Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 2

XIII. Hoofdtstuk.
Van de Onrechtvaerdigheden die in de Inquisitie, ten opzicht der Personen van 't Jodendom beschuldigt, worden begaan.

⁺ Om deeze stoffe wel te begrypen, moeten we onderstellen dat een Nieuw Christen, die nochtans oprechtelyk en waarlyk, van deeze ongelukkige stam ontsproten, een Christen is, door last van de Inquisitie gevangen zy, en niet alleen door zeven: maar vyftig Getuigen, zoo men wil, beschuldig zy. Deeze Gevangene van zyne onschuldt bewust, leeft in hoop dat dit ontwyffelbaar moet blyken, overzulks zal hy onbeschroomt een naaukeurige Verklaring van alle zyne goederen doen, die hy vertrouwt dat men hem oprechtelyk wedergeeven zal; nochtans houden hem de Inquisiteurs in de Gevankenis opgesloten, en verkoopen alle zyne aangegeevene goederen by openbaare opvyling, wel verzeekert zynde, die nooit weder te zullen uitkeeren.

Na eenige Maanden de Gevangene in Hechtenis gezeten hebbende, laat men hem ter gehoor komen, om hem te vraagen of hy ook weet waarom men hem in de Gevangkenis heeft gebragt; waarop hy niet nalaat te antwoorden de reden hier van niet te weeten. Men vermaant hem ernstelyk 'er op te denken, en het te verklaaren, alzoo het 't eenigste middel is om zich eerlang weder in vryheit te zien; waarop men hem wederom naar den Kerker zend. Eenige tydt hier na laat men hem weder ter gehoor komen, en men vraagt hem telkens het zelfde, zonder eenig ander antwoordt te ontfangen. Maar de tydt van de Auto da Fé of Handeling des Geloofs genadert zynde, vertoont zich de Promoteur, die hem verklaart dat hy door veele Getuigen van 't Jodendom beschuldigt is: bestaande in 't waarneemen van de Plechtigheden der Mozaische Wet, als geen zwynenvleesch, hazen, noch ongeschubde visschen te eeten; in der Jooden Vergadering plechtiglyk den Sabbatdag te hebben geviert; het Paaschlam te hebben gegeeten enz. Men bezweert hem vervolgens by de ingewanden van Jesus Christus barmhartigheit, (want dit zyn de eigen woorden die men in dit Heilig Huis over dit onderwerp gebruikt) vrywillig zyne misdaad te bekennen, nademaal het voor hem het eenigste middel is om zyn leven te redden, en dat de Heilige Bediening alle mogelyk middelen tracht in 't werk te stellen, om hem niet te verderven. Deeze onschuldige volhard dan te ontkennen, 't geen men hem valschelyk oplegt; en hier op verwyst men hem, als een Convicto negativo, of ontkennende overtuigeling, en doemt hem ten vuure.

Men laat echter niet na hem dikmaals zich te beschuldigen aan te maanen; vermits het tydt is om zyne doodstraf voor te komen. Maar indien hy niet tegenstaande alle vermaningen, volhard zyne onschuldt te betuigen; teekent men eindelyk zyn vonnis des doodts 's Vrydags voor den Zondag van zyne uitlating. Deeze tekening word in 't overstaan van een Deurwaarder des Waereldlyken Gerechte gedaan, die dan een koordt over de handen van den gewaanden schuldigen werpt, om te kennen te geeven dat hy hem onder zyn geweldt neemt, nadat den Kerkelyken Rechter hem verlaaten heeft. Men laat in den zelven tydt een Biechtvader by hem komen, die den verweezenen nacht en dag byblyft, en niet verzuimt hem in 't byzonder te noodzaaken, en te vermaanen om te bekennen waar van men hem beschuldigt, op dat hy noch mogt zyn leven redden: maar beklagelyk is 't in welk een verlegen staat zich den onschuldigen bevind. Indien hy tot des Zondags blyft ontkennen, word hy dien zelfden dag wreedelyk verbrandt; en beschuldigt hy zich, ziet hy zich eerloos verklaart en voor zyn leven in een elendigen staat; echter zoo hy op aan-

+ Verscheiden noodzaakelykheden over de onrechtvaardigheit der Inquisiteuren, aangeweezen.

[p. 278]

raden van zyn Biechtvader en door de vrees voor 't strafvonnis word overgehaalt, om de misdaadt te bekennen die hy nooit heeft begaan, moet hy verzoeken ter gehoor te worden gebragt; 't welk men niet verzuimt aanstonds in 't werk te stellen. In de tegenwoordigheit van zyne Rechters gekomen, moet hy zich alsdan schuldig verklaaren, en vervolgens zoo wel voor zyne misdaadt als voor zyne hartnekkigheit, die hy in 't ontkennen getoont heeft, barmhartigheit verzoeken; en alzoo men gelooft dat zyne beschuldiging oprecht is geschied, noodzaakt men hem echter alle zyne misslagen en dwalingen te verhaalen; en deeze onschuldige Gevangene, die de Getuigenissen zyner Getuigen teekenen moet, heeft verder ter voldoening niets te doen dan te herhaalen, 't geen men reeds van hem heeft gehoort.

Deeze Gevangene beeld zich alsdan mogelyk in, in alles voldaan te hebben: maar onvergelyker zwaarigheden, dan alle die hem tot dus verre voorgekomen zyn, zullen hem nu ontmoeten; want de Inquisiteurs verzuimen niet hem in deezer voegen, aldus aan te spreeken: Indien gy de Wet van Moses hebt waargenomen, indien gy in de Vergaderingen van den Sabbat, gelyk gy zegt, zyt geweest, en dat 'er uwe beschuldigers u gevonden hebben, gelyk zich klaarblykelyk vertoont, moet gy voor ons de oprechtigheit van uwe bekeering betuigen, en niet alleen den geenen noemen die u beschuldigt hebben: maar wat meer is, alle die met u in deeze Vergaderingen zyn geweest.

⁺ Bezwaarlyk is 't de reden te ontdekken, die de Inquisiteurs hebben om de gewaande Jooden te noodzaaken de Getuigen te raaden, die hun beschuldigt hebben, indien de reden niet is dat de Getuigen van den Sabbat zyne Medeplichtigen zyn. Maar hoe kan deeze arme Gevangene hun raaden? en wanneer hy schuldig zy, waar toe dient dat hy hen, die hy niet kent, aan de Heilige Bediening noemt, nademaal zy hunne Getuigenisse heeft aangenomen, en dat dit niet dan over deeze Getuigenis is, dat men de Beschuldigde als schuldig handelt? In alle andere gevallen begeert men niet dat de misdadigen hunne Getuigen kennen, tegen wien zy de beschuldigingen hebben bygebragt; echter wil men hier dat zy hun raaden moeten. Zy zyn dan medeplichtigen, 't zy zoo; maar kent de Inquisitie hun beter, dan wanneer hy hen aan haar noemen zal? of zyn zy gedwongen geweest hunne misdaadt in de Gevankenis van de Inquisitie te bekennen, zyn zy 'er noch, of hebben zy 'er in geweest, en heeft de Heilige Bediening geen belang om hen door deeze beschuldigde te laaten raaden, zullen zy niet meer onschuldig zyn, en niet min schuldig bevonden worden? De beschuldigde en de Getuigen zyn immers beide in de macht van de Inquisitie: wat is dan 't belang van deeze Rechters, indien 't niet is dan dat deeze beschuldigde Gevangene alle zyne medeplichtigen verzwygende, naar deeze Getuigen raaden moet? Dit kan wel van eenige dienst zyn, indien hy waarlyk schuldig zy: maar zoo hy 't niet is, kan deeze noodzaakelykheit van de Getuigen te raaden, niet dan de onschuldigen belemmeren. Dus is 't mede gelegen wanneer deezen armen Nieuwen Christen, gedwongen word, om den geenen te noemen die hy niet kent, en echter de Inquisitie wel kent, nademaal dit zonder de bekentenis van een misdaadt waar van hy onschuldig is, hem niets dienen zoude om het vuur t'ontgaan, waar van de reden dusdanig is; hy overdenkt by zich zelven: Noodzaakelyk moeten myne beschuldigers van myne maagschap, vrienden, gebuuren, en eindelyk eenige onder de Nieuwe Christenen zyn, waar mede ik eenige verkeering hebbe gehad; want de Oude Christenen zyn byna nooit van 't Jodendom berispt noch verdacht, en mogelyk dat deeze menschen tot den zelfden staat zyn gebragt geweest, waar in ik my nu bevinde; dies wil ik hun mede bezwaaren. En alzoo het niet mogelyk is, dat hy juist den geenen noemt die tegen hem getuigt hebben; om dan zes of zeven personen te vinden die zyne beschuldigers zyn, is hy genoodzaakt een groot getal onschuldigen te noemen, die nooit aan hem hebben gedacht; tegen wien hy echter zelf een getuigen door zyne bekentenis word; 't welk dikmaals genoeg is om ze gevangen te neemen, en in de Gevankenis van de Heilige Bediening op te sluiten, tot dat men allenks zeven Getuigen tegen hun vinden kan, gelyk deeze die wy veronderstelt hebben; 't welk voldoet om hen ten vuure te doemen.

+ Hoe die geen op vermoeden van 't Jodendom te belyden, gehandelt worden; waar over geredeneert word.