschoppen zyn, worden van dit onderzoek ontslagen, wanneer men hen inwyt om eenig Bisdom of Patriarchschap in bezit te neemen, en zelfs als zy tot het Pausschap komen. Alle de Neven der Kardinalen zy 'er mede van bevryt, 't welk voor hun een zeer byzondere en aanmerkenswaardige gunst is.